Ar c'hallgasaouriezh eo ar gasoni ouzh ar C'hallaoued, ouzh Bro-C'hall, ouzh ar galleg, ha kement tra a zo gall. Enebet e vez alies ouzh ar c'hallgarouriezh. Broioù zo a vez brudet da vagañ kasoni ouzh Bro-C'hall (Bro-Saoz, Aljeria a-wechoù), met pa seller a dost n'eo nemet afer un nebeud tud, ha ken bras all, hogen didrousoc'h, e vez ar c'hallgarouriezh enne ivez alies.

Gallgasaouriezh dre ar bed

kemmañ
 
Arme Napoleon o tegouezhout e Berlin

Adalek amzervezh ar roue gall Loeiz XIV dreist-holl, gant Freuzadeg Pfalz (e 1674) hag arigrap Pfalz (e 1689), a spontas hag a heugas Europa neuze, e krogas an enebiezh vras etre Alamagn ha Gall, ha ne reas nemet kreskiñ betek an Eil Brezel-bed.

Ma voe degemeret mat an dispac'h gall en Alamagn e-touez an dud a breder da gentañ, e troas an dud a-enep Bro-C'hall pa voe aloubet ar vro gant armeoù Napoleone Buonaparte. ... Disteraet kalz eo an enebiezh-se abaoe ar bloavezhioù 1960, hag aet da get zoken e-touez ar yaouankizoù. Koulskoude e sav en-dro tan ar c'hallgasaouriezh bep an amzer e kazetennoù zo, evel er sizhunieg Der Spiegel a ra anv bep an amzer eus ar selbsternannte Grande Nation (« Broad veur emanvet »).

Brezelioù etre Bro-C'hall hag Alamagn

kemmañ
 
En daolenn The Gate of Calais, gant William Hogarth, eo diskouezet ar sevenadur gall evel unan paour ha diwar-lerc'h.

Bro-Saoz e vije ar vro ma verv ar c'hallgasaouriezh, abaoe Janed Ark a vije bet lazhet ganto a-hervez, pa lavar istorourien zo e voe devet gant Gallaoued evelti.

Goude Brezel an Inizi Maloù e teuas martoloded saoz da ober freuz ha reuz da Vrest, en ur huchal Exocet, anv an obuzoù-nij a oa bet gwerzhet gant Bro-C'hall da Arc'hantina hag a oa bet distrujet gante meur a lestr saoz ha lazhet meur a vartolod.


E saozneg e vez graet frogs, froggies eus ar C'hallaoued war zigarez ma tebrfent gleskered. Diwar se ez eus bet gwelet enskrivadurioù war mogerioù e Breizh ma lenned Frogs out, war batrom ar Brits out a veze kavet war mogerioù Iwerzhon.

Dister eo ar c'hallgasaouriezh en Iwerzhon, ur santad a vez laosket gant ar Saozon peurvuiañ, ampartoc'h da c'hoapaat Bro-C'hall. Koulskoude, dre fent, e kaver pennadoù goapaus e kazetennoù zo a-wechoù[1]. Kentañ tro ma voe manifestet a-enep Bro-C'hall e oa pa voe skubet skipailh Iwerzhon er-maez eus kib mell-droad ar bed gant ar melldroader gall Thierry Henri.

Bec'h a vez a-wechoù etre stad Kanada ha proviñs Kebek, hag alies diwar-benn lec'h ar galleg evel yezh ofisiel.

An disfiz ouzh Bro-C'hall a vag lod eus tud Kebek a deufe eus dilez Kebek gant ar C'hallaoued en XVIIIvet kantved, goude Seziz Kebek e 1759. Lod a damall ivez d'ar C'hallaoued chom hep stourm ouzh ar saozneg ha leuskel ar galleg da vezañ saoznekaet, kontrol da emzalc'h Kebekiz. An disfiz-se eo a zo gaver en droienn « Maudits Français »[2],[3],[4].

 
El tres de mayo de 1808 en Madrid

E deroù an XIXvet kantved e voe aloubet Spagn gant armeoù Napoleon. Gant Emsavadeg an Dos de Mayo e krogas ur brezel-dieubiñ.

Al livour Francisco de Goya a reas meur a livadur diwar-benn an darvoudoù kriz-se.

 
Golo al levrig 112 Gripes about the French, embannet goude e galleg evel Nos amis les Français

« 112 Gripes about the French » (e saozneg), pe Nos amis les Français, a oa ul levrig embannet en 1945 evit ar soudarded stadunanat, ennañ 112 goulenn ha respontoù da zisplegañ stad ar gevredigezh c'hall d'ar soudarded, souezhet o kavout tud hep soavon hag a zebre gleskered[5].

Bec'h a sav a-wechoù etre gallegerien Suis hag ar C'hallaoued a deu da labourat da Suis, hag a laerfe o labour diganto a-hervez.

Notennoù

kemmañ
  1. http://www.irishtimes.com/culture/heritage/38-reasons-we-should-hate-the-french-or-at-least-dislike-them-mildly-1.1724156
  2. Didier Lamaison, Discours sur l'universalité de la francophonie : de Rivarol à Charles Hélou, p. 146, Paris, ACCT, 1987, ISBN 9789290281146.
  3. Marie-Hélène Morot-Sir, Le Lys, la Rose et la feuille d’Erable, p. 72, Paris, Publibook, 2007, ISBN 9782748334944.
  4. David Alcaud, André Malraux et le rayonnement culturel de la France, p. 195, Bruxelles, Editions Complexe, 2004, ISBN 9782804800055.
  5. Skrid al levrig

Levrlennadur

kemmañ
  • Didier Lamaison, Discours sur l'universalité de la francophonie : de Rivarol à Charles Hélou, Paris, ACCT,‎ 1987 (ISBN 9789290281146)
  • Marie-Hélène Morot-Sir, Le Lys, la Rose et la feuille d’Erable, Paris, Publibook,‎ 2007 (ISBN 9782748334944)
  • David Alcaud, André Malraux et le rayonnement culturel de la France, Bruxelles, Editions Complexe,‎ 2004 (ISBN 9782804800055)
  • (en) Harvey Levenstein, We'll Always Have Paris: American Tourists in France since 1930, University of Chicago Press, 2004, p.278 [archive].
  • (en) Richard A. Higgott et Ivona Malbašić, The Political Consequences of Anti-Americanism, Taylor & Francis US, 2008, p.199 [archive].
  • (en) Thomas L. Ilgen, Decline Or Renewal: The Future of EU-US Relations, Ashgate Publishing, 2006, p.180 [archive].
  • Le Monde.fr et AFP, Les frontaliers travaillant en Suisse vont renflouer les caisses de la Sécu [archive], 25 septembre 2012.
  • Mathilde Damgé, Préférence cantonale et campagne contre les frontaliers à Genève [archive], Le Monde.fr et AFP, 30 avril 2012.
  • Mélanie Delattre, Qui veut économiser des millions ? [archive], www.lepoint.fr, 2 août 2007 .
  • « Genève : un tract appelle à brûler les maisons des frontaliers [archive] », Le Point.fr, 23 avril 2012, : « Depuis des années, le Mouvement citoyens genevois (MCG), le parti le plus à droite de l'échiquier politique local, s'en prend très régulièrement aux frontaliers ».
  • « Genève : l'extrême droite poursuit son offensive contre les frontaliers [archive] », Le Point.fr, 24 mai 2012.
  • Marie Prieur, « Une publicité de l’UDC choque. Et divise le parti [archive] », La Tribune de Genève, 6 octobre 2009.
  • Coupe du monde 2010: après la défaite des Français, certains romands étaient d'humeur taquine [archive], TSR