Pedro Calderón de la Barca

Pedro Calderón de la Barca

Obererezh	Dramaour, barzh
Ganedigezh	e 1600 e Madrid, Spagn
Marv	e 1681 e Madrid, Spagn
Yezh skrivañ	Spagnoleg
Oberennoù pennañ
La vida es sueño, El alcalde de Zalamea
kemmañ

Pedro Calderón de la Barca y Barreda González de Henao Ruiz de Blasco y Riaño anvet aliesoc´h Pedro Calderón de la Barca (17 Genver 1600 ; 25 Mae 1681), a oa bet soudard, ha goude beleg katolik, skrivagner, barzh ha dramaour e-kerzh ar Siglo de Oro, pe Kantved Aour Spagn. Ganet e oa bet pa oa bet termenet c´hoariva ar c´houlz-se gant Lope de Vega, ha diorren a reas anezhañ diwezhatoc´h, ma vez gwelet e oberenn evel ar pep gwellañ eus c´hoariva barok Spagn. Setu ma seller outañ evel unan eus gwellañ dramaourien Spagn, hag eus ar bed a-bezh zoken.

E vuhez

Ganet e oa Calderón e Madrid. E vamm, hag a oa a orin flandrezat, a varvas e 1610; e dad, un Hidalgo (noblañs) a orin eus Kantabria hag a oa bet sekretour an teñzor, a varvas e 1615. Kelennet e voe Calderón e Kevredigezh ar Jezuited e Madrid, e-sell da vont da veleg; met mont a reas da studiañ ar gwir da skol-veur Salamanca.

Etre 1620 ha 1622 e c´hounezas Calderón meur a briz barzhoniezh, en enor da Sant Izidor e Madrid. E bezh-c´hoari kentañ a voe Amor, honor y poder, c´hoariet d´an 29 a viz Even 1623. Da heul e teuas daou bezh all er memes bloaz: La selva confusa ha Los Macabeos. A-hed an daou zekved da heul e skrivas Calderón ouzhpenn 70 pezh-c´hoari, an darn vrasañ anezho o vezañ dramaoù skrivet evit ar c´hoarivaoù kenwerzhel.

Hervez unan eus e vuhezskridourien, Vera Tassis, e servijas Calderón en arme Spagn, en Italia ha Flandrez, etre 1625 ha 1635; met prouiñ a ra meur a zave, er c´hontrol, e oa bet Calderón o chom e Madrid e-pad ar bloavezhioù-se. E 1629 e voe goustilhet unan eus e vreudeur gant un aktour hag a dec'has kuit d'ur gouent; Calderón, asambles gant ur breur all hag un nebeud ofiserien, a yeas tre er gouent ha klask tapout an torfeder. (Unan eus ar seurezed a oa dre zegouezh merc'h an dramaour Lope de Vega.) Ar prezeger anavezet Hortensio Félix Paravicino, a ziskuilhas obererezh Calderón en ur sarmon prezeget dirak Fulup IV Spagn; respont a reas Calderón en ur lakaat e-barzh El príncipe constante ur meneg goapaüs eus sarmon Paravicino. Harzet e voe Calderón e-pad tri devezh en e di, ha ret e voe dezhañ lemel ar meneg goapaüs diwar ar pezh-c'hoari.

Pa varvas Félix Lope de Vega e 1635 e oa bet anavezet Calderón evel dramaour gwellañ Spagn ar mare. E 1636-1637 e voe roet dezhañ Urzh Santiago gant Fulup IV, hag en doa urzhiet digantañ un heuliad pezhioù evit ar c'hoariva roueel e palez ar Buen Retiro.

D'an 28 a viz Mae 1640 e kemeras perzh e kampagn Katalogna. Abalamour d'e yec'hed o fallaat e kuitaas an arme e miz Du 1642, ha tri bloaz war-lerc'h e voe roet dezhañ ul leve ispisial evit ar soudarded, da drugarekaat e servijoù war ar maez.

Nebeut anavezet eo e vuhez er bloavezhioù diwezhañ. E vreur Diego Calderón a varvas e 1647. Ganet e voe ur mab, Pedro José, da gCalderón ha d'ur vaouez dianav etre 1647 ha 1649; ar vamm a varvas nebeut goude. Lakaat a reas Calderón e vab da eveshaat e niz, José, mab d'e vreur Diego. Beleget e voe Calderón e 1651, ha labourat a reas e San Salvador e Madrid. War a seblant e tivizas paouez da skrivañ pezhioù-c'hoari evit ar c'hoarivaoù kenwerzhel.

Un nebeud oberennoù

Comedias verdaderas, 1726

Troet ez eus bet daou bezh-c´hoari diwar zorn Calderón gant Youenn Drezen: 'Ar vuhez a zo un huñvre', hag 'Aotrou Maer Zalamea'.

El médico de su honra
La vida es sueño (Ar vuhez a zo un huñvre)
El alcalde de Zalamea (Calderón) (Aotrou Maer Zalamea)
La Dama duende
Casa con dos puertas
El Mágico prodigioso
La Devoción de la Cruz
El Gran Teatro del mundo
El Gran Mercado del mundo
El Pintor de su deshonra
El Prodigio de Alemania

El lennegezh a-vremañ

Kavet e vez Pedro Calderón er romant eus 1998 skrivet gant Arturo Perez-Reverte, El sol de Breda. Hervez ar skrivagner en doa servijet ar barzh en arme Spagn e Flandrez.