Kuzuliadeg Berlin
Emvod Berlin Kongo 1884 pe Emvod Berlin 1884–85 (Kongokonferenz pe Westafrika-Konferenz en alamaneg) a oa bet un emvod meur etre galloudoù trevadennel ha kenwerzhel Europa en Afrika da vare an Nevez Trevadennerezh. Dalc'het e oa bet e Berlin dre ma oa Alamagn o tont war wel evel un nerzh trevadennel nevez. Savet e oa bet an emvod dre atiz ar C'hañseller alaman kentañ Otto von Bismarck. Disoc'h an emvod a voe ur skrid-emglev anvet Akta meur Emvod Berlin (General Act of the Berlin Conference). Dre an emglev-se e oa bet rannet ar c'hevandir etre an nerzhioù trevadennel ha roet tiriadoù levezon evit pep galloud. Goude an emvod e voe ur mare nerzhus evit trevadennerezh ar c'hevandir gant ar broioù europat. Roet e oa bet lamm d'an amzer a zishualded afrikan gant gouarnamantoù emren pe dindan levezon an Europeiz.
Kenarroud
kemmañ
A-raok an emvod, an diplomatiezh europat a wele annezidi Afrika evel re ar Bed Nevez. Liammoù kenwerzhel a oa gant pennoù ar meuriadoù. E-kreiz an XIXvet kantved, Europiz a wele Afrika evel un douar kevezerezh etrezo a-fed kenwerzh, trevadenniñ hag ergerzherezh. Darn eus al liammoù etre Europa hag Afrika a oa bet savet en arvor gant kontoueroù. Ar peurrest eus ar c'hevandir ne zedenne ket an drevadennerien. E 1876, Roue Belgiz Leopold II, hag en devoa savet a-raok ar Gevredigezh etrevroadel Afrikan (Association internationale africaine) e 1876, en devoa kefridiet Henry Morton Stanley da reiñ harp d'e obererezh evit "sevenaat" ar c'hevandir. E 1878, e oa savet Kevredigezh etrevroadel Kongo (Association internationale du Congo) amañ e oa ur pal ekonomikel kalz anatoc'h, ul liamm eeun a oa gant embregerezhioù bras Belgia. Leopold en devoa desachet dre guzh posterien arc'hant estren er gevredigezh hag a oa ent ofisiel unan 'desevel' tud ar vro. En gwirionez e oa ur c'hoant trevadennel anat a-dreñv ha n'eo ket mui unan eskemmoù kenwerzhel evel peurest Europa. Ar gevredigezh Afrikan a servije da guzhañ an taol dre livañ ur skeudenn kevredigezh a-vat evit tud Kongo.
Etre 1878 ha 1885, Stanley a oa distroet er C'hongo, n'eo ket mui evel "kazetenner" met evel kannad ar roue Léopold. Dre guzh e oa bet kefridiet gant aozañ ar pezh a zeuio da vezañ brudet dre an anv Stad Dieub Kongo. Spierezh Bro-C'hall a oa deuet a-benn da welet an irienn sevenet gant Leopold. Setu Bro-C'hall neuze o kregiñ da ergerzhout Afrika d'e dro evit trevadenniñ ivez. Pierre de Brazza, un ofisour morlu, a voe kaset e Kreizhafika. Aet e oa betek Kornôg Kongo ha sevel banniel Bro-C'hall war ar gêr nevez savet Brazzaville e 1881. Hiziv-an-deiz emañ e Republik Kongo. O welet kement-mañ, Portugal, hag a oa bet un impalaeriezh trevadennel met gwanaet en takad bro-se dre e liammoù gant Impalaeriezh Kongo, a n'em lakae ivez war ar renk evit trevadenniñ an douaroù. Evit Portugal e oa awenet ha diazezet gwirioù trevadenniñ Kongo dre emglevioù kozh gant Bro-Spagn hag an Iliz katolik Roman. Savet e voe buan-ha-buan ur skrid-emglev nevez d'ar 26 a viz C'hwevrer 1884 gant e harper, ar Rouantelezh-Unanet. Pal an emglev a oa da dalañ ouzh Kevredigezh etrevroadel Kongo da gaout un hent etrezek ar mor Atlantel.
E fin ar bloavezhioù 1880, dre levezonoù lies an diplomatiezh, ergerzherioù trevadennel nevez, ha dreist-holl ar fed ma oa deuet war-wel perzhioù-galloud Afrika (aour, koad, douaroù ha lec'hioù kenwerzehl), an europeiz a oa deuet da vezañ dedennet bras gant aloubiñ ar c'hevandir.
.jpg)