Dante Alighieri

Dante Alighieri a zo ganet e Firenze e 1265 en un tiegezh eus an noblañs izel ha marvet d'ar 14 Gwengolo 1321 e Ravenna.

Koshañ poltred Dante, a weler en ur murlivadur er chapel Bargello, livet gant Giotto di Bondone a-hervez.

Poltred Dante.

Brudet eo e varzhoneg an Divina Commedia evel unan eus pennoberennoù lennegezh ar bed.

E vuhez

E dud a oa a renk uhel e Firenze, a-du gant ar gostezenn gelf. E dad a oa Alighiero di Bellincione, a oa ur Gelf gwenn, met ne c'houzañvas ket dial ar Gibelined goude ma voent trec'h e Montaperti. E vamm a oa Bella degli Abati; Bella eo berranv Gabriella, talvout a ra ivez kement ha « kenedus ».

Pa oa 12 vloaz, e 1277, e voe graet marc'had da zimeziñ Dante gant Gemma, merc'h Messer Manetto Donati. Aozañ dimezioù ken abred a veze graet alies, lidoù bras a veze, hag aktaoù a veze savet dirak an noter.

Mervel a reas mamm Dante e 1278, hag eñ en e 13 vloaz. Alighiero a vevas neuze gant Lapa di Chiarissimo Cialuffi (n'eo ket sur e voent dimezet), ha daou vugel o doe. Ganto edo breur Dante, Francesco, hag e c'hoar Tana (Gaetana). 5 bloaz diwezhatoc'h, en 1282, e varvas e dad digantañ.

Gant Gemma en doe meur a vugel, Jacopo, Pietro hag Antonia, e vugale nemeto hervez al lezenn.

E oberennoù

• La Commedia1472, e oberenn dalif, ha na vo anvet La Divina Commedia nemet adalek embannadur 1555 :
  • An Inferno (1314)
  • Ar Purgatorio (1316)
  • Ar Paradiso (1321)

Skrivet en deus Dante ivez:

• arnodskridoù:
  • De vulgari eloquentia (1303-1304 (diechu)
  • De monarchia 1313-1318) (en oberenn e tiskleir bout a-du gant an impalaer, enep ar pab eta, ha berz a voe lakaet war al levr e Roma)
  • Il Convivio (Ar banvez) 1304-1307)

• barzhonegoù lourennek
• Ar Vita nuova (1293-1295), skrid ma vesk barzhoniezh ha komz-plaen.

Pennad kar

• Antonia Alighieri
• Beatrice Portinari

Liammoù diavaez

• Arroudoù eus e skridoù, troet e brezhoneg, amañ: [1]