Santez Noal a vefe bet ur werc'hez verzherez vreizhat er VIvet kantved a vefe bet dibennet nepell diouzh Begnen diwar urzh un tirant anvet Nezan pe Nizon.
Maeron iliz Noal-Pondivi eo ; ur chapel zo gouestlet dezhi e Begnen, hag unan all e Kistreberzh.
D'ar 6 a viz Gouere e vez lidet gant ar gristenien gatolik.

Delwenn Santez Nolwenn e Traoñienn ar Sent

Disoc'h un drouvesk eo bezoud santez Nolwenn pe santez Gwennoal war a hañval.
Noal-Guen e oa anv ar barrez e 1373-1387, kent bout Santez-Noal e 1478 ha Noal-Pondivi hiziv. Eno emañ chapel Santez-Noal e kêriadenn Noal-Guen, a zo bet anvet Guen-Noual ivez[1].
Roud zo eus ar barrez-se er pezh-c'hoari kerneveurek Beunans Meriasek ("Buhez sant Meriadog")[2]. Meneg zo eus ur barrez anvet plu voala er gwerzennoù 2078 ha 2203 :

2076[3]

han tresse mys gwyn gala
dugol muhal yv henna
in plu voala neffrea
an keth feriovma a veth

hag an trede miz Gwengolo
gouel Mikael eo hennezh
e parrez Noala bepred
e vo ar gouelioù-mañ

2200[4]

han tresse mys gwyngala
dugol myhall byth henna
in plu wyn voala sensys
ha meryasek benytha
inna purguir campollys

hag an trede miz Gwengolo
gouel Mikael a vo
e parrez Wenn Noala santel
ha Meriasek bepred
enno peurwir a vo meneget

W. Stokes a veneg un evezhiadenn digant Théodore Hersart de La Villemarqué ma tispleg ez eo Plu Noala ar Plebs Nuial a zo e Diellaoueg Redon (bloaz 1082) hag e Noal abati Verrepoz (1204) ; Noual a lenner en ur skrid eus 1274, hag an holl anvioù a gaver a zo evit Noal-Pondivi[5]. Ar bomm kerneveurek plu Wyn Noala zo "parrez Gwenn Noal", ha Gwennoal eo anv brezhonek Noal-Pondivi hiziv[6].

Hervez Gw. ar Menn bepred, gwirheñvel eo e vefe bet ur sant pe ur santez anvet « Gwenn Noal » pe « Noal Gwenn », alese ar stummoù Gwennoal ha Noaluen, Nolwenn.

Met ur santez gembreat e c'hellfe Nolwenn bezañ, rak damheñvel eo mojenn he buhez ouzh hini Gwenvred, ur werc'hez ha merzherez bet ganet dindan ren Cadfan ap Iago, roue Gwynedd er VIIvet kantved, hag a voe dibennet gant ur priñs Karadog. Candida ("Gwenn") e voe lesanv Gwenvred abalamour da c'hlanded he buhez. Marteze ez eo bet droukvesket Gwynedd ha Gwened gant ar gloaerien.

Levrlennadur kemmañ

Notennoù kemmañ

  1. Gwennole ar Menn, Grand choix de prénoms bretons, Coop Breizh, 1990, pp. 59-60 (ISBN 978-2-909924-01-4)
  2. (kw) (en) Beunans Meriasek – The Life of Saint Meriasek, Bishop and Confessor – A Cornish drama – Edited, with translation and notes, by Whitley Stokes, London : Trübner & Co., 1872.
  3. (kw) (en) (fr) Beunans Meriasek Gwerzenn 2078 & notenn
  4. (kw) (en) (fr) Beunans Meriasek Gwerzenn 2203 & notenn
  5. (kw) (en) (fr) Beunans Meriasek p. 19.
  6. Gw. ar Menn, p. 59.