Chapel
Ur chapel zo ur seurt iliz vihan, ouzhpenn an iliz-parrez, ma c'haller lavarout an oferenn. E Breizh e kaver kalz chapelioù war ar maez dre ma veze rannet ar parrezioù e trevioù alies.
Darn eus ar chapelioù a gaver er skolioù, en ospitalioù. Gwechall e veze unan e pep kastell.
Gerdarzh
kemmañDont a ra eus ar ger latin capella, diwar cappa, "mantell". Kaoz a vefe, a-hervez, eus mantell Sant Varzhin (316 - 397).
War ar maez
kemmañHiziv eo perc'hennet ar chapelioù gant ar c'humunioù dreist-holl, evel an ilizoù-parrez, en abeg da lezenn 1905 he deus tennet digant an Iliz katolik hec'h holl madoù, evel ar presbitalioù, ar skolioù, ha kement 'zo. A-wechoù ez int perc'hentiezh tud prevez (manerioù, kestell) pe an eskoptioù evit ar savadurioù bet savet goude 1905.
Forzh piv a vefe perc'henn warno ez eo ar person, anvet gant e eskob, an hini eo en deus ar gwir da implij ar chapel pe an iliz-parrez, keit ha ma vez lidet ingal en o diabarzh. Ma ne vez mui a lidoù ingal e c'hell ar prefed goulenn digant an eskob ma vefe disakret.
C'hoarvezout a ra muioc'h mui d'ar chapelioù bezañ implijet evel salioù da werzhañ pezhioù-arz (sant Sebastian Lanniliz), da aozañ sonadegoù (Langristin Plougastell), ha zoken da werzhañ traoù evit an douristed (e bro-Leon emañ evel-se pergen er chapelioù evit an Anaon er c'hlozioù-iliz) pe mirdioù (Sant Jozef Lesneven). Lod anezho, e manerioù pe e skolioù 'zo da skouer, a vez implijet evel salioù-levraouegiñ.
Kalz chapelioù a zo bet serret gant ar skolioù bet stadelaet ha gant ar skolioù katolik dindan gevrat gant ar Stad, pe gwerzhet da dud prevez (Chapel ar Gabusined e Landerne a zo mirdi prevez tiegezh Edouard Leclerc e Landerne).
Lod a vez lakaet e gwerzh gant ar c'humunioù dre ma n'he deus ket mui ezhomm an Iliz anezho ha dre ma koustont ker da zerc'hel e stad vat (ar Galon Sakr e Pont-n-Abad).
A feur ma koazh ar relijion gatolik er vro ez a war vihanaat ar pardonioù a vez lidet er chapelioù war ar maez. A-wechoù ne vez mui a bardon rik met hepmuiken ur gouel laikaet mui-ouzh-mui, evel Pardon Duod. Diaesoc'h-diaesañ eo kavout ur chapel digor war ar maez ha zoken da gavout un alc'hwez en ti tostañ d'he gweladenniñ.
Goude an eil brezel-bed oa bet ganet un emsav kreñv a-walc'h da saveteiñ chapelioù 'zo : Breiz Santel. Abaoe e kendalc'h ar gengevredigezh-se gant he roud daoust d'an diaesterioù. Servijoù an douristelezh a ra stad eus ar chapelioù en o bruderezh rak brudet-kaer eo Breizh evit he chapelioù.
En un iliz
kemmañUr chapel zo ivez ur rann eus an iliz gant un aoter. En ilizoù bras, iliz-kador pe iliz-chabistr, e vez alies meur a chapel, ha meur a aoter evit reiñ tu da beb beleg stag ouzh an iliz da lavarout "e" oferenn hag ivez da seveniñ lidoù disheñvel diouzh ar re a vez graet ouzh an aoter vras (e chapel ar Werc'hez Vari da skouer pe e chapel an Anaon, e-lec'h ma veze dibunet ar servijoù evit ar re varv a-wechoù).
En ur c'hastell
kemmañE kestell zo e oa bet savet ur chapel ivez.
Er skolioù kristen
kemmañE pep kouent, e pep kloerdi, ez eus ur chapel. Brudet eo hini ar C'hreiskêr, e Kastell-Paol. Er skolioù prevez kristen ne vezont ket implijet kement-se, pa vez anezho c'hoazh.
Kumunioù Breizh
kemmañEn anv meur a gumun e Breizh e kaver an anv chapel.
Capel eo an anv kembraek, a gaver el lec'hanvadurezh.
Kanaouenn
kemmañ- In the Chapel in the Moonlight, bet lakaet e galleg ivez.
Levrlennadur
kemmañ- (cy) Owen, D. Huw Capeli Cymru (Talybont: Y Lolfa, 2005)
Pennadoù kar
kemmañSkeudennoù
kemmañChapelioù Breizh
kemmañ-
-
-
-
-
Chapel Kervaria an Iskuit. Ar chapel hag ar c'halvar. -
Pardon, e chapel Sant Fiakr Ar Faoued, gant Henri Alphonse Barnoin.
_N.D._de_la_Fontaine_blanche_04.JPG)
Chapelioù all
kemmañ-
-
Chapel e Vesoul (Bro-C'hall) -
Chapel Sant Dimitrios war an aod en Olympiaki Akti, Gres -
Ar chapel vihan, e Gwernenez. -
-
.jpg)
