Köln

Köln^[1] (distaget [ˈkœln]), e rannyezh Köln: Kölle ([ˈkœɫə]) a zo ur gêr eus kornaoueg Alamagn, war ribl ar Roen. Ar pevare brasañ kêr eus ar vro eo-hi war-lerc'h Berlin, Hamburg ha München. Kêr vrasañ Nordrhein-Westfalen eo ivez. Ur milion a dud a zo o vevañ enni.

Gwel ledan eus Köln da noz. Gwelet e vez Pont Deutz, Iliz sant Martin, an iliz-veur ha Pont Hohenzollern

AnvAozañ

Oppidum Ubiorum (Takitus, Annales, I, 36 & XII, 27)
Ara Ubiorum (Takitus, Annales, I, 39)
Colonia Agrippinensis (Suetonius, Takitus, Plinus; mein-bonn II^vet & III^vet)
Ara ː enskrivadur eus amzer ar Flavii
Cl(audia) Ara ː enskrivadur II^vet kantved
CCAA (Colonia Claudia Ara Agrippinensis) ː enskivadurioù adalek eil hanter II^vet kantved
Colonia Agrippina (Itin. Ant)
Aggripina (CIL XIII, 8283; Itin. Ant; Taolen Peutinger)
Col(onia) Claud(ia) Aug(usta) Agrippinensium (CIL, IX, 1584, da vare Severus Alexander)
Col(onia) ː maen-bonn lev eus 251/253

CCAA (Valeria)na Galliena (CIL XIII, 8261)
CCAA, Col(onia) Cl(audia) Agrip(pinensium), CA (pezhioù moneiz Postumus)
Agripina (Sid. App, Carm. VII, 115)
Agrippina (Ammianus; Impalaer Julianus; Athanasius; Eutropius; Aurelius Victor; Hist. Aug.; Codex Theodosianus, XI, 3, 1, e 319; XI, 11,1, e 365; Salvianus)
Colonia Agrippina (Ammianus, XV, 8, 19; Codex Theodosianus, II, 19, 3; IV, 10, 1, e 332)
Civitas Agrippinensium (Not. Gall.; sened-iliz 346)

Agripina Colonia (Venancius Fortunatus, Carm. III, 14, 3)
Agripina (Gregor Teurgn, Vit. Patr, VI, 2) pe Agrepina (HF, II, 9)
Agrippensis Colonia (Gregor Teurgn, HF, II,9)
Agrippensis Civitas, que nunc Colonia dicitur (Gregor Teurgn, HF, II,40)
Colonia (kroniken Fredegarius, 58, 75, 85; Gregor Teurgn, HF, VI, 24; senedoù iliz 614 ha 626/627; pezhioù moneizh)


En argant e unnek daeraouenn en sabel; e gab en gul karget gant teir kurunenn en aour

Köln a zo bet da gentañ, adalek 50, un drevadenn roman staliet et bro Velgia. Goude se eo bet savet kêrbenn Germania Izellañ (Inferior).

Saloninus, mab an impalaer Gallienus a zo bet drouklazhet eno gant Postumus er bloaz 260.

Postumus e reas e gêrbenn diganti.

Victorinus a zo bet drouklazhet eno er bloaz 270.

Goude bet diskaret an impalaeriezh galian, daou ofiser, Proculus ha Bonosus, emsavet a-enep Probus, e oa lazhet an eil war lec'h egile e-kichen Köln.

Er bloaz 310, ur pont a zo bet savet war urzh Kustentin, hag ar castellum Divitia (Deutz) evit difenn ar pont en tu all d'ar stêr.

War dro 509, Sigebert, roue ar Vranked ar Rhin, e oa lazhet gant e vab Chloderic, diwar atiz Klovis, roue ar Vranked Salian.

Chloderic e oa drouklazhet d'e zro gant tud kaset gant Klovis, hag e oa war an dro anvet roue Franked ar Rhin.

Muioc'h a restroù diwar-benn

Köln

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Nancy Gauthier, Hansgerd Hellenkemper : Topographie chrétienne des cités de la Gaule, des origines au milieu du VIIIè siècle. XII. Province ecclésiastique de Cologne (Germania Secunda). De Boccard. 2002