Dante Alighieri

Dante Alighieri a zo ganet e Firenze e 1265 en un tiegezh eus an noblañs izel ha marvet d'ar 14 Gwengolo 1321 e Ravenna.

Dante Alighieri

den

Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Republik Firenze
Anv e yezh-vamm an den	Dante Alighieri
Anv ganedigezh	Dante da Alaghiero degli Alaghieri
Anv-bihan	Dante
Anv-familh	Alighieri
Deiziad ganedigezh	1265
Lec'h ganedigezh	Firenze
Deiziad ar marv	14 Gwe 1321
Lec'h ar marv	Ravenna
Doare mervel	abeg naturel
Abeg ar marv	malaria
Lec'h douaridigezh	Dante Alighieri's tomb, Quadrarco di Braccioforte, Quadrarco di Braccioforte
Tad	Alighiero di Bellincione
Mamm	Bella degli Abati
Breur pe c'hoar	Francesco Alighieri
Pried	Gemma Donati
Bugel	Jacopo Alighieri, Pietro Alighieri, Antonia Alighieri
Kar	Sperello di Serego Alighieri
Familh	Alighieri
Yezh vamm	italianeg
Yezhoù komzet pe skrivet	italianeg, latin
Yezh implijet dre skrid	italianeg, latin
Tachenn labour	barzhoniezh, lennegezh, yezhoniezh, political philosophy
Bet studier da	Remigio dei Girolami, Brunetto Latini, Cecco d'Ascoli
Lec'h labour	Firenze
Deroù ar prantad labour	1292
Dibenn ar prantad labour	1321
Relijion	Katoligiezh
Brezel	Battle of Campaldino
Luskad	Dolce Stil Novo
Ezel eus	Doctors and Apothecaries Guild, White Guelphs
Studiet gant	Dante studies
Attested in	Mare Magnum. Etruria (vol. 95), Mare Magnum volume 82
Oberennoù zo en dastumad	Minneapolis Institute of Art, National Gallery of Art
Statud e wirioù aozer	Ar gwirioù aozer ne dalvezont ket ken
Bibliography	bibliography on Dante Alighieri
Documentation files at	SAPA Foundation, Swiss Archive of the Performing Arts

Koshañ poltred Dante, a weler en ur murlivadur er chapel Bargello, livet gant Giotto di Bondone a-hervez.

Poltred Dante.

Brudet eo e varzhoneg an Divina Commedia evel unan eus pennoberennoù lennegezh ar bed.

E vuhez

E dud a oa a renk uhel e Firenze, a-du gant ar gostezenn gelf. E dad a oa Alighiero di Bellincione, a oa ur Gelf gwenn, met ne c'houzañvas ket dial ar Gibelined goude ma voent trec'h e Montaperti. E vamm a oa Bella degli Abati; Bella eo berranv Gabriella, talvout a ra ivez kement ha « kenedus ».

Pa oa 12 vloaz, e 1277, e voe graet marc'had da zimeziñ Dante gant Gemma, merc'h Messer Manetto Donati. Aozañ dimezioù ken abred a veze graet alies, lidoù bras a veze, hag aktaoù a veze savet dirak an noter.

Mervel a reas mamm Dante e 1278, hag eñ en e 13 vloaz. Alighiero a vevas neuze gant Lapa di Chiarissimo Cialuffi (n'eo ket sur e voent dimezet), ha daou vugel o doe. Ganto edo breur Dante, Francesco, hag e c'hoar Tana (Gaetana). 5 bloaz diwezhatoc'h, en 1282, e varvas e dad digantañ.

Gant Gemma en doe meur a vugel, Jacopo, Pietro hag Antonia, e vugale nemeto hervez al lezenn.

E oberennoù

• La Commedia1472, e oberenn dalif, ha na vo anvet La Divina Commedia nemet adalek embannadur 1555 :
  • An Inferno (1314)
  • Ar Purgatorio (1316)
  • Ar Paradiso (1321)

Skrivet en deus Dante ivez:

• arnodskridoù:
  • De vulgari eloquentia (1303-1304 (diechu)
  • De monarchia 1313-1318) (en oberenn e tiskleir bout a-du gant an impalaer, enep ar pab eta, ha berz a voe lakaet war al levr e Roma)
  • Il Convivio (Ar banvez) 1304-1307)

• barzhonegoù lourennek
• Ar Vita nuova (1293-1295), skrid ma vesk barzhoniezh ha komz-plaen.

Timbroù

• Timbr italian, 600vet deiz-ha-bloaz marv Dante Alighieri.
  Timbr italian, 600vet deiz-ha-bloaz marv Dante Alighieri.

Pennad kar

• Antonia Alighieri
• Beatrice Portinari

Liammoù diavaez

• Arroudoù eus e skridoù, troet e brezhoneg, amañ: [1]
• Setu soñj Jakez Kerien war Dante Alighieri : Teurel a ran a gostez Alighieri ; anez e chomfen beteg an noz da danva e varzoniez dudius, ijinus ha resis en eun doare souezus. Hogen pennadou anezan n’em eus ken tammou eus an Ifern, teskadou eus ar Purgator, bommou boemus eus ar Baradoz.  N’eus forz e pe eneben e tigorer anezan e c’heller beza diarvar peadra a vo karet da douella ar faltazi, da garga ar meiz ; c’houek hag herr, primm ha resis pep tra a zo peurc’hrêt ennan. Aman hag ahont e vezer feuket eun tammig o welet kemmesket ar bed pagan hag ar bed kristen ; Cerberus tribennek o tiwal dor an Ifern, Kato-hen evezier meur ar Purgator ; Pabed hag enebourien Dante stlapet o fezier dounna an tan. Pennadou zo avad ken ne skuizer ket o lenn anezo : Ugolino hag e vibien, Per ar Winienn, hag all, mestr-tôliou dispar ar yez italianeg, sonerez dispar, dudi ar skouarn a zo ret he anaoud mat abenn kregi gant ar "pez-c’hoari doueel". Lizher da Youenn Drezen, 27/04/192