Thomas Mann
Paul Thomas Mann, anavezetoc'h evel Thomas Mann (6 a viz Mezheven 1875 e Lübeck - 12 a viz Eost 1955 e Zürich) a oa ur skrivagner alaman en deus savet romantoù ha danevelloù. Roet e voe Priz Nobel al lennegezh dezhañ e 1929.
Buhez kemmañ
Goude marv e dad e 1891, e kuitaas Lübeck da vont gant e familh da v-München. Eno e reas anaoudegezh gant Katharina Pringsheim ha dimeziñ a reas ganti e 1905. Adalek 1892 en em lakaas da skrivañ. E 1895 e tivizas paouez da labourat evit bezañ skrivagner leunamzer. Levezonet e voe gant skridoù Arthur Schopenhauer ha Friedrich Nietzsche, gant oberennoù lennegel Goethe, Schiller, Lessing, Fontane, Dostoyevskiy, Tchec'hov, ha gant sonerezh Richard Wagner. E 1901 e voe embannet e romant bras kentañ Buddenbrooks. E 1903 e embannas Tonio Kröger, ur romant berr a gont karantez ur paotr yaouank evit daou eus paotred e glas, awenet gant e yaouankiz evel ma voe gouezet kalz diwezhatoc'h, pa voe embannet e lizhiri hag e notennoù prevez ma ra anv en un doare splann eus e heñvelrevelezh. E 1912 e teuas er-maez unan eus e zanevelloù anavezetañ Der Tod in Venedig (Ar Marv e Venezia).
E 1929 e voe roet Priz Nobel al lennegezh dezhañ. Pa voe kemeret ar galloud gant an Nazied e 1933 e tivizas kuitaat Alamagn ha mont da vevañ da Suis, ma reas e annez e-kichen Zürich. E 1936 e voe tennet e vroadelezh alaman digantañ gant ar pennadurezhioù nazi. Pa voe staget Aostria ouzh Alamagn, e 1938, e tivizas mont d'ar Stadoù Unanet. Goude an Eil Brezel-bed e tistroas meur a wech da Alamagn, met a-benn ar fin en em stalias e Suis en-dro e 1952. Eno e varvas e 1955.
Thomas Mann a oa breur d'ar skrivagner Heinrich Mann ha tad da Erika Mann ha Klaus Mann, skrivagnerien ivez, ha d'an istorour Golo Mann ha d'ar soner Michael Thomas Mann.
Skridoù kemmañ
Romantoù :
- Buddenbrooks (1901)
- Tonio Kröger (1903)
- Tristan (1903)
- Königliche Hoheit (1909)
- Der Zauberberg (1924)
- Geschichten Jakobs (1933)
- Der junge Joseph (1934)
- Joseph in Ägypten (1936)
- Joseph der Ernährer (1943)
- Lotte in Weimar (1938)
- Doktor Faustus (1947)
- Der Erwählte (1951)
- Bekenntnisse des Hochstaplers Felix Krull (1954)
Danevelloù :
- Der kleine Herr Friedemann (1897)
- Der Bajazzo (1897)
- Der Weg zum Friedhof (1900)
- Gladius Dei (1902)
- Tristan (1903)
- Die Hungernden (1903)
- Das Wunderkind (1903)
- Beim Propheten (1904)
- Der Tod in Venedig (1911)
- Herr und Hund. Ein Idyll (1918)
- Mario und der Zauberer (1930)
- Die vertauschten Köpfe. Eine indische Legende (1940)
Hag ivez ur bern arnodskridoù, pezhioù-c'hoari...
