Kleñved Naplez

Kleñved Naplez, pe naplez(enn), a reer eus ur c'hleñved dre ma kreder e vije deuet eus Naplez, pe Napoli, degaset gant ar C'hallaoued pa oant bet oc'h ober brezel en Italia er XVvet ha XVIvet kantved, hag a deu eus an Treponema pallidum, pe treponem disliv, ur vakterienn. Ur c'hleñved infektus diwar an embarañ eo, pegus ha kontammus. En deroù e teu ul livant war groc'hen kalc'h ar baotred, goude se, a-wechoù bloavezhioù goude, e vez taget ar bouzelloù hag an nervennoù.

Kleñved Naplez

infectious disease, class of disease, sexually transmitted infection

Iskevrennad eus	primary bacterial infectious disease, treponematosis, classic venereal disease, kleñved
Arvez	women's health
Abeg pennañ	Treponema pallidum
Studiet gant	syphilidology, syphilology
Dibarder mezegel	infectious diseases, dermatologiezh
Louzoù	benzylpenicillin, azithromycin, clindamycin, ceftriaxone, doxycycline
Argerzh treuzkas ar c'hleñvedoù	sexually transmitted infection

Un naplezeg en Afrika

Treponema pallidum eo a zo pennkaoz d'an naplez.

Livant war galc'h un naplezeg

Treponemoù

Treponema pallidum zo bet diskoachet gant Fritz Schaudinn hag Erich Hoffman e Berlin en 1905.

En 1963 e kinnigas Hackett un displegadur all. Dont a rafe an treponem disliv eus un treponem all, Treponema caracteum e anv, a vije mamm an Treponema pallidum sub species endemicum anvet ivez bejel.

Istor

N'ouzer ket a belec'h e teu an naplez ervat. Pell amzer e kredas an dud e oa bet degaset eus ar Bed Nevez da Europa gant martoloded beaj kentañ Kristof Kolomb. Hiziv avat e tiskreder war gement-se. Un nebeud fedoù a ziskouez e oa anavezet abaoe pell.

Hippokrates en dije deskrivet trede stumm ar c'hleñved. Kavet ez eus bet roud eus ar c'hleñved en Italia, e kêr c'hresian Metaponte er VIvet kantved kent JK. E Pompei ez eus bet kavet dent bugale a denn da re bugale naplezet pa oa brazez o mamm.

Met ar splannañ prouenn eus ar c'hleñved en Europa ar Grennamzer a zo bet kavet e biz Bro-Saoz, e-kichen porzh Kingston-upon-Hull, e-kerzh ur furchadeg en ur manati kozh eus an XIIIvet ha XIVvet kantved.

Tud brudet o c'hleñved

Troet e voe levr Ulrich von Hutten diwar-benn ar morbus gallicus, ar c'hleñved gall, e galleg. Ne blijas ket an anv latin d'an troour gall, Jean Chéradame, a reas gant 'le mal de Naples', un anv tremenet e brezhoneg.

(m = marvet gant ar c'hleñved)

• 1488-1523 Ulrich von Hutten
• 1491-1547 Herri VIII ha pemp pried dezhañ
• 1537-1553 Edouarzh VI, mab da Herri VIII
• 1606-1668 William Davenant
• 1776-1822 Ernst Hoffmann
• 1797-1828 Franz Schubert
• 1797-1848 Gaetano Donizetti
• 1810-1856 Robert Schumann (a greder)
• 1818-1862 Mary Todd Lincoln
• 1821-1867 Charles Baudelaire, m
• 1824-1884 Bedrich Smetana
• 1830-1870 Jules de Goncourt
• 1840-1897 Alphonse Daudet
• 1844-1900 Friedrich Wilhelm Nietzsche (a greder)
• 1849-1895 Randolph Churchill
• 1850-1893 Guy de Maupassant
• 1853-1890 Vincent Van Gogh
• 1862-1921 Georges Feydeau
• 1862-1934 Frederick Delius
• 1864-1901 Henri de Toulouse-Lautrec
• 1868-1917 Scott Joplin
• 1870-1924 Lenin
• 1872-1906 Harry Nelson Pillsbury
• 1883-1945 Benito Mussolini
• 1895-1962 Karen Blixen
• 1899-1947 Al Capone
• 1905-1976 Howard Hughes hag un toullad aktourezed darempredet gantañ
• 1911-1938 Robert Johnson
• 1924-2003 Idi Amin Dada (a greder)
• 1932-1972 Ar glañvourien e studienn Tuskegee diwar-benn an naplez

Levrlennadur

• La Méthode Curatoire de la maladie venerienne vulgairement appelée grosse Vérole et de la diversité de ses symptômes. Arnoul L'Angelier. 1552, Paris, Nicolas Pepingué, 1660

Pennadoù kar

Liammoù diavaez

• Moulage pédagogique ancien (cire) présentant les papules squameuses typiques d'une syphilis secondaire (Collection des moulages de l'hôpital Saint-Louis)
• Moulage pédagogique ancien (cire) présentant chez un bébé des syphilides papuleuses et pustuleuses (Collection des moulages de l'hôpital Saint-Louis)
• Moulage pédagogique ancien (cire) présentant un chancre syphilitique (Collection des moulages de l'hôpital Saint-Louis)