Janed Ark

Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.

Janed Ark (Johanna Dark en alamaneg, Jeanne d'Arc e galleg, Joan of Arc e saozneg) zo ur soudardez c'hall eus deroù ar XV^vet kantved bet ganet e Domrémy (e Kontelezh Bar d'an ampoent, war an harzoù etre Rouantelezh Bro-C'hall hag an Impalaeriezh santel roman german) e 1412 ha marvet e Rouen (Normandi, Rouantelezh Bro-Saoz) d'an 30 a viz Mae 1431, e servij ar roue gall Charlez VII. Ur roll a bouez he deus c'hoariet e dibenn ar Brezel Kant Vloaz. Prosez a voe graet dezhi evel sorserez gant eskob Beauvais Pierre Cauchon ha devet e voe en he bev e Rouen, eil kêr saoz vrasañ d'ar mare-se.

Ar poltred nemetañ eus Janed Ark
Kreiz ar XV^vet kantved
Centre historique des Archives nationales,
Pariz, AE II 2490

Lakaet eo bet da harozez veur ar Romant Broadel gall, ha da santez katolik war un dro gant ar pab Benead XV e 1920.

Ha lorenat e oa Janed Ark ?Aozañ

Genidik eus Domrémy e oa Janed Ark. D'ar mare-se ne oa ket ar gêriadenn-se e Loren met e Rouantelezh Bro-C'hall. Pa oa lakaet Janed Ark da santez an Iliz hag ar Republik e deroù an XX^vet kantved e oa deuet da vezañ e Loren avat, kantvedoù war-lerc'h mare ar vrezelourez eta. Kollet e oa bet Elzas hag ul lodenn eus Loren gant Bro-C'hall abaoe Brezel 1870 hag o lakaat da lorenat an harozez vroadel nevez a oa un doare evit ar C'hallaoued da embann ne oa ket alaman Loren, met gall. Abegoù politikel-tre a oa da ginnig anezhi evel lorenat eta.

Janed Ark gant Rubens (1620)
Janed Ark, gant Dante Gabriel Rossetti (1882)
Medalenn da Janed Ark (2009)

Diwar he fennAozañ

Miliadoù a ilizoù, mirdioù, delwennoù, levrioù, livadurioù, kanaouennoù, timbroù, filmoù, bannoù-treset, c'hoarioù video hag all hag all, zo bet graet diwar e fenn, adalek ar IIIe Republik c'hall dreist-holl, da skouer :

meur a «musée johannique» (sic) zo bet digoret e Domrémy, Rouen (1953), Orleañs (1974), Vaucouleurs...
tudenn bennañ oberenn a-bezh ar skrivagner gall Charles Péguy eo
ilizoù, chapelioù, delwennoù, pennilizoù Jeanne-D'Arc e Pariz ha Domrémy
livadurioù zo bet urzhiadet ha lakaet e mirdioù Louvre, Orsay, er Panthéon, e Mirdi an Arzoù-kaer Rouen hag er mirdioù Jeanne D'Arc
Jeanne d'Arc, c'hoarigan gant Charles Gounod e 1873
Орлеанская дева (Orleanskaya deva pe Gwerc'hez Orleañs), c'hoarigan gant Piotr Ilitch Tchaikovski e 1878
La vie de Jeanne d'Arc romant gant Anatole France e 1908
Saint Joan (1957), film gant Otto Preminger, aktourez Jean Seberg, diwar ar pezh-c'hoari Saint Joan gant ar skrivagner iwerzhonat George Bernard Shaw (1924)
Jeanne au bûcher pezh-c'hoari gant Paul Claudel (1939)
Domrémy pezh-c'hoari gant Robert Brasillach (1943)
Jeanne d'Arc film gant Luc Besson e 1999
Jeanne d'Arc, jeune fille de France brûlée vive romant gant Max Gallo (2014)
un arvest a zo er Puy du Fou
Marine Le Pen he deus anvet he mikro-strollad Jeanne, ha prosez zo bet savet outi war tammalladurioù bogod arc'hant

E Breizh ivez :

Janed Ark, pezh-c'hoari e pevar arvest, skrivet gant an aotrou Joanno (1857-1935), embannet e Sant-Brieg e 1909
an iliz Santez-Janed-Ark e Roazhon, savet adalek 1914
ha delwennoù zo bet lakaet en holl ilizoù koulz lavaret

Un asteroidenn zoken zo bet anvet diouzh he anv e 1872 : (127) Johanna.