Demokratelezh

An demokratelezh (ger benel ; liester : demokratelezhioù ; a-wechoù demokratiezh) a zo un doare da aozañ aferioù publik ur strollad politikel resis, ur riez pe ur stad kevredet da gentañ-holl, met e tle an demokratelezh bezañ en implij el liveoù izelañ a zo dezho ivez. Meur a zoare aozañ ar mont-en-dro etre hiniennoù ha strolladoù an tiriad m'emaint o vevañ warnañ.
Bez ez eus an demokratelezh eeun hag an demokratelezh-gannadiñ, houmañ an hini a gaver d'an aliesañ.

demokratelezh

stumm gouarnamant, form of state

Iskevrennad eus	sistem politikel
Rann eus	Plato's five regimes
Dezverket dre	types of democracy
Istor	history of democracy
Anaouder WordLift	http://data.thenextweb.com/tnw/entity/democracy
Enebet ouzh	unveliezh

Doareoù gouarnamant

Darn eus heuliad ar politikerezh 

Roll an doareoù gouarnamant Aotrouniezh Belegveliezh Despotelezh Diktatouriezh Frankizouriezh Gladdalc'helezh Kritarkiezh Gladveliezh Gwerinelezh Gwerinelezh kannadel Gwerinelezh perzhiadek Gwerinelezh reizh Laerveliezh Mac'hveliezh Morveliezh Nemeurveliezh Republik Gouarnamant mesket Republik Kevalaour Republik Parlamantel Republik Sokialour Republik Vonreizhel Rinveliezh Stad komunour Stad unstrolladel Tiranterezh Unpenniezh Unpenniezh hollveliek Unpenniezh vonreizhel Unveliezh

Porched ar politikerezh

---

Gerdarzh

Ar ger demokratelezh a zo bet savet diwar ar ger gresianek δημοκρατία (demokratia), hemañ a wrizienn ar ger demos (δημος) o talvezout yoc'had tud, pobl.

Reolennoù diazez an demokratelezh

Ar reolenn gentañ a zo reolenn ar muiañniver a vez implijet koulz evit dilenn an dud karget gant leviañ an aferioù el liveoù uhelañ (ar pezh a vez anvet gouarnañ ivez) hag evit an divizout war reolennoù pennañ, al lezennoù, mont-en-dro ar strollerezh er bodadegoù-lezenniñ. Koulskoude, e mare an demokratelezh kornôgel gentañ, houmañ savet gant Ateniz er Vvet kantved kent Jezuz-Krist, ne veze ket dilennet an dud e karg, met tennet d'ar sord.
P'eo bet ijinet an demokratelezh a-enep an unpenniezh hêrel e tle ar c'hargoù bezañ fiziet evit un amzer termenet (amzervezh ar respet) ha diouzh-se e vez renevezet levierien ar bobl en un doare ingal.
Met ar bennaenn a zo a-dreñv reolenn ar muiañniver a zo hini riegezh ar bobl pe, evel ma embanne Abraham Lincoln, "gouarnamant ar bobl gant ar bobl e-unan". Ar bobl a zo amañ termenet evel hollad an dud a asant kaout ur gouarnamant dezho hag a c'hell e ober.

Gwirioù ar bihanniver hag ar minorelezhioù

Ma lakaer ar muiañniver da vezañ e penn an traoù, ret eo diwall ar bihanniver eus ar pezh a vez anvet "gwaskerezh ar muiañniver" ha sevel reolennoù evit gwareziñ gwirioù ar bihanniver hag hini ar minorelezhioù. A-wechoù e vez silet e-barzh ar sistem votiñ reolennoù ispisial evit ma vo dilennet kannaded ar minorelezhioù.

Demokratelezh eeun

En demokratelezh eeun, n'eus ket a gannad e c'hellfe kemer divizou n'int ket bet kemeret gant bodadeg ar bobl en a-raok. An dud dilennet evit seveniñ an divizoù o deus ur respet da zoujañ outañ ha n'o deus ket droad e lezel a-gostez evit mont en un tu all. Lavaret e vez eus seveniñ ur respet rekis.
Ouzhpenn pennegezh divizou d'ar muiañniver kemeret gant ar bodad politikel e kaver un ostilh evit an degouezhioù m'eo da goulenn ali ar bobl en e bezh, ar referendom. Implijet e vez ar prosezerezh-se en demokratelezh-gannadiñ e degouezhioù zo.
E Bro-Suis, ur riez kevredet, e kaver skouerioù an div seurt demokratelezhioù. Darn eus ar c'hantonioù (ur c'hanton suis a zo ur stad kevredet) o deus ur sistem demokratelezh-gannadiñ, met ar re vihannañ, izel niver o foblañs, o deus bodadoù riek (landgemeinde), an holl bobl bodet enno, hag a gemer divizoù hag a vot al lezennoù.

Demokratelezh-gannadiñ

Pa vez lakaet da vont an demokratelezh-gannadiñ e lakaer ar bobl dilenner da zilenn tud evit bezañ e gannaded ha leviañ ar strollerezh. Peurliesañ e vez savet ur sistem evit ma vo dilennet an danvez kannad dre ur votadeg m'eo muiañniver an dud o deus eztaolet o dibaboù an abeg evit embann m'eo bet fiziet ar respet d'an den.
Daou seurt doare hollel lakaat an dilennerien da vezañ kannataet a zo, met mesket e vezont evit dilenn ur vodadeg-kannadiñ hepken a-wechoù :

1. Dilenn pep kannad diwar votadeg an dud enskrivet en ur rann eus an tiriad, ar bastell-vro votiñ, ur bastell-vro votiñ ma ya da rastell votadegoù un nebeud tud aet war ar rank, an danvezioù-kannnad evit ar bastell-vro votiñ-se. Peurliesañ e vez dilennet an den en deus tapet ar muiañ eus ar votadennoù pe d'ar c'hentañ tro votadeg pe d'an eil ma 'z eus un eil tro rakwelet. Lavaret e vez ez eus an dilennadeg graet diwar reolenn ar muiañniver.
2. Dilenn diwar ar c'henfeur ar vodadeg-lezenniñ : dregantad ar votadegoù eztaolet evit pep a roll danvezioù kannaded e pep a bastell-votiñ a zo ketpar da hini a vo evit implijet evit embann m'eo bet dilennet izili kentañ ar rolloù. Dre vras e vez ingal an tregantadoù jedet diwar ar votadennoù hag hini an danvezioù kannad dilennet e-keñver niver izili o roll a-bezh. Meur a sistem jediñ a zo evit evit dilennadegoù diwar ar c'henfeur.
3. En Israel e kaver ur sintezenn eus an daou sistem p'eo ar vro a-bezh ar bastell-vro votiñ, met dre ar c'henfeur e vez dilennet ar gannaded a ya e-barzh pep a vodadeg-kannadiñ nevez.

Orin an demokratelezh

M'eo Aten ha Henc'hres skouer ha mammenn an demokratelezh er C'hornôg e c'heller menegiñ ez eus un dave d'un hengoun demokratel koshoc'h e-korf Henamzer ar broioù a zo Afghanistan hag India hiziv. Hervez gouizeien gresian eus mare Aleksandr Meur ne oa ket riezoù Sabarcae ha Sambastai gouarnet gant roueed, met hervez ur sistem demokratel. Roudoù an hengoun-se a c'hell bezañ kavet e live izelañ ar politikerezh e India pa vez divizoù kemeret gant asant an holl wazed e kêriadennoù zo, un sistem anvet ar "panchayat".

Pennadoù kar

• Damkaniezh doare houarn marc'h
• Feuriader demokratelezh

Gwelet ivez

• Feuriader demokratelezh, renkadur ar broioù hervez nerzh o demokratelezh