Dafydd ap Gwilym

Dafydd ap Gwilym (war-dro 1320 - war-dro 1380) zo unan eus barzhed anavezetañ Kembre. Sellout a reer outañ ivez evel unan eus barzhed pouezusañ Europa er XIV^vet kantved. Sevel a rae barzhonegoù da vare Barzhed an Uhelidi, barzhonegoù diwar-benn ar garantez ha diwar-benn an natur dreist-holl.

Delwenn eus ar barzh e ti-kêr Kerdiz

E vuhez

Soñjal a reer e oa bet ganet etre 1320 ha 1330 e parrez Llanbadarn Fawr e-kichen Aberystwyth. Mervel a reas war-dro 1380 ha douaret e voe en abati Ystrad Fflur hervez lod, pe en abati Talyllychrau hervez tud all. Eus ur familh tud uhel e oa Dafydd. Gwilym Gam ap Gwilym ab Einion e oa anv e dad, met ne ouzomp netra muioc’h diwar e benn.

E varzhonegoù

Diwar-benn ar garantez ha diwar-benn an natur e savas barzhonegoù dreist-holl, traoù ha ne veze ket skrivet kalz diwar o fenn diagent. Diwar-benn ar skoilhoù ouzh ar garantez e skrive alies : skoilhoù etre e vuiañ-karet hag eñ, evel ur stêr, ur voger, un nor, un den all... pe c’hoazh diwar-benn skañvadurezh ar merc’hed karet gantañ Dyddgu ha Morfudd.

Ur mailh e oa Dafydd ap Gwilym war ur stumm barzhonegoù anvet cywydd, anezhañ un niver hir pe hiroc’h a werzennoù berr (7 silabenn), aozet hervez reolennoù kensonerezh (kenganez) munut ha luziet.

Setu ur skouer eus deroù ur varzhoneg gant Dafydd ap Gwilym:

Plugy rhag llit yrydwyf:
Pla ar holl verchet y plwyf!
Am na cheveis, dreist drawshoet,
Onaddvn yr vn erioet
Na morwyn wyn oveneic,
Na merch vach, na gwrach, ha gwreic.

« O plegañ dirak ar gounnar emaon:
Ar vosenn war holl verc’hed ar barrez!
Dre na’m boe, ganaserezh hep par,
Anezho hini ebet biskoazh,
Na gwerc’hez koant c’hoantadus,
Na merc’h vihan, na gwrac’h, na gwreg. »

Levrlennadur

Skridoù ar barzh

• Thomas Parry (gol.), Gwaith Dafydd ap Gwilym (Caerdydd, 1952).
• Alan Llwyd (gol.), 50 o Gywyddau Dafydd ap Gwilym (Barddas, 1980).
• Dafydd Johnston (gol.), Canu Maswedd yr Oesoedd Canol/Medieval Welsh Erotic Poetry (Caerdydd, 1991).

Studiadennoù diwar e benn

• Rachel Bromwich, Aspects of the poetry of Dafydd ap Gwilym (Caerdydd, 1986)
• R. Geraint Gruffydd, Dafydd ap Gwilym (Cyfres Llên y Llenor, 1987)
• Helen Fulton, Dafydd ap Gwilym and the European Context (Caerdydd, 1989)
• John Rowlands, Dafydd ap Gwilym a Chanu Serch yr Oesau Canol (Caerdydd, 1975)
• Diarmuid Johnson ha Jean-Claude Lozac'hmeur, Dafydd ap Gwilym, petite anthologie d'un grand poète, Wodan, Amiens, 1994.
• Morwenna Jenkin, Ar varzhoniezh kembraek, pp. 17-18, embannadurioù Al Lanv, 1994

Liamm diavaez

• Wicitestun - Dafydd ap Gwilym (Wikimammenn e kembraeg)
• Dastumad eus e varzhonegoù

Barzhed an Uhelidi

---

Bleddyn Ddu • Cadwaladr Cesail • Casnodyn • Rhisiart Cynwal • Wiliam Cynwal • Dafydd ab Edmwnd • Dafydd ap Gwilym • Dafydd ap Siencyn • Dafydd Ddu o Hiraddug • Dafydd Gorlech • Dafydd Llwyd o Fathafarn • Dafydd Nanmor • Dafydd y Coed • Edward Dafydd (Morgannwg)•Edward Dafydd • Deio ab Ieuan Du • Edward Maelor • Edward Sirc • Einion Offeiriad • Gronw Ddu • Gronw Gyriog • Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan • Gruffudd ap Dafydd ap Tudur • Gruffudd ap Llywelyn Lwyd • Gruffudd ap Maredudd ap Dafydd • Gruffudd ap Tudur Goch • Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed • Gruffudd Hiraethog • Gruffudd Llwyd • Gruffudd Llwyd ap Llywelyn Gaplan • Guto'r Glyn • Gutun Owain • Gwerful Fychan • Gwerful Mechain • Gwilym Ddu o Arfon • Gwilym Tew • Hillyn • Huw Cae Llwyd • Huw Ceiriog • Huw Pennant (Sir y Fflint)•Huw Pennant (I) • Huw Pennant (Gwynedd)•Huw Pennant (II) • Hywel ab Einion Lygliw • Hywel Cilan • Hywel Ystorm • Ieuan ap Huw Cae Llwyd • Ieuan Brydydd Hir Hynaf•Ieuan Brydydd Hir • Ieuan Dyfi • Ieuan Llwyd ab y Gargam • Iocyn Ddu ab Ithel Grach • Iolo Goch • Iorwerth ab y Cyriog • Iorwerth Beli • Ithel Ddu • Lewys Daron • Lewys Glyn Cothi • Lewys Môn • Lewys Morgannwg • Llywarch Bentwrch • Llywelyn ab y Moel • Llywelyn ap Gwilym Lygliw • Llywelyn Brydydd Hoddnant • Llywelyn Ddu ab y Pastard • Llywelyn Fychan ap Llywelyn Foelrhon • Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch ap Llywelyn Gaplan•Llywelyn Fychan ap Llywelyn Goch • Llywelyn Goch ap Meurig Hen • Llywelyn Siôn • Mab Clochyddyn • Madog Benfras • Maredudd ap Rhys • Meurig ab Iorwerth • Morus Dwyfech • Owain Waed Da • Prydydd Breuan • Tomos Prys • Gruffudd Phylip • Phylip Siôn Phylip • Rhisiart Phylip • Rhys ap Dafydd Llwyd ap Llywelyn Lygliw • Siôn Phylip • Siôn Tudur • Robert ab Ifan • Robin Ddu ap Siencyn Bledrydd•Robin Ddu ap Siencyn • Rhisierdyn • Rhisiart ap Rhys • Rhys ap Dafydd ab Einion • Rhys ap Dafydd Llwyd ap Llywelyn Lygliw•Rhys ap Dafydd Llwyd • Rhys ap Tudur (bardd)•Rhys ap Tudur • Rhys Brydydd • Rhys Goch Eryri • Sefnyn • Simwnt Fychan • Siôn Cent • Siôn Ceri • Sypyn Cyfeiliog • Trahaearn Brydydd Mawr • Tudur Aled • Tudur ap Gwyn Hagr • Tudur Ddall • Wiliam Llŷn • Y Mab Cryg • Y Proll • Yr Ustus Llwyd