Estlammadell

Un estlammadell zo ur ger a verk an estlamm. An estlammadelloù zo ur rummad gerioù hag a dalv da huchal, da c’hervel, da reiñ un urzh (da dud pe loened), da ziskouez ur santimant kreñv (levenez, konnar, souezh, tristidigezh, poan, hag all) hag a-daol-trumm, da gemenn enebiezh pe aduadur, urzh pe salud, en ur ger pe en-berr, pe c'hoazh da ziskouez dre vras un drouz bennak (garm ul loen, tarzhadenn, taolioù).

Estlammadell hag ereadurezh

A-wechoù e c'hall bezañ ur frazenn, hag anvet eo gant yezhadurourien zo ger-frazenn penegwir e talv kement hag ur frazenn. Distag eo pep estlammadell diouzh kement ger a c'hallfe bezañ pe a-raok dezhi pe war he lerc'h, hadizalc'h diouzh ar c'houblad rener-verb. Ma lavar lod emañ e-maez an ereadurezh.

Doareoù disheñvel an estlammadennoù

gerioù a denn d'an drouz graet gant an dud (kan, c'hoarzh, paz), loened, pe traoù, hag a zo, gouez da lod, ar gwir estlammadelloù nemeto :
- boudoudoum! c'ha-c'ha! dao! flik-flok! kotokotog ! miaou ! waou-waou
urzhioù
- urzhioù d'an dud
  - war-sav, war-raok, a zo adverboù
  - kae, deus, gortoz, klev, selaou, sell, a zo verboù, ne vezont ket degemeret evel estlammadennoù gant an holl
- urzhioù d'al loened, d'ar c'hezeg dreist-holl
  - hak, haikel, wichidrou, hei, hei do!
gerioù berr evel
- Peoc'h!
- Ya ! Nann !
- Eo (pe Geo), Geus, hag a zo verboù ivez
gerioù saludiñ evel Demat, kenavo, Ciao
gerioù a verk levenez pe tristidigezh pe boan : a! aiou! Ma Doue !Olé ! Siwazh!

Estlammadell ha trouz

Estlammadelloù a zo da zreveziñ an trouz:

badadao!
chik
dao
flik-flok
kotokotog!
miaou! miniaou!

Estlammadennoù brezhonek

a!
ac’h!
ac’hañ! ([a’xã])
ac’hanta!
aiou ! pe aiaou!
allas! (pe alas!)
arabat! anv-gwan lakaet da estlammadenn a-wechoù
arsa!

ba!
badadao !
bastik!
biken!
- biken ken!
bis, diwar an anv biz
- bis dezhañ!
biskoazh kemend-all!
blev ! a lavarer pa ne daper netra, pa vez graet kazeg
bo !
boudoudoum !
boudoudoup
boulc’hurun! Lakaet da sakreadenn alies evel ar gerioù a ra anv eus foeltr, kurun, tan.

che !
chekon!
chik!

dal
dao
- Dao! Dao! war an nor! TBP 2/133
del
diwall
dousik

ec’h
ei
e-leal
eo, pe geo
evelkent

feiz
foei
- Foei warnañ !
forzh
- Forzh war ar c’hi-mañ, AVD 363
- Forzh war an daou brofed-se, AVD 2339

geo
- Geo da!
- Geo 'vat!
goustadik
grik
gwa
- Gwa me!

hê-hê
- Hê-hê warnañ! TBP 3/240
hopala

kaoc'h
kenderv

mab
mezh, e-barzh
- mezh warnañ!
mik

o

paotr
peoc’h
- Peoc’h war ar jeu! TBP 2/223
plac'h

satordellik
sell 'ta
- Sell ‘ta piv!
serpital
siwazh

war-dreñv
war-raok
war-sav

yao
yec’hed
- yec’hedoù

Estlammadelloù relijiel

Doue
- Doue! Doue!
- Ma Doue! ha mardouen, a seblant bezañ deveradur pe distummadur
  - Ma Doue benniget!
- en anv Doue!

feiz, distummet alies (distaget fi):
- fidambie (['bi:e])
- feiz d'am Doue, pe fidamdoue, lakaet da sakreadenn gant lod, pa vez implijet gant ar gonnar
- fedamdoustek, fidamdoustik, fidamdousik, fedamdoulle,

an anv Gwerc'hez ne vez ket implijet e-unan
- Gwerc'hez benniget!

Jezuz ! anavezet e pep lec'h,
- ma Jezuz!
- Jezuz ma Doue!
- Moarvat eo diwar anv Jezuz e teu che!

Salver
- ma Salver!
- Salver ar bed!

Da gomz ouzh al loened

Gwelout ar pennad: urzhioù d'al loened