Menez Bre

Menez-Bre a zo un dorgenn e Bro-Dreger, lec'hiet etre kumunioù Pederneg ha Louergad.
302 m eo e uhelder ha gwelet e vez a-bell, kazi dre Vro-Dreger a-bezh. Daoust d’ar pezh a greder alies n’eo ket lec’h uhelañ Bro-Dreger.
War lein an dosenn ez eus ur chapel gouestlet da sant Herve. Nepell alese ez eus ur feunteun ouzh tor ar menez, troet war-zu ar reter.

Chapel Sant Herve war ar Menez Bre

An anv

"Bre" a zo ur ger kozh hag a dalvez kement ha "torgenn, uhelenn". Er vro e vez lavaret alies "Tosenn Menez Bre", ar pezh a zo lavarout teir gwech ar memes tra.

Lesanv ar menez eo “Tad-kozh ar vro”.

Tud zo, dre fent, a ra anv ivez eus Fujiyama Treger, pe neuze Kilimanjaro Treger, dre ma'z eo uhel a-us d'un damgompezenn.

Kavet e vez, da heul, p. 67 "...concile du Ménez-Breiz..." ha "...sommet de la montagne de Bré..." (cf O.L. Aubert)

Mojennoù

Klevet ez eus bet mojennoù a denn d’al lec'h-se, meur a hini a zo:

• An diouganer Gwenc'hlan a vije o kousket dindan ar menez o c’hortoz e zistro.
• Mojenn ur beleg stolier anvet Tadig Kozh a zo ivez. Mont a rae war ar menez da lenn an oferenn drantel evit saveteiñ an eneoù daonet o leskiñ en ifern.

Chapel Sant Herve

Chapel Sant Herve a zo kozh-tre, savet eo bet er VI^vet kantved. Aotroù ar C'hleuzioù en doa lakaet savet ar chapel-mañ, hag a zo bet adsavet e XVI^vet kantved ha XVII^vet kantved. En anv sant Herve, ganet dall dezhañ donezonoù dreistnaturel, emañ ar chapel. Hervez ar vojenn eo Herve en dije lakaet an dour da zeverañ diouzh tor ar menez, e-lec'h m'emañ bremañ ar feunteun.

Lidoù ha darvoudoù

Ur foar a veze dalc'het d'ar 17 a viz Gwengolo (foar Vre) ma veze gwerzhet kezeg. Gouel ar c'hezeg a vez graet c'hoazh bremañ bep bloaz.

Unan all a veze dalc'het d'ar 21añ a viz Gwengolo (foar Vazhe Bre). Foar Vazho Bre, keit an noz hag an de(iz) eme ar c'hrennlavar.

Lennegezh

• Diougan Gwenc'hlan, el levr Barzaz Breiz.
• Foar Vre, skrivet gant Kerverzhiou, embannet gant Al Liamm. Un danevell bagan.
• O.L. Aubert : Légendes traditionnelles de la Bretagne. Préface de Ch. Le Goffic. Louis Aubert. Saint-Brieuc. 14è ed. 1967
• Teñzor Run ar Gov, Fañch Peru, embannet gant Skol Vreizh. Danevell evit krennarded.

Divinadell

• Pet lost leue a zo ac'hann da Venez-Bre ? – Unan, mar bez hir a-walc'h.