Troad ablativel

Er yezhoniezh e vez implijet an termen troad ablativel, ablativ pe tro-bellaat (saoz.: ablative case, diwar al latin ablatus, an anv-gwan-verb auferre "tennañ kuit/lemel") evit komz eus un droad o klotaat mui-pe-vui gant an araogennoù diwar, diouzh pe eus e brezhoneg.

Implijoù

Meur a implij resis e c'hell kaout an droad ablativel, da skouer

E latin

• Ablativ lec'hiañ: arc'hwel pennañ, implijet alies a-gevret gant un araogenn (ab/ā/abs, ex/ē ha dē), d.s.

ex agrīs "diwar ar maez"

• Ablativ adverbel, d.s.:

magnā (cum) celeritāte "a dizh bras", d.l.e. "buan-tre" (kv. "troad adverbel")

• Ablativ disrannañ, d.s.:

Eōs timōre līberāvit "O dieubiñ a reas diouzh an aon"

• Ablativ binviaouel, d.s.:

oculīs vidēre "gwelet gant an daoulagad" (kv. "troad instrumentel")

• Ablativ doareañ, implijet alies gant an araogenn cum, d.s.:

cum cūrā "gant aked"

• Ablativ amzeriañ, d.s.:

aestāte "en hañv"

• Ablativ absolutivel, d.s.:

Urbe captā, Aenēas fugit, "ur wezh tapet ar gêr e tec'has Aeneas"

• Ablativ degouezhel, d.s.:

magno cum clamore ciuium ad urbem perueniunt "kanañ a reas meuleudi dezhe ar pobl e-kerzh ma oant o tegouezhout er gêr"

• Ablativ ambroug, implijet atav gant an araogenn cum, d.s.:

Cum amīcīs vēnērunt "Dont a rejont gant keneiled"

• Ablativ partitivel, d.s.

centum ex virīs "kant diwar ar wazed" (kv. "troad partitivel")

• Ablativ ar graer, evit merkañ graer yezhadurel ur verb en tu-gouzañv, implijet atav gant an araogennoù ab/ā/abs d.s.:

Caesar ā dīs admonētur "Lakaet emañ Caesar war evezh gant an Doueed"

• Ablativ araogennek, implijet gant araogennoù resis, d.s.:

pro nibis "evidomp-ni"

Keñveriit ivez:

Akuzativ: in casā "e diabarzh an ti"

Ablativ: in casam "(o vont) en ti (eus er-maez eus an ti)"

Yezhoù skouer

Yezhoù indezeuropek

Implijet e vez an droad ablativel e meur a yezh indezeuropek, en o zouez an armenieg, an albaneg hag ar sañskriteg, da skouer:

• En armenieg, merket gant al lostgerioù "-e" (amstrizh) hag "-en" en armenieg ar C'hornôg ha gant al lostger "-its" en daou degzouezh en armenieg ar Reter, da skouer:

Armenieg ar C'hornôg

(Nominativ): mart "gour/gwaz"

Ablativ (strizh): marten "eus ar gour"

Ablativ (amstrizh): marte "eus ur gour"

Armenieg ar Reter

(Nominativ): mard "gour/gwaz"

Ablativ (strizh): mardits "eus ar/ur gour"

Meur a implij he deus an droad-mañ en armenieg (skouerioù en armenieg ar C'hornôg):

• Arc'hwel lec'hiañ pennañ ("diwar"/"eus"...), d.s.:

kaghaken katsi "dont a ran eus ar gêr"

asteghen heroo g'abrei "gwezhall e oan o chom pell ac'halan", d.l.e. "pell diouzh amañ"

• Talvezout a ra ivez da verkañ graer an ober p'emañ ar verb en tu-gouzañv, d.s.:

ine misht g' sirveis. "Karet e oas bet atav ganin"

• Talvezout a ra ivez da geñveriañ traoù an eil re gant ar re all er yezh komzet dreist-holl (kv. "troad komparativel"), d.s.: The

Mariam ekhperen b'zdig eh "mari a zo bihanoc'h (=yaouankoc'h) evit he breur"

• Implijet e vez ivez gant lerc'hennoù resis, d.s.:

ine var "a-is din"

anontsne verch "war o lerc'h"

Yezhoù ouralek

Implijet e vez an droad ablativel gant ar yezhoù ouralek, en o zouez ar yezhoù finnek-ougrek, d.s. ar finneg hag an hungareg.

• E finneg, merket gant al lostger "-lta" / "-ltä", d.s.:

Nominativ pöytä "taol" → ablativ pöydältä "diwar an daol"

Meur a implij resis he deus an droad-mañ e finneg, da skouer:

• eus/diwar ul lec'h

katolta "eus/diwar an doenn"

rannalta "eus an aod"

• chom a-sav d'ober un dra bennak (implijet a-gevret gant ar verb lähteä "paouez/chom a-sav"), d.s.:

lähteä tupakalta "paouez da vutuniñ"

• gant ar pemp skiant, d.s.:

haisee pahalta ("c'hwezh flaer a zo gantañ/i")

kuulostaa mukavalta ("plijus eo da selaou outañ/i")

Yezhoù altaek

Implijet e vez an droad ablativel gant ar yezhoù altaek, en o zouez ar yezhoù mongolek (en o zouez ar mongoleg), hag ar yezhoù turkek (en o zouez an turkeg hag an azerieg), da skouer:

• E turkeg, merket gant al lostger "-(t)an"/"-(t)en", d.s.:

ev ("ti") → evden ("eus an ti")

at ("marc'h") → attan ("diwar varc'h"/"diwar ar marc'h")

Liammoù diavaez:

• What is the ablative case?
• Ablative case in Hungarian