Nom (Henegipt)

Bez' e oa an Nomoù (eus ar gresianeg νομοι, nomoi, a dalvez rann, distrig; sepat e demoteg), rannoù melestradurel a veze lodennet Egipt ganto en Henamzer. Ar c'hentañ rann velestradurel a oa ar vevenn a oa daouhanteret Egipt drezi etre Gorre Egipt ha Goueled Egipt. Bep a gêr-benn ha bep a arouez a oa gant an nomoù. Etre eizh nom ha tregont ha daou nom ha daou-ugent zo bet hervez ar mareoù. E-pad ar marevezh ptolemaek ha roman e teuas an nomoù da vezañ rannvroioù melestradurel.

Pennad lodek eus Lec'hioù Henegipt
Lec'hioù
Nomoù / Kêrioù
Monumantoù / Temploù
Takadoù bro
Goueled Egipt / Kreiz Egipt
Gorre Egipt / Nubia
Lec'hiadur

Meret e veze an nomoù e anv ar Faraon gant gouarnerien a veze graet nomarked anezho.

Evit doare eo ken kozh rannadur Egipt e nomoù hag ar marevezh rakktierniezh (e-tro an XXXII^l kantved kt JK). E penn-kentañ e oa eus an nomoù-se keodedoù-Stad bet unvanet tamm-ha-tamm. Gant Menes e voe peurechuet unvanidigezh an nomoù.

Ouzhpenn padout a-hed 3000 vloaz eo chomet stabil a-walc'h anvioù, niver, urzh ha gorread an nomoù. Lod, evel Xois en delta, pe Khent e Gorre Egipt a gaver meneget o anv war maen Palermo bet engravet e-pad ar V^vet tierniezh. Re all, evel Bubastis, zo bet savet da vare ar Rouantelezh Nevez. Renet o deus ar pep brasañ eus faraoned Egipt war 42 nom.

Ugent nom a oa e Goueled Egipt, kreizennet gant Mimfis, kêr-benn ar Rouantelezh kozh. Heuliañ a ra an niveradur red an Nil; gant nomoù ar reter emañ ar sifroù brasañ.

Daou nom war-ugent a oa e Gorre Egipt. Heuliañ a rae an niveradur anezho red an Nil ivez.

An Nomarked

E penn pep nom e oa un Nomark. Peuliesañ e vezed nomark dre hêrezh met gallout a rae ar faraon envel unan bennak war ar garg. Pa oa kreñv ar galloud kreiz eo ar faraon hollc'halloudus a zibabe an nomarked peurliesañ. Pa veze gwanoc'h ar galloud (e-pad an aloubadegoù pe pa oa brezelioù diabarzh, peurgetket) en em aoze an nomoù o-unan hag e tape ar vibien lec'h o zadoù. Ingal e veze tabutoù etre breudeur evit an hêrezh e-pad ar Marevezh Etre kentañ, mare ma oa gwanaet ar galloud kreiz, dreist-holl etre ar VI^vet hag an XI^vet Tierniezh.

Treuzvevañs an nomoù

Miret eo bet framm an nomoù a-hed ar marevezh ptolemaek tre betek mare ar Romaned. Dindan beli ar Romaned e veze skoet moneiz gant nomoù zo : ar "pezhioù nomek". Miret o deus an nomoù o fouez melestradurel evel unanenn diazez ar vro betek adframmadur klok ar vurokratelezh dindan ren Diokletian ha Kustentin Iañ.

E -307 eo bet erlec'hiet an nomoù gant pouioù (pagi) gouarnet gant ur Pouier (pagark). Ne'z ae ket e roll pelloc'h eget hini un dastumer tailhoù ha pennlusker an armeoù lec'hel. Peurliesañ e oa eus ar baouierien perc'henned pinvidik a oa mestr war ar paou renet ganto dre ar galloud hag an arc'hant.

Nomoù Henegipt

Goueled Egipt

n°	Anv an nom	Anv egiptek	anv gresianek	Anv a-vremañ
1	Ar ramparzh gwenn	Ineb Hedj/Men-nefer	Menfis	Bedrechein
2	Ar vorzhed	Khem (Sekhem)	Letopolis	Aousîm
3	Ar c'hornôg	Imaou (Imou)	Apis	Kôm al-Hisn
4	Neith ar su (pal ar su)	Djekhaper (Zeka)	Proposis	Menouf (Kôm Manous)
5	Neith an norzh (pal an norzh)	Saou	Sais	Sà el-Hagar
6	Tarv ar menez (tarv an dezerzh)	Khasoout (Khaset)	Xois	Sakha
7	Treant ar c'huzh-heol	Per-Ha-neb-Imenti	Metelis	Macîl
8	Treant ar sav-heol	Per-Atoum (Tjehou)	Herôonpolis (Pithom)	Tall al-Maskhoutah
9	Andjty (ar gwarezer)	Per-Osiris-neb-zed (Djédou)	Busiris	Abousir
10	Ar mell tarv du	Het-ta-harieb (Het-ta-heri-ib)	Athribis	Tall-Athrib
11	An Tarv kontet (an tarv en e lurelloù)	Hesebt (Ta-remou)	Pharbaethos (Leontopolis)	Horbeit
12	Al Leue sakr (leue ar vuoc'h)	Teb-neter (Zebat Neter)	Sebennytos	Semenoûd
13	An aotrou bagol (ar piler)	Onou (Onou-Iounou)	Heliopolis	Aîn-al-Chams
14	Ar stalenn reterel (beg ar sav-heol)	Zeba meth (Benou)	Tanis (Sile)	Sân-al-Hagar
15	An Ibis	Per Zehouti (Bahou)	Hermopolis parva	Tall al-Naqous
16	An Delfin (ar silur)	Per-Ba-neb-Zeet (Djedi)	Mendes	Tall-Amdîd
17	An Tron (ar santual)	Per ioun ha Behed (Béhedet)	Diospolis Kate (Diospolis parva)	Tall-Balamoun
18	Ar bugel roueel uhelañ	Per Bast (Bat)	Bubastis	Tall-Bastah
19	Ar bugel roueel izelañ	Per Ouazet (Djanet)	Leontopolis (Tanis)	Tall Moqdam
20	Ar sav-heol (ar falc'hun balzameget)	Per-soped (Per-seped)	Arabia	Saft al-Henneh

Gorre Egipt

n°	Anv an nom	Anv egiptek	Anv gresianek	Anv a-vremañ
1	Bro ar wareg (douar Setet)	Abou	Olifantin	Gezirat-Aswan
2	Tron Horus	Djeba (Zebat)	Apollinopolis Magna	Edfou
3	Ar plouezad (an div bluenn)	Nekheb ha Nekhen (Nekhen)	Eileithyiaspolis, Hierakonpolis, Latopolis	Al-Kab
4	Ar vazh-roue	Nout Amon (Ouaset)	Diospolis Magna	Teba, Karnak
5	An daou sparfell	Gebtiou (Kift)	Koptos (Coptos)	Qeft
6	Ar c'hrokodil	Ta iount neter (Iounet)	Tentyris	Denderah (Dendera)
7	Ar sistr (benveg seniñ)	Hout (Het)	Diospolis parva	Hou
8	An douar bras (relegouer Osiris)	Teni (Tin)	Abydos (gwechall Thinis)	Al-Birbah
9	Minou (foeltr Min)	Apou (Hout-menou)	Panopolis (Khemmis)	Akhmîn (Akhmin)
10	Ar C'hobra (an naer)	Zebti (Tjebou)	Aphroditopolis	Iftah
11	Loen Seth (Al levran)	Shas-hotep (Shashetep)	Hypselis	Chotb
12	Menez an Naer	Pi-anti (Per Hor-Noubti)	Antaeopolis	Qâou-al-Kabir
13	Ar Greunadour (An terebint) uhelañ	Saout (Saouti)	Lykopolis	Asiout
14	Ar Greunadour (An terebint) izelañ	Khis (Gesa)	Kusae	Al-Qousiyah
15	Ar C'had	Khemnou (Ount)	Hermopolis Magna	Achmounein
16	An Oryks (ar c'hazelenn)	Hebenou	Theodosiopolis	Beni Hassan (Miniah)
17	Ar C'hi du (an aourgi)	Kasa (Henou)	Kynopolis	Al-Kaïs
18	Falc'hun e skilfoù dispak (ar sparfell nij)	Hout-nesou (Het Benou)	Hipponos	Kôm al-Ahmar (El-Hibèh)
19	Ar vazh-roue c'hlann (ar eil bazh-roue)	Pi-emdje (Ouâb Sep-meri)	Oxyrhynchos	Al-Behnesah
20	Al lore roz uhelañ	Nen-nesou (Khenen-nsout)	Herakleopolis (Herakleopolis)	Ahnas
21	Al lore roz izelañ	Per Sobek (Semen-hor)	Krokodilopolis (ha goude Arsinoe)	Medinet (Kafer Ammar)
22	Ar gontell	Per Hemt (Tep-ihet)	Aphroditopolis	Aftiyah (Atfiah)

Gwelet ivez

Pennadoù kar

• Egipt

Daveennoù

• (en) Alan K. Bowman (1990) Egypt After the Pharaohs, Oxford University Press.

Liammoù diavaez

• (en) An nomoù