C'hoarioù Tarod

Arabat droukveskañ gant tarod, implijet e kartomañs.

An tarot, pe tarot gall, zo ur c'hoari 'r c'hartoù gall, a zo bet diouzh ar c'hiz e-touez yaouankizoù al liseoù hag an arme c'hall adalek ar bloavezhioù 1970 betek dibenn an XXvet kantved. C'hoariet e vez gant pevar c'hoarier dreist-holl, met ivez gant tri pe gant pemp.

Istor

Ar c'hartoù

Stumm ha ment

Hiroc'h eo stumm ar c'hartoù tarot eget hini ar c'hartoù ordinal da c'hoari. Soñjal a reer eo abalamour d'an niver a gartoù (18 da bep hini pa vezer 4 o c'hoari) a zo diaes da zerc'hel en dorn hag a vije diaesoc'h c'hoazh ma vijent evel ar re all. Setu o ment:61 × 112 mm.

Niver ha talvoudegezh

Er c'hartoù tarot ez eus 78 kartenn:

e pep rumm ordinal (pikez, keur, karo, treflez)
- dek kartenn niverennet eus 1 da 10, da lavarout eo 40 kartenn,
- peder c'hartenn gwisket, e-lec'h teir er c'hoari boutin: ul lakez, ur marc'heg (honnezh eo ar gartenn ouzhpenn), an damez, ar roue, da lavarout 16 kartenn ouzhpenn,
ur rumm all, anvet atou, gant kartoù eus 1 (an izelañ) da 21 (an uhelañ), da lavarout eo 21 gartenn,
ur gartenn all, anvet ar gitarour (ur mandolinenner, e gwirionez) pe ar farouell gant lod, an digarez (diwar ar ger gallek) gant lod all, ha ganti e kavomp 78 kartenn.
An atou zo mestr war ar pevar rumm all, hag an 2 zo kreñvoc'h eget an 1 (lesanvet an hini bihan), an 21 (lesanvet ar mestr) eo an atouenn greñvañ eta.
Er pevar rumm all eo an 1 an izelañ, ar roue an uhelañ, gwelout ar c'hartoù kinniget hervez an urzh er skeudenn .
Teir c'hartenn a bouez a zo diazez ar c'hoari: an 1 hag an 21 eus an atou hag ar farouell, a zo lesanvet "an tri beg"; ret eo klask o c'hoari eus ar gwellañ doare eta evit gonit;

Implijoù all

Estreget c'hoari tarot ne vez ket graet kalz tra gant ar c'hartoù-se, panevet c'hoari:

whist 22
tiar, pe tarot afrikan.

Ar c'hoari

Peurvuiañ e vez 4 den o c'hoari. Gallout a reer bezañ 3 pe 5, met da neuze e ranker kemm ar reolennoù un disterig. C'hoari personel, pe hiniennel mar karer, ha c'hoari a-skipailh war un dro, eo ar c'hoari tarot: en un tu, setu un den, an disklerier, a c'hoari a-enep an 3 all, an difennourien; d'e enebourien d'en em glevout kenetrezo evit lakaat anezhañ da goll ha da c'hoari evel ur skipailh.

Digoradur

Goude ingalet ar c'hartoù etre ar 4 c'hoarier e krog ar marc'hata: pep hini a sell ouzh e gartoù, hep o urzhiañ avat, hag a lavar hag-eñ emañ en soñj da vezañ disklerier ha da gemer ar votez. An disklerier eo an hini a lavar ar priz uhelañ. Dezhañ bremañ da ober ar muiañ a boentoù ma c'hallo gant e gartoù a-enep an 3 all.

Kemm a ra niver ar poentoù a rank ober hervez ar c'hartoù en e zorn, pe gentoc'h, hervez niver ar begoù:

hep beg ebet e ranko ober 56 poent ;
gant ur beg e ranko ober 51 poent ;
gant 2 veg e ranko ober 41 poent ;
gant 3 beg e ranko ober 36 poent .

Se zo kaoz eo a bouez bras an tri beg-se. Seul vui a vegoù en dorn, seul nebeutoc'h a boentoù d'ober. Met diwall a ranker: n'eo ket heñvel ar begoù

an 21 eo ar mestr, ar gartenn greñvañ, biken ne vo kollet;
ar farouell n'hall ket bezañ kollet ivez, nemet ma vez c'hoariet da ziwezhañ (un dra aotreet koulskoude pa vez slam bras): neuze ez a gant an enebourien!
an hini bihan a c'hall bezañ debret gant ne vern pe atouenn. Honnezh eo ar gartenn a glask an enebourien preizhañ, hag evit se e klaskont aozañ ar chaseadenn war e lerc'h.

Reiñ ar c'hartoù

Pa groger, a-raok reiñ kartenn ebet, e vez ledet ar c'hartoù war an daol, hep gwelout nemet o c'hein, da bep c'hoarier da gemer ur gartenn. D'ar vihanañ da reiñ. Pa vez rampo etre daou c'hoarier e reer hervez urzh ar rummadoù, atou, pikez, keur, karo, treflez,, pikez an uhelañ ha treflez an izelañ: an unan a dreflez eo an dreflezenn hag ar gartenn izelañ eta. An hini a gemer ar farouell a rank kemer ur gartenn all.

Mesket e vez ar c'hoari gant an den a zo rak-tal d'an ingaler. Goude e ro ar pakad d'an den a zehou dezhañ, hag a-gleiz d'an ingaler, ha hennezh a rank troc'hañ ar c'hoari en ur ziwall ne vije ket nebeutoc'h eget teir c'hartenn er bern bihanañ. neuze e vez d'an ingaler da reiñ ar c'hartoù (pe kartennoù), teir ha teir, a-zehoù dezhañ, hervez an tu kontrol da vonet ar bizied ouzh dremm un horolaj. E-kerzh an ingalañ e vez lakaet a gostez, unan hag unan, c'hwec'h kartenn, a ya d'ober ar votez, pe « ar c'hi » hervez ar ger gallek.

Fazioù en ingalañ

Arabat e vez lakaat er votez nag ar gentañ nag an diwezhañ kartenn eus ar pakad. Pa vez fazi en ingalañ e rank an ingaler reiñ adarre, met n'hallo ket kemer ar votez en taol-mañ. Ma tro ha ma tiskouez ur gartenn, ma vez kartenn gwisket pe atouenn, e vez freuzet an dorn, e rank an ingaler reién adarre, ha met n'hall ket kemer ar votez ivez. Seul wech ma vez diskouezet ur gartenn gant un difenner e-pad an ingaladenn e rank an ingaler reiñ adarre. En ur genstrivadeg e c'hall an tredeog reiñ poentoù-kastiz d'an hini a gemer e gartoù a-raok dibenn an ingalañ.

Hervez ar reolennoù a vremañ n'hall ar c'hoarierien sellout ouzh ar c'hartoù roet dezho nemet pa vez echu ar roadenn gant an ingaler; evel-se, pa vez faziet gant an ingaler, ne vez ket keuz nag imor fall.

Treiñ a ra ar c'hoari hag an ingalerien ha bepred war ar memes tu, an tu dehoù: an ingaler goude e vo an hini a zo en tu dehoù d'an ingaler zo bremañ.

C'hoari 5

Pa vezer 5 e vez 2 zen o c'hoari a-enep an 3 all: an den a gemer ar votez a c'houlenn sikour digant unan all ha ne oar ket piv eo da gentañ.

Taolioù-sav

Pa vez bet roet ar c'hartoù e sell pep c'hoarier ouzh e gartoù. Hervez ar reolennoù (pe reolennoù zo) e vez difennet ouzh an dud urzhiañ ar c'hartoù a-raok deroù, pe dibenn (hervez an dud!) an abadenn marc'hata. Koulskoude, da unan zo o teskiñ eo gwelloc'h urzhiañ evit gwelout sklaer, ha n'hall ket gwelout mat hep urzh: pa vo kustum e oaro priziout e gartoù en ur sell prim.

D'ar c'hoarier a-zehoù d'an ingaler da lavarout e damm. Ma lavar: « Tremen a ran» e vez d'e amezeg dehoù da gomz. Ha kenderc'hel evel-se betek ma teu tro an ingaler da ziwezhañ. Ma tremen ar pevar c'hoarier e teu tro an den a zo a zehoù d'an ingaler da ingaliñ a nevez. Met ma kav d'ur c'hoarier e c'hall c'hoari a-enep an tri all e lavar « Ez an da gemer », da ziskouez emañ o vont da gemer 6 kartenn ar votez. Pe e lavar « Unan vihan », « Unan grenn », pe « Unan vras », pe « Unan vras hep ar votez», pe « Unan vras a-enep ar votez», hervez an urzh er skeul. Gallout a ra ar c'hoarierien sevel war-benn ar c'hinnig-se, ha kinnig uheloc'h. met n'haller komz nemet ur wech, pep hini d'e dro.

Urzh an taolioù-sav

« An hini vihan » : ne gred ket an disklerier e c'hallo gounit hep kavout kartoù burzhudus er votez; ne vez ket c'hoariet er c'henstrivadegoù; a goust 10 poent (hervez an doare da gontañ);
« Unan grenn » : un tamm gwelloc'h; a goust 20 poent ;
« Unan vras » : pa gred an diskulier emañ o vont da c'hounit; a goust 40 poent ; pe 50 er c'henstrivadegoù;
« Unan vras hep ar votez»: kavout a ra d'an diskulier eo ken brav e kartoù ma n'hall ket kavout netra a bouez er votez evit c'hoari; ne sello den ouzh ar 6 kartenn, met dezhañ e vint en dibenn memes tra; a goust 80 poent ;
« Unan vras a-enep ar votez»: kavout a ra d'an diskulier emañ ar gwellañ kartoù gantañ ha ne chom ket kalz tra gant ar re all nag e-touez 6 kartenn ar votez, ken e c'hall leus kel anezho gant e enebourien ; a goust 160 poent .

Penaos kargañ ar votez

Pa vez kemeret ar votez, goude echu ar marc'hata, e vez diskouezet ar 6 kartenn-se d'an holl a-raok d'an disklerier lakaat anezho e-touez e re all. Goude e rank tennañ 6 kartenn all a-douez e gartoù, a zo dezhañ, met c'hoari hepto a ray. Un ober a bouez eo, rak

klask a raio lakaat poentoù a c'hallfe bezañ tapet gant an enebourien a-hend-all;
klask a raio skarzhañ ur rumm (pe zaou, mar gall) evit troc'hañ ha kemer roue ar rumm-se, mar gall .

Nemet n'eus ket aotre da dennañ na roue na beg ebet.

Kontañ ar poentoù

Talvoudegezh pep kartenn

Talvoudegezh ar c'hartoù tarot.

Brud

An tarot zo bet diouzh ar c'hiz e-touez yaouankizoù al liseoù e dibenn an XX^vet kantved, met kouezhet e vrud abaoe giz ar c'hoarioù video. Hiziv e vez c'hoariet gant tud kozh muioc'h. Koulskoude eo ar c'hoari'r c'hartoù gall brudetañ war-lerc'h ar Belote. Reolennoù zo bet embannet gant ar Fédération Française de Tarot.

Kebek

C'hoariet e vez e Kebek ivez, hag e Montreal e vez ur Festival International de Tarot de Montréal a zo International French Tarot Festival of Montreal.

Breizh

Kleuboù zo e Breizh ha brudet eo re Gwerc'h-Breizh, Felger ha Pazieg e Breizh-Uhel.

Pennadoù kar

Levrlennadur

Le jeu de tarot, par Noël Chavey, éditions Solar, ISBN 2263025421.
Le Tarot : ses règles et toutes ses variantes, par F. Sarian D. Daynes, éditions Bornemann, ISBN 2851826220.
Les 100 Plus Belles Donnes de Tarot, par D. Daynes T. Bonnion, éditions du Rocher, ISBN 2268016331
Testez Votre Niveau au Tarot, par Daniel Daynes, éditions du Rocher, ISBN 2268012603
Perfectionnez Seul Votre Tarot, par Daniel Daynes, éditions du Rocher, ISBN 2268024555
Tarot, jeu et magie, par Thierry Depaulis, Bibliothèque Nationale, 1984
The Game of Tarot. From Ferrara to Salt Lake City, par Michael Dummett, Duckworth, 1980
A History of Games Played with the Tarot Pack, par Michael Dummett et John McLeod, Edwin Mellen Press, 2004, Vol. 1 ISBN 0773464476, vol. 2 ISBN 0773464492