Joost van den Vondel

Joost van den Vondel (17 a viz Du1587 e Köln – 5 a viz C'hwevrer 1679 en Amsterdam) a oa ur skrivagner nederlandek a savas barzhonegoù ha pezhioù-c'hoari.

Joost van den Vondel

Ul levezon vras en deus bet Joost van den Vondel war yezh ha lennegezh an Izelvroioù er XVII^vet kantved, par da levezon Molière evit ar galleg pe da hini Shakespeare evit ar saozneg. E varzhoneg Joannes de Boetgezant (1663), diwar-benn buhez Yann ar Badezour, a seller outi evel ar meurgan nederlandek brasañ. C'hoariet e vez e bezhioù c'hoazh. An hini anavezetañ, Gijsbrecht van Aemstel, zo bet c'hoariet bep bloaz, da Zeiz kentañ ar bloaz, etre 1637 ha 1968.

Derc'hel a reas Vondel da skrivañ betek e gozhni. Lod eus e bezhioù anavezetañ, evel Lucifer pe Adam in Ballingschap, a voe skrivet gantañ goude 1650, pa oa 65 bloaz.

E vuhez

Ganet e oa bet Joost van den Vondel e Köln, en ur familh tud a oa tec'het diouzh Antwerpen, en Izelvroioù ar Su, abalamour ma oant protestanted mennoidi. E 1597 ez ejont da vevañ da Amsterdam, er Proviñsoù Unanet. Bevañ a reas Vondel en Amsterdam e-lec'h m'en doa ur stal dilhad, e kreiz kêr, er Warmoesstraat. Daou eus e bevar bugel a varvas ent yaouank.

Deskiñ a reas latin da c'hallout lenn al lennegezh skrivet er yezh-se. E 1625 e stagas ivez da zeskiñ henc'hresianeg da c'hallout lenn pezhioù-c'hoari an Henamzer.

E 1641 e troas a-du gant ar gatoligiezh, dindan levezon e wreg marteze, pa oa hi katolik. Kement-se ne blijas ket nemeur d’e genvroidi a oa, an darn vrasañ anezho, kalvinourien. Skridoù flemmus a savas a-enep ar galvinourien hag a-enep Johan van Oldenbarnevelt, unan eus o fennoù bras e Stadoù Holland etre 1589 ha 1619.

Mervel a reas e 1679. Bremañ emañ e vez en Nieuwe Kerk, en Amsterdam, en iliz ma vez kurunennet rouaned an Izelvroioù.