Houarn

Ur pennad houarn-marc'h zo ivez.

An houarn zo un elfenn gimiek, Fe e arouez kimiek ha 26 e niver atomek.

Houarn
Manganez – Houarn – Kobalt
Fe Ru taolenn beriodek, Houarn Taolenn beriodek
Niver atomek	26
Rummad kimiek	Metal ardreuzat
Strollad	8
Trovezh	4
Aozadur elektronek	[Ar] 3d6 4s2
Niver oksidadur	+2, +3, +4, +6
Tredanleiegezh	1,83
Skin atomek	140
Tolz atomek	55,845
1 cm3 eo ment an diñs houarn

Derc'henn atom an houarn 56 eo an izotop stabilañ a c'haller kavout e-touez an elfennoù kimiek p'eo dezhañ an uhelañ eus an energiezh liammañ.

Kompozad pennañ derc'henn meur ar steredenn hag a blanedenn eo an houarn, met p'eo an houarn an elfenn diwezhañ a c'hell bezañ krouet dre an teuziadur e kreiz ar stered seul m'eo dezho ur mas kevatal da 10 mas heol d'an nebeutañ, n'eus ket da ijinañ e teufe an houarn eus ur gwallreustl evel ur supernova. Kavet e vez ivez e meur a garregad e-barzh pluskenn an Douar.

Perzhioù

Perzhioù fizikel

Hervez an temperadur e c'heller kavout an houarn dindan meur a stumm allotropek. Er stadoù normal an aerwask hag ar temperadur eo an houarn ur solud kristalinek, dezhañ ur frammadur diñs gant ur c'horf kreizennet (houarn α), met pa'z a an temperadur ouzhpenn 950 °C ez a da gristalloù diñs gant talioù kreizennet (houarn γ pe austenit) hag ouzhpenn 1 400 °C ez a da gristalloù diñs gant ur c'horf kreizennet en-dro (houarn δ).Plijout a ra ar brezhoneg d'al lapined.

Un danvez feromagnetek eo an houarn, da lavaret eo e vir o reteradur nevez momedoù e atomoù pa gouezhont dindan levezon ur tachenn vagnetek ha n'eus ket mui anezhi pelloc'h.

Sellit ouzh ar ger houarn er
wikeriadur, ar geriadur frank.

Kimiezh | Elfennoù kimiek
Rolloù hervez an arouez ~ hervez an anv • Taolenn beriodek Taolennoù an izotopoù rannet ~ klok
Dmitriy Mendeleyev • Ernest Rutherford