Gwener (doueez)

*Diwar-benn an doueez roman eo ar pennad-mañ. Diwar-benn an doueez hellazat sellout ouzh Afrodite.

Darn eus Ganedigezh Gwener gant William Adolphe Bouguereau

Gwener dirak he melezour, gant Peter Paul Rubens war-dro 1615

Gwener a oa doueez ar gened hag ar garantez e relijion ar Romaned kozh. Tennañ a ra da Afrodite an Hellened ha da d-Turan an Etrusked.

He far a gaver e relijionoù all :

• Tlahuizcalpantecuhtli gant an Azteked,
• Kukulcan gant ar v-Mayaed ha Sif er mojennoù nordek.

Istor ur vojenn

Da gentañ e oa un doueez italek dister a-walc'h, a ziwalle al liorzhoù, strujusaat ar bleunioù ha dareviñ ar plant. N'eo nemet adalek an IIvet kantved kent JK e voe kemmesket gant Afrodite Hellaz, hag e voe roet dezhi perzhioù an doueez hellazat. Neuze eo e voe brud dezhi e Roma.

Er Iañ kantved, pa lavare Julius Caesar e tiskenne e diegezh, ar "gens Julia", eus Eneas, mab da Anchise ha da Wener, e voe reoliet gantañ lidoù-azeuliñ e "c'hourvamm". Neuze eo e voe gouestlet miz Ebrel d'an doueez, abalamour ma oa koulz dihun an natur, hag ivez, a-hervez, hini ar garantez.

Hec'h anv

Gant ar Romaned e oa anavezet dindan an anv Venus ha dont a ra an anv Gwener eus tro-c'henel latin Venus, a zo Veneris. Kevatal e oa Venus, pe Gwener, da Afrodite ar C’hresianed kozh.

• Gwener anadiomene a vez graet anezhi en oberennoù arzel m'he gweler en he noazh o tont e-maez an dour.

Kerentiezh

Merc’h e oa da Yaou ha da Zione. Dimezet e oa da Vulcanus.

Meurzh ha Gwener, Agostino Carracci

E-touez he bugale:

• Kupidon
• Eneas
• Eriks

Karantezioù

Ganedigezh Gwener livet gant Sandro Botticelli en 1485.

Karet he deus doueed ha tud kenkoulz all.

Gant doueed

Rediet e voe gant he zad Yaou da zimeziñ gant Vulkan, an doue tort ha divalav.

Gant tud

• Anchise, lezvab da roue Troja a oa he c'harantez vras (ne oa ket hini Afrodite, a gare Adonis).

Oberennoù arzel

Gwelout:

• delwennoù da Afrodite
• livadurioù da Afrodite

Lennegezh

• Ur pennad diwar he fenn zo el levr De mulieribus claris gant Boccaccio.
• La Vénus d'Ille, gant Prosper Mérimée
• Venus Anadyomène, ur varzhoneg gant Arthur Rimbaud.

250

Gwener anadiomene, murlivadur e Pompei, gant Apelles (a greder), kollet abaoe. Tapet e oa bet ar skeudenn a-raok an distruj.

Gwener Anadiomene, gant Tizian (war-dro 1525)

Gwener rus, gant Kustodiev .

Gerioù

Gwener Willendorf

• Graet e vez an anv Venus (peurvuiañ), pe Gwener (a-wechoù) eus
  • ur gaer a blac'h
  • un delwenn gwreg dianav, ragistorel alies, ne vern pe neuz a ve dezhi.

• Ar ger binim a deu eus ar ger gallek venin, a deu eus an anv Venus.

• Roet he deus hec’h anv d’an deiz — devezh gouestlet dezhi, ha d’ar blanedenn.

Poltredoù maouezed en Gwener

• 
  Gwener hec'h aval, gant Bartholomeus van der Helst (1664)
• 
  Sebastiano Ricci.

Pennadoù kar

• Delwennoù da Afrodite
• Livadurioù da Afrodite

Liammoù diavaez

• Skeudennoù Gwener war ar pezhioù moneiz en Impalaeriezh roman
• Prosper Mérimée, La Vénus d’Ille, (danevell c'hallek, 1837).
• Gwener er mojennerezh hag en Arz