Krennc'halleg
Ar c'hrennc'halleg, pe galleg krenn, zo ur stumm eus ar galleg a veze komzet ha skrivet etre ar XIVvet hag ar XVIvet kantved.
Ur mare tremen eo, ma teuas ar galleg da vezañ disheñvel-mat diouzh ar yezhoù oil all ha ma teuas ivez da vezañ yezh ofisiel ar rouantelezh c'hall, implijet er skridoù e-lec'h al latin hag ar yezhoù oil all. Ur mare eo ivez a brientas donedigezh ar galleg klasel komzet ha skrivet er XVIIvet ha XVIIIvet kantved.
| Iskevrennad eus | galleg  |
|---|---|
| Rann eus | Yezhoù oil |
| Raklec'hiet gant | henc'halleg |
| Heuliet gant | Classical French |
| Deiziad kregiñ | 1350 |
| Deiziad echuiñ | 1611 |
| Reizh yezhadurel | benel, gourel |
| Lizherenneg | Lizherenneg latin |
| Kod yezh Wikimedia | frm |
N'emañ ket a-du an holl istorourien ha yezhourien war bevennoù mare ar c'hrennc'halleg. Hervez ar geriadur Larousse ez eo ar mare etre 1340 ha 1611, met en Dictionnaire du moyen français e kaver gerioù dastumet e skridoù bet embannet etre 1330 ha 1500.
Ar c'hemm brasañ etre an henc'halleg hag ar c'hrennc'halleg eo e voe kollet an troadoù en anvioù-kadarn.
Kalzik gerioù a voe amprestet digant al latin hag ar gresianeg, tennet eus skridoù klasel. Gerioù a voe savet ivez, diwar elfennoù latin ha kemmet e voe doare-skrivañ gerioù gallek evit o tostaat d'o gerdarzh, ar pezh a lakaas an distagadur hag ar skritur da bellaat an eil diouzh egile.
E deroù mare ar c'hrennc'halleg e oa dizunvan an doare-skrivañ hervez ar skriverien met tamm-ha-tamm e voe unvanet, dreist-holl goude donedigezh ar moullañ, war-dro 1470.
E-touez ar skrivagnerien o deus skrivet e c'hrennc'halleg emañ François Villon, Clément Marot, François Rabelais, Michel de Montaigne, Pierre de Ronsard a-douez tud all. Gant Joachim du Bellay e voe embannet Défense et illustration de la langue française e 1549, ul levr a zisplege e oa ar galleg ur yezh talvoudus evit al lennegezh hag a glaske kas war-raok ur patrom yezh nevesaet ha glannaet, diwar skouer al latin.