Brezel Seizh Vloaz
Ar Brezel Seizh Vloaz (1756-1763) zo ur brezel en XVIIIvet kantved a c'hoarvezas e meur a rannved (Europa, Norzhamerika, India hag all), ha dre-se eo bet keñveriet ouzh ar Brezel-bed kentañ.
Ar re a gemeras perzh eo Rouantelezh Bro-C'hall, enebet ouzh rouantelezh Breizh-Veur en un tu, Arc'hdugelezh Aostria ouzh Rouantelezh Prusia en tu all. Koulskoude, dre c'hoari an emglevioù etre ar stadoù eo tost holl Stadoù Europa hag o zrevadennoù a gemeras perzh er brezel. Gwelet e voe Spagn o harpañ Bro-C'hall, ha Rusia o harpañ Aostria. Lavaret e vez peurvuiañ e krogas ar brezel d'an 29 a viz Eost 1756, pa lammas Friedrich II, Roue Prusia, war Priñselezh Sachsen, petra bennak ma oa kroget an emgannoù e trevadennoù Norzhamerika a-raok ober o reuz en Europa.
Kemmoù bras a voe e kempouez ar galloudoù en Europa da-heul ar brezel. Savet e voe an Impalaeriezh saoz, an hini kreñvañ a-hed an XIXvet kantved, ma'z eas da get an trevadennoù gall savet en XVIIvet kantved en Indez ha Kanada, ha kreñvaet e voe pouez Prusia a voe trec'h en emgann Rossbach war ar C'hallaoued, hag en emgann Leuthen war an Aostrianed e 1757.
Bellerien ar Brezel Seizh Vloaz | ||
---|---|---|
Kengevredad Haudenosaunee ![]()
![]() ![]() |
An emglevioù etre ar broioù a-raok ar brezel |
Kengevredad Abenaki
|
Istor Aozañ
Brezel a voe adalek 1756 betek 1763, hag e meur a rannved, ken na vez lavaret e oa ar brezel-bed kentañ. C'hoarvezout a reas en Europa, Norzhamerika hag en Indez dreist-holl.
Er brezel bras a-raok e oa Brezel Hêrezh Aostria (1740 – 1748), etre Aostria a-unan gant Breizh-Veur, en un tu, ha Prusia a oa aet a-unan gant Bro-C'hall. Met er brezel Seizh Vloaz e voe emglev etre Bro-C'hall hag Aostria en un tu, hag Aostria ha Breizh-Veur en tu all. Meur a vro all a gemeras perzh avat : Rusia a du gant Aostria, ha Spagn a-du gant Bro-C'hall.
Emgannoù bras Aozañ
Emgann | Niver a soudarded saoz ha prusian | Niver a soudarded gall hag aostrian | Kolloù en emglev saoz ha prusian | Kolloù en emglev gall hag aostrian | Disoc'h |
---|---|---|---|---|---|
Lobositz | 28,500 | 34,000 | 3,300 | 2,984 | Trec'h e voe Aostria |
Praha | 64,000 | 61,000 | 14,300 | 13,600 | Trec'h e voe Prusia |
Kolín | 34,000 | 54,000 | 13,733 | 8,100 | Trec'h e voe Aostria |
Hastenbeck | 36,000 | 63,000 | 1,200 | 1,200 | Trec'h e voe Bro-C'hall |
Gross-Jägersdorf | 25,000 | 55,000 | 4,520 | 5,250 | Trec'h e voe Rusia |
Rossbach | 21,000 | 40,900 | 541 | 8,000 | Trec'h e voe Prusia |
Breslau | 28,000 | 60,000 | 10,150 | 5,857 | Trec'h e voe Aostria |
Leuthen | 36,000 | 65,000 | 6,259 | 22,000 | Trec'h e voe Prusia |
Krefeld | 32,000 | 50,000 | 1,800 | 8,200 | Prussian-allied victory |
Zorndorf | 36,000 | 44,000 | 11,390 | 21,529 | Indecisive |
Kemeredigezh ar Gêrveur | 9,000 | 3,000 | 810 | 3,000 | British victory |
Sant Kast | 1,400 | 10,000 | 1,400 | 495 | Trec'h e voe Bro-C'hall |
Hochkirch | 39,000 | 78,000 | 9,097 | 7,590 | Trec'h e voe Aostria |
Kay | 28,000 | 40,500 | 8,000 | 4,700 | Trec'h e voe Rusia |
Minden | 43,000 | 60,000 | 2,762 | 7,086 | British-allied victory |
Kunersdorf | 49,000 | 98,000 | 18,503 | 15,741 | Trec'h e voe Aostria ha Rusia |
Maxen | 15,000 | 32,000 | 15,000 | 934 | Trec'h e voe Aostria |
Landeshut | 13,000 | 35,000 | 10,052 | 3,000 | Trec'h e voe Aostria |
Warburg | 30,000 | 35,000 | 1,200 | 3,000 | British-allied victory |
Liegnitz | 14,000 | 24,000 | 3,100 | 8,300 | Trec'h e voe Prusia |
Kloster Kampen | 26,000 | 45,000 | 3,228 | 2,036 | French victory |
Torgau | 48,500 | 52,000 | 17,120 | 11,260 | Trec'h e voe Prusia |
Villinghausen | 60,000 | 100,000 | 1,600 | 5,000 | British-allied victory |
Schweidnitz | 25,000 | 10,000 | 3,033 | 10,000 | Trec'h e voe Prusia |
Wilhelmsthal | 40,000 | 70,000 | 700 | 4,500 | British-allied victory |
Freiberg | 22,000 | 40,000 | 2,500 | 8,000 | Trec'h e voe Prusia |
Emgann | Niver a soudarded a Vreizh-Veur | French, Spanish and native numbers | British-native casualties | French, Spanish and native casualties | Disoc'h |
---|---|---|---|---|---|
Monongahela | 1,300 | 891 | 906 | 96 | French-allied Victory |
Fort William Henry | 2,372 | 8,344 | 2,372 | 8,344 | French-allied Victory |
Fort Ticonderoga I | 15,367 | 8,200 | 3,600 | 377 | French-allied Victory |
Louisbourg | 9,500 | 5,600 | 524 | 5,600 | British victory |
Gwadloup | 5,000 | 2,000 | 804 | 2,000 | British victory |
Martinik | 8,000 | 8,200 | 500 | N/A | Trec'h e voe ar C'hallaoued |
Fort Niagara | 3,200 | 1,786 | 100 | 486 | British-allied victory |
Kebek I | 9,400 | 15,000 | 900 | N/A | British victory |
Montmorency | 5,000 | 12,000 | 440 | 60 | Trec'h e voe ar C'hallaoued |
Plains of Abraham | 4,828 | 4,500 | 664 | 644 | British-allied victory |
Saint-Foy | 3,866 | 6,900 | 1,088 | 833 | Trec'h e voe ar C'hallaoued |
Kebek II | 6,000 | 7,000 | 30 | 700 | Trec'h e voe ar Saozon |
La Havana | 31,000 | 11,670 (Spagnoled) | 5,366 | 11,670 | Trec'h e voe ar Saozon |
Emgann | British-sepoy numbers | Mughal-French numbers | British-sepoy casualties | Mughal-French casualties | Disoc'h |
---|---|---|---|---|---|
Calcutta I | 514 | 50,000 (Mughals) | 218 | 7,000 | Mughal victory |
Calcutta II | 1,870 | 40,000 (Mughals) | 194 | 1,300 | Trec'h e voe ar Saozon |
Plassey | 2,884 | 50,000 (Mughals) | 63 | 500 | Trec'h e voe ar Saozon |
Chandannagar | 2,300 | 900 (French-sepoy) | 200 | 200 | Trec'h e voe ar Saozon |
Madras | 4,050 | 7,300 (French-sepoy) | 1,341 | 1,200 | Trec'h e voe ar Saozon |
Masulipatam | 7,246 | 2,600 (French-sepoy) | 286 | 1,500 | Trec'h e voe ar Saozon |
Wandiwash | 5,330 | 4,550 (French-sepoy) | 387 | 1,000 | Trec'h e voe ar Saozon |