Dario Fo, ganet d'ar 24 a viz Meurzh 1926 e Sangiano, e-kichen Varese, e Lombardia, Italia ha marvet d'an 13 a viz Here 2016 e Milano, a oa ur skrivagner pezhioù-c'hoari, leurenner hag aktour, “un den a c’hoariva” penn-kil-ha-troad.

Dario Fo
Dario Fo er MondoMare Festival e Lerici

Brudet eo evit e perzh er politikerezh, Dario Fo a zo unan eus an dramaturjed italian a vez c’hoariet ar muiañ dre ar bed a-bezh, e-giz Carlo Goldoni.

Bamet eo Dario Fo dirak un dramaturj venitian eus ar XVIvet kantved, Angelo Beolco, graet Ruzante anezhañ, soñjal a ra eo eñ e-giz e “brasañ mestr gant Molière”. E-kerzh e brezegenn, p’en doa resevet priz Nobel al lennegezh (e Stockholm, 1997), e roas gourc'hemennoù d'« un den a c'hoariva dreist-ordinal eus va douar, nebeut anavezet... zoken en Italia. Hag a zo sur a-walc’h ar brasañ skrivagner c’hoariva bet e kerzh an Azginivelezh en Europa a-raok donedigezh William Shakespeare.” Pouezañ a reas war kalite c’hoariva Ruzante, a zo d’e soñj “tad gwirion ar g-Commedia dell’arte, a ijinas ul yezh dezhañ e-unan, ul lavar dezhañ, ul lavar a c’hoariva hag evit ar c’hoariva, diazezet war meur a yezh : rannyezhoù Traonienn ar Pô, troiennoù latin, spagnoleg, hag alamaneg zoken, kement-mañ mesket gant onomatopeennoù ijinet gantañ. »

Oberennoù kemmañ

En italianeg kemmañ

  • Gli arcangeli non giocano a flipper
  • Aveva due pistole con gli occhi bianchi e neri
  • Chi ruba un piede è fortunato in amore
  • Isabella, tre caravelle e un cacciaballe
  • Settimo: ruba un po’ meno
  • La colpa è sempre del diavolo
  • Grande pantomima con bandiere e pupazzi piccoli e medi
  • L’operaio conosce 300 parole, il padrone 1000: per questo è il padrone.
  • Legami pure che tanto io spacco tutto lo stesso
  • Vorrei morire anche stasera se dovessi pensare che non è servito a niente
  • Tutti uniti! Tutti insieme! Ma scusa, quello non è il padrone ?
  • Fedayn
  • Mistero Buffo
  • Ci ragiono e canto
  • La marcolfa
  • Gli imbianchini non hanno ricordi
  • I tre bravi
  • Non tutti i ladri vengono per nuocere
  • Un morto da vendere
  • I cadaveri si spediscono e le donne si spogliano
  • L’uomo nudo e l’uomo in frak
  • Canzoni e ballate
  • Morte accidentale di un anarchico
  • La signora è da buttare
  • Coppia aperta, quasi spalancata
  • 25 monologhi per una donna
  • Una giornata qualunque
  • Il papa e la strega
  • Il primo miracolo del bambino gesú
  • Dialogo con i matti
  • Joan Padan a la descoverta de le Americhe
  • Il diavolo con le zinne
  • Lu santo juliare Francesco
  • Il tempio degli uomini liberi
  • Ubu roi, Ubu bass
  • L’anomalo bicefalo

E brezhoneg kemmañ

Levrlennadur etrevroadel kemmañ

  • Concetta D'Angeli - Simone Soriani, Coppia d'arte - Dario Fo e Franca Rame, Pisa, Edizioni Plus, 2006 [1]
  • Tom Behan, Dario Fo. Revolutionary Theather, Pluto Press 2000
  • Ruggero Bianchi, La teatralizzazione permanente. Happening proletario e rituale della militanza nel teatro politico di Dario Fo, in « Biblioteca Teatrale », n. 21-22, 1978
  • Luciana D'arcangeli, Franca Rame giullaressa, in Franca Rame. A Woman on Stage, Bordighera 2000
  • Joseph Farrell, Dario Fo & Franca Rame. Harlequins of the revolution, Methuen 2001
  • Tony Mitchell, Dario Fo. People's court jester, Methuen 1999
  • Antonio Scuderi, Dario Fo and Popular Performance, Legas 1998; ID, The Cooked and the Raw: Zoomorphic Symbolism in Dario Fo's Giullarate, in « The Modern Language Review », n. 1, vol. 99, January 2004
  • Simone Soriani, Dario Fo. Dalla commedia al monologo (1959-1969), Titivillus, Corazzano (PI), 2007
  • Chiara Valentini, La storia di Dario Fo, Feltrinelli 1997
  • Paolo Puppa, Il teatro di Dario Fo, Marsilio 1978
  • Claudio Meldolesi, Su un comico in rivolta, Bulzoni 1978

Liamm diavaez kemmañ