John Philip Sousa
John Philip Sousa (Washington, D.C., 6 Du 1854 — Reading (Pennsylvania), 6 Meurzh 1932) a oa ur soudard, ur sonaozour hag ur penn orkestra stadunanat. Brudet eo dreist-holl evit an tonioù-bale a savas evit an United States Armed Forces[1]. Lesanvet e oa The March King ("Roue an Ton-bale") kent The American March King evit e ziforc'hañ diouzh e genseurt ar Saoz Kenneth J. Alford (1881-1945).
E-touez e donioù-bale brudetañ emañ The Stars and Stripes Forever (Ton-bale broadel Stadoù-Unanet Amerika), Semper Fidelis (ton-bale ofisiel an United States Marine Corps), The Liberty Bell, The Thunderer ha The Washington Post.
 | |
|---|---|
.jpg) E miz Du 1922 | |
| Ganedigezh | 6 Du 1854 Washington, D.C. .svg){kind=small} SUA
|
| Marv | 6 Meurzh 1932 Reading .svg){kind=small} SUA
|
| Lesanvioù | The March King The American March King |
| Micher | Soudard sonaozour Penn orkestra |
| Unvez | .png){kind=small} United States Marine Corps United States Navy
|
| Resped | 1868–1875, 1880–1892 (USMC) 1917–1918 (U.S. Navy) |
| Rank | Serjant major (USMC) Letanant komandant (U.S. Navy) |
| Orkestra | United States Marine Band Great Lakes Naval Station Band |
| The Stars and Stripes Forever | |
| Semper Fidelis | |
| The Liberty Bell | |
| The Thunderer | |
| The Washington Post | |
| |
Ur soner biolin e oa J. Ph. Sousa en deroù pa studie damkan ar sonerezh hag ar sonaozañ. D'an oad a 13 vloaz, e 1868, e voe soudardet gant e dad en United States Marine Band evel deskard. Kuitaat al laz-seniñ a reas e 1875 hag e-pad ar pemp bloaz war-lerc'h e voe ur soner biolin hag e teskas ren un orkestra. E 1880 e tistroas d'ar Marine Band, a renas e-pad 12 vloaz. Goude-se e savas e laz dezhañ.
Adalek 1880 betek e varv e 1932 d'an oa a 77 vloaz ne reas nemet ren lazoù-seniñ ha skrivañ sonerezh.
Pa gemeras SUA perzh er Brezel-bed kentañ e voe deroet da J. Ph. Sousa ur rank par da letanant evit ren an Naval Reserve Band en Illinois. Goude ar brezel e tistroas da bennsoner ar Sousa Band betek e varv. Er bloavezhioù 1920 e voe anvet da vat er renk a letanant komandant adarme en US Navy ; biken ken avat ne voe oberiant el lu stadunanat.
Yaouankiz kemmañ
E Washington, D.C. e voe ganet John Philip Sousa, trede bugel João António de Sousa (John Anthony Sousa, 1824-1892), a oa bet ganet e Spagn gant Portugaliz, hag e wreg Maria Elisabeth Trinkhaus (1826-1908), un Alamanez eus Bavaria.[2]
Abred-tre e krogas da studiañ ar sonerezh, hogen ne badas ket en abeg d'e gelenner John Esputa Sr., a oa ur spered diaes a zen. E 1861 pe 1862 e studias da vat pa voe kelennet gant John Esputa Jr., mab e gelenner kent. Gantañ e teskas biolin, piano, fleüt, meur a zoare kouevrell, hag ar c'hanañ. Ker brouezek hag e dad e oa John Esputa Jr., met buan-tre e teskas J. Ph. Sousa, ha merzet e voe en devoa ur skouarn dizave, da lavarout e oa gouest da anavout notennoù ur skeul hep notenn-dave ebet. D'ar mare-se e skrivas e don kentañ, An Album Leaf, met diskaret e voe gant e gelenner ha kollet e voe ar pezh sonerezh.[3]
Trombonour er Marine Band e oa e dad J. A. Sousa, ha da 13 vloaz ez enrollas e vab 13 vloaz evel deskard el laz-seniñ, evit mirout outañ a vont da seniñ e laz ur sirk.[4] Dre ma oa minor c'hoazh e voe ret dezhañ chom er Marine Band betek e 21vet penn-bloaz. En hevelep bloavezh e krogas da studiañ ar sonerezh gant ar c'helenner George Felix Benkert.[3]
Resped kemmañ
- Evel soudard soner
Div wech e voe J. Ph. Sousa en U.S. Marine Corps. D'an 9 a viz Mezheven 1868 e voe enskrivet evel danvez soner pa ne oa ket c'hoazh 14 vloaz, ha disoudardiñ a reas e 1875 pa voe 21 bloaz, echuet e zeskoni gantañ. Un eil predad a reas er Marine Band, ma voe pennsoner eus 1880 da 1892 – ar bloaz ma varvas e dad. A-live gant serjant major e oa e rank, hogen ne oa ket serjant major er Marine Corps end-eeun, peogwir e oa disrannet al laz-seniñ diouzh an unvezioù brezeler betek 1916.[2] The President's Own Band ("laz-seniñ Prezidant SUA", lesanv an U.S. Marine Band) a sonas en Ti Gwenn adalek Rutherford B. Hayes (e karg 1877-1881) betek Benjamin Harrison (e karg 1889-1893)[5],[6].
Gant an ti Columbia Phonograph Company e voe embannet 60 enrolladenn eus ar Marine Band renet gant J. Ph. Sousa, a c'hounezas brud en SUA a-bezh. E 1892 e tibabas disoudardañ evit kenderc'hel gant ur resped nann-soudard ; d'an 30 a viz Gouere 1892 e renas ur sonadeg-kimiadiñ en Ti Gwenn, hag antronoz ez echuas e vuhez en U.S. Army[7].
D'ar 6 a viz Ebrel 1917, an SUA a zisklêrias brezel da Alamagn ; d'an 31 e voe anvet J. Ph. Sousa da letanant en Naval Reserve, pa oa 62 vloaz, an oad ma oa ret d'ur soudard kuitaat an arme. Betek dibenn ar brezel e voe pennsoner an Navy Band e Lake County, Illinois.[3],[2] A-hed ar mare-se e roas e c'hopr, war-bouez 1 dollar, d'ar Sailors' and Marines' Relief Fund, ur c'hef a skoazell familhoù paour ar soudarded.[3] E miz Du 1918 e voe diskarget hag e tistroas da bennsoner e laz-eñ. Betek e varv e kendalc'has da wiskañ lifre an U.S. Navy da geñver lod eus e gensonadegoù.
- Evel pennsoner disoudard
Pa guitaas an arme e 1875 ez eas da soner biolin hag ez emezelas en orkestra ur c'hoariva ma teskas bout penn. Er bloaz-se e savas e laz dezhañ, ar Sousa Band, a roas 15 623 sonadeg etre 1892 ha 1931, koulz en SUA hag er bed a-bezh ; e 1900 e tibunas e Pariz da geñver an Exposition Universelle.[3]
E 1893 ha diwar c'houlenn ha kuzulioù J. Ph. Sousa e voe ijinet ur benveg-seniñ nevez, ar sousaphone, gant James Welsh Pepper e Philadelphia ; ur mell kouevrell kar d'an helikon hag ar pilgorn eo, a gas ar son a-us al laz hag azezet pe war e sav e vefe ar soner. Kemmet e voe ar benveg gant Charles Gerard Conn e 1898, hag an doare-se a voe arveret gant J. Ph. Sousa.[3] E 1908 e voe degemeret ent-ofisiel ar benveg gant ar Marine Band[8].
Buhez prevez kemmañ
D'an 30 a viz Kerzu 1879 e timezas J. Ph. Sousa da Jane van Middlesworth Bellis (1862-1944)[2]. Tri bugel o devoe : John Philip (1881-1937), Jane Priscilla (1882-1958) ha Helen (1887-1975)[9].
D'ar 15 a viz Meurzh 1881 e voe degemeret gant ar Frañmasonerezh (Lid skosat, log Hiram niv. 10 e Washington, D.C.) ; mestr-mañsoner e voe eno e-pad 51 bloaz.[3],[10]
En e oad kozh e reas e annez e Sand Point, New York. D'ar 5 a viz Meurzh 1932 e voe kouviet da vout pennsoner ar Ringgold Band evit seniñ The Stars and Stripes Forever ; antronoz e varvas diwar un taol-kalon en e leti e Reading, Pennsylvania, d'an oad a 77 vloaz.
Enorioù kemmañ
- Milourel
World War I Victory Medal, 
Stadoù-Unanet
- Keodedel
Ordre des Palmes académiques, 
Bro-C'hall
Ordem da Instrução Pública, 
Portugal
Royal Victorian Medal, 
Rouantelezh-Unanet- E 1940 e voe embannet un timbr stadunanat en e enor.
- E 1943 e voe moret al Liberty ship anvet SS John Philip Sousa e Jacksonville (Florida).
- E 1952 e voe ur film gant ar 20th Century Fox anvet Stars and Stripes Forever, gant Clifton Webb o poltrediñ J. Ph. Sousa[11].
- E 1976 e voe lakaet korf-bras arem J. Ph. Sousa en Hall of Fame for Great Americans e New York.
- E 1981 e voe krouet ar John Philip Sousa Foundation, un aozadur nann-arc'hantus a venn skoazellañ ar peoc'h etrebroadel dre gouevradegoù er bed a-bezh[12].
- E 1987 e voe lakaet The Stars and Stripes Forever da Don-bale Broadel Stadoù-Unanet Amerika[13],[14].
.svg){kind=small}
Oberennoù kemmañ
- Sonerezh
- Gwelet ar pennad Roll sonaozadennoù John Philip Sousa
John Philip Sousa a skrivas 134 zon-bale, 68 pezh kanet, 24 faltazienn, 22 don-dañsal, 15 operetenn, 14 fentigellenn[15], 11 heuliad, 9 fezh evit trompilhoù & taboulinoù, 4 digoradenn, 2 bezh evit sonadegoù[16] ha 2 varzhoneg sinfoniel[17], eleze 305 oberenn en holl (d'an nebeutañ). Diniver eo ar sinfoniennoù europat eus an XIXvet kantved a zo bet kempennet gantañ evit an doareoù lazoù-seniñ a renas.
Levrlennadur kemmañ
- (en) Sousa, John Philip (1928). Marching Along – An Autobiography. Chicago, Illinois : GIA Publications, 2014 (ISBN 978-1-62277-138-7) • Lenn en-linenn. Kavet : 14 Meurzh 2021.
- (en) Bierney, Paul E. John Philip Sousa: American Phenomenon. Van Nuys, Kalifornia : Alfred Music, 2001 (ISBN 978-1-4574-4995-6)
Liammoù diavaez kemmañ
- (en) "The President's Own". Kavet : 14 Meurzh 2021.
- (en) The Complete Marches of John Philip Sousa – Enrolladennoù ar Marine Band. Kavet : 14 Meurzh 2021.
Notennoù kemmañ
- ↑ (en) Encyclopaedia Britannica.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 ha2,3 (en) The Library of Congress Biography: John Philip Sousa.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 ha3,6 Bierley, op. cit.
- ↑ (en) A Biography of John Philip Sousa. Kavet : 14 Meurzh 2021.
- ↑ (en) J. A. Garfield's Inaugural Address. Kavet : 15:03/2021.
- ↑ (en) B. Harrison's Inaugural Address. Kavet : 15:03/2021.
- ↑ (en) Sousa Leaves the Marine Band – The New York Times, 01 Eost 1892. Kavet : 14 Meurzh 2021.
- ↑ (en) Phillips, Harvey & Winkle, William. The art of Tuba and Euphonium Playing. Van Nuys, Kalifornia : Alfred Music, 1999 (ISBN 978-1-4574-0438-2)
- ↑ (en) The Spanish American War. Kavet : 14 Meurzh 2021.
- ↑ (en) The Masonic Trowel. Kavet : 14 Meurzh 2021.
- ↑ (en) Internet Movie Database. Kavet : 14 Meurzh 2021.
- ↑ (en) The John Philip Sousa Foundation. Kavet : 14 Meurzh 2021.
- ↑ Ha kadarnat e 1998 : (en) Legal Information Institute. Kavet : 14 Meurzh 2021.
- ↑ (en) Bennett, William J. & Cribb, John T. E.. The American Patriot's Almanac —Daily Readings on America. Nashville, Tennessee : Thomas Nelson, 2013 (ISBN 978-1-59555-375-1)
- ↑ (en) Humoresque
- ↑ (en) Concert-piece
- ↑ (en) Tone Poems