Samourai
Ur samurai (kanji : 侍 pe 武士) a oa un ezel eus c'hasta brientinel ar vrezelerien[1][2][3] e Japan ar grennamzer betek fin ar marevezh Edo e 1876. Gopret mat e veze ar samurai gant an daimyo (perc'hennourion ar glad). Brientoù o devoa, evel ar gwir da zougen daou gleze (daishō) hag ar gwir da lazhañ nep piv bennak ag ur c'hasta izeloc'h (kiri-sute gomen). Pleustret e veze ganto ar bushido, un doare bevañ gant vertuzioù brezelel, un digasted ag ar boan, hag ul lealded dinamm. Kavet e veze anezho er braz ag emgannoù ar marevezh-se.
Orin ar ger
kemmañEn Xvet kantved ez eo kentañ testeni eus ar ger, diwar saburau "servijout". Ledanaet eo bet an implij abaoe ar marevezh Edo, e-tro 1600. A-raok e veze anvet ar vrezelourien gant an termenoù mono no fu "den armet" betek an VIIIvet kantved, ha bushi (武士) da c'houde, heñvelster.
An termen buke a gaver gwezhioù zo ivez : tennañ a ra da noblañs al lu bakufu, pa veze graet gant an termen kuge da envel noblañs al lez. Da vare marevezh Kamakura (1185–1333) e oa deuet ar vukeed war wel.
Istor
kemmañNe oant ket ofiserien enoret betek re, ne oant ket shōgun kennebeut. Ar samurai a zo bet kadourien enoret dre o c'halonegezh, o lealded hag a-wechoù dre o zonkadur skrijus. Tres an harozed hengounel japanat a vez warno gant perzhioù mat nemetken hag a vez roet evel skouer da dizhout gant an holl.
An diforc'h bras a vez etrezo hag harozed ar C'hornôg eo penaos ec'h echu o buhez. Ar gadourien samurai o deus echuet o buhez evit an darn vrasañ anezho en un emgann kollet pe un ampoent reuzus. Met a-dal kement-mañ o zoare kalonek da vont e-tal o zonkadur a vez bamus evit ar bobl japanat. Mojenn ar re samurai a vez dedennusoc'h dezho evit istor an ofisourien trec'h war holl o enebourien.
Arabat eo chom sac'het gant ur skeudenn a gadourien nemetken pa vez kaoz eus ar re samurai. Pa veze peoc'h e choment stag ouzh un doare bevañ a glaske tizhout ar peurvad, hep klask mont war hent ur vuhez hiniennel diwar goust an dud all. Labouret e veze ganto war ar skrivañ barzhonegoù hag al livouriezh, da skouer.
Setu penaos ez int deuet da vezañ skeudenn arouezius Japan o klask bezañ ar bobl wellañ e touez ar re all.
Bamet ez eo hiziv an deiz c'hoazh pobl Japan gant ar re samurai. O anavezout a sikour da gompren gwelloc'h (evit un nebeud) e tro-spered Japaniz. Mojenn ar 47 rōnin, istor Tomoe Gozen hag ar samurai all a gendalc'h da vagañ ha da aweniñ Japaniz.
Maouezed ivez a oa samurai, hag ouzhpenn difenn perc'henniezh o gwaz (p'o devoa unan) a raent ; stourm en emgannoù a raent ivez, evel Tomoe Gozen (Itron Tomoe) en XIIvet kantved, Itagaki (Itron Hangaju) en XIIIvet kantved, Yamakawa Futaba (1844-1909) a-douez kalz anezho[4],[5].
Hêrezh
kemmañFilmoù
kemmañ- Ar seizh Samourai gant Akira Kurosawa (1954)
- Ar Samourai gant Jean-Pierre Melville (1967)
- Ghost Dog, hent ar samourai gant Jim Jarmusch (1999)
- Ar Samourai diwezhañ gant Edward Zwick (2003)
- Shogun, romant gant James Clavell
Bannoù treset
kemmañC'hoarioù video
kemmañLiammoù diavaez
kemmañ- (br) Nikolaz Graignic, Ar Samouraied - An Istor Livet, Brezhoweb, 10 a viz Here 2023 (pe war YouTube)
Levrlennadur
kemmañ- (en) Sato, Hiroaki. Legends of the Samurai. New York : Abrams Press, 2012 (ISBN 978-1-59020-730-7)
Notennoù ha daveennoù
kemmañ- ↑ (3 September 2008) An Age of Melodrama: Family, Gender, and Social Hierarchy in the Turn-of-the ... - Google Books. Stanford University Press. ISBN 9780804779623. Retrieved on 2022-07-18.
- ↑ (March 1996) The Literature of Travel in the Japanese Rediscovery of China, 1862-1945 ... - Google Books. Stanford University Press. ISBN 9780804764780. Retrieved on 2022-07-18.
- ↑ (2004) Nobility and Civility: Asian Ideals of Leadership and the Common Good - Wm. Theodore De Bary, William Theodore De Bary - Google Books. ISBN 9780674015579. Retrieved on 2022-07-18.
- ↑ (en) Stephen Turnbull, Samurai Women 1184-1877, Osprey Publishing, 2012 (ISBN 978-1-78096-333-4)
- ↑ (en) Szczepanski, Kallie, A Long History of Japanese Women Warriors, ThoughtCo, 25 Eost 2020