Ar gouren, anvet ivez "gouren Breizh" pe "gouren breizhek" evit e zishañvalout diouzh ar gourenoù all, a zo un doare gouren na vez pleustret nemet e Breizh diwar un hengoun a c'heller kavet ar roudoù er Grennamzer pa veze priziet-kenañ gant an dudjentil. Pleustret e vez gant daou emganner a zo o fal dezho diskar an eneber. Arabat chom en e c'hourvez ha pa gouezh un emganner e tle en em lakaat war sav diouzhtu nemet m'eo kouezhet hag e divskoaz o stekiñ d'ar pallenn. Ober lamm eo an dra-se, da lavaret eo eo aet ar maout gant an eneber chomet en e sav.

Ar pennad-mañ a zo ul lodenn eus ur raktres kaset da benn gant Lise Diwan Karaez.

Krouet eo bet ar bajenn-mañ gant ul lisead·ez. Evit gouzot hiroc'h kit da welet amañ. Gallout a rit reizhañ ar pennad, met evit mad ar raktres e vefemp plijet mar rofec'h hoc'h ali diwar al labour (hag a vo priziet) bet graet gant al lisead·ez ; grit 'ta e pajenn ar gaozeadenn.

Pa vo bet bet kaset ar raktres da benn-vat ha goude ma vo bet reizhet ar pennad e vo mat tennañ kuit ar patrom-mañ.

An Istor kemmañ

E 1455, an dug Pêr II, pa'z a da Vourges evit kejañ gant ar roue gall Charlez VII, a zo bet ambrouget gant ur skipailh gourenerien (en o zouez, Olier eus Rostrenn, Erwan eus Kergoad, Gwion eus Kergwirez ha Yann ar Moal). Adnevesaet ar gouren breizhek gant ar FALSAB, un aozadur krouet gant an Doktor Charlez Kotonneg.

Ar gouren a zo ur sport hengounel e Breizh. Emporzhiet eo bet en Arvorig get bretoned Breizh-veur er 4vet kantved, d'ar mare ma'z int bet skarzet ag o bro get meuriadoù norzhel.

D'ar mare-mañ e oa ar gouren ur sport pleustret nemeken get tud a noblañs. Ur c'hoari evit en em gourdonaat d'an arz brezelour e oa, met ivez ur moaian da ziskouez e nerzh-kalon hag e ampartiz e-pad ar c'hrogadoù, pe gounid kalon ur plac'h benak. Hervez ar vojenn, marc'hegerien èl Gauvain, Lancelot pe Perceval a oa gourenerion a-feson. Ar Roue Arzhur a gare talañ e marc'hegerien. Ar roue Fañch I a zo en em lakaet d'ar gouren ivez, diwezatoc'h en istor. Gounezet en doa a-enep roue Bro-Saoz Henri VIII get ur Lamm.

Dont a ra ar gouren ag ar vroioù keltiek. E-pad pell ez eo chomet ur boelladenn implijet dreist-holl get emgannerien breizhad. Gwarnet en deus eus an amzer-se ur spered marc’heger a vez adkavet hiniv er le dibunet get ar gourenerien a-raok pep krogad.

Goude-se ez eo ar gouren en em skignet àr ar maezoù, lec’h ma vehe an dud bamet o welout kreñder ha teknik reoù 'zo. Setu pep fest a oa un abeg evit ober krogadoù.

Goude ar brezel bed kentañ sportoù nevez a zo deuet àr-wel, él ar melldroad hag ar c’hoursal, ha kroget en deus ar gouren da vezañ un tamm ankoueet get an dud. Kendalc ‘het e vez memestra da vout pleustret, ha talvoudegezh ar gourenerien breizhad a zo chomet brudet.

Tournezoù bras a zo aozet e Pariz, met memes get an taolioù-sikour-se e vez tamm ha tamm disoñjet ar gouren.

Setu perak, e 1930, get ar c’hoant lakaat ar gouren da vout ur sport modern, e grouas ar medisin Charles Cotonnec ar FALSAB, a oa karget da kodifiiñ ha da aozañ ar gouren. Krouet eo bet rummadoù oad ha pouez, reo

Hiziv an deiz eh eus tu pleutrañ ar gouren e kluboù e-dal 6 vlez. En ur sal e-pad ar goañv hag er-maez e-pad an hañv pa’z eus festoù hengounel.

Al Le kemmañ

Dibunnet get ar gourenerien a-raok pep kejadenn, tre dirak an tredeogour. Plaseet int e div golonenn an eil dirak egile. Ret eo dezho lakaat o brec'h dehou e memes uhelder ag o skoaz e-pad al le, ag a zo laret e brezhoneg da gentañ hag e galleg da c'houde. E fin an dibunadeg en em kemeront a-vriad get an hani a zo dirak.

M'hen tou da c'houren get lealded

Hep trubarderezh na taol fall ebet

Evit ma enor

Ha hini ma bro

En testoni da ma gwiriegezh

Hag evit heul giz vat ma zud-kozh

Kinnig a ran da ma c'henvreur

Ma dorn ha Ma jod

Al Le dibunet e St-Kadou

Hag e Galleg

Je jure de lutter en toute loyauté

Sans traîtrise et sans brutalité

Pour mon honneur et celui de mon pays

En témoignage de ma sincérité

Et pour suivre la coutume de mes ancêtres

Je tends à mon adversaire ma main et ma joue.

Gerioù pouezus ar gouren kemmañ

Skol gouren : a zo ar c’hlub lerc’h ma vez pleustret ar gouren.
Pallenn : a zo gorre an tapis gouren
Difenn : gorre diwall tro-dro d’ar pallenn.

Termoù tredeog er c’hrogad kemmañ

Prest oc’h : en em lakaat a raont ar gourenerien e plas hag ober a reont ar vriata
Krogit : tu 'zo d’ar gourenerien krogiñ d’en em ganañ
Ehan : paouezet e-vez ar c’hrogad
E-kreiz : ret eo d’ar gourenerien en em lakaat en-dro e-kreiz ar pallenn
Dibenn : fin ar c’hrogad
Astenn : astennet e vez an amzer c’hoari

Ar vriata

Termoù tredeog evit an disoc’hoù kemmañ

Lamm : disoc’h dispar. Reiñ a ra an trec’h d’un taol. Ret eo evit-se ma kouezfe unan àr an div skoaz.
Kostin : kouez àr ur skoaz.
Poent : Fazioù
Fazi :Fazioù
Netra : disoc'h nul. Kouezet eo àr un dra all eget ar gein (revr, divgar, brec'h...)
Kein : un avañtaj eo. Kouez àr traoñ ar gein.
Diviz :un diviz a vez graet gant an tredeogourien evit reiñ an trec’h da unan ag ar gourenerienn e fin ar c’hrogad, ma vez par o disoc'hoù.
Kouez : Goude ma vehe bet astennet ar c'hrogad get an tredeogourien hep ma vehe poent ebet evit den, e vez divizet reiñ an trec'h d'an hini a rahe kouezout an hani all, àr n'eus forzh peseurt lodenn ag ar c'horf.
Dilez : Dilezadenn ur gourener eo. Alies eo rak e vezont gloazet e-pad ar c'hrogad. Reiñ a ra an trec’h d’an enebour.
Divrud :Fazioù
Diwall : Fazioù

Fazioù kemmañ

Ar feulster e-pad ar c'hrogad a zo difennet : n'ez eus ket ar gwir da skeiñ, tagellañ. Ur gourenadenn a c'hell bout kastizet m'he deus lakaet an enebour e dañjer. Kastizet e vez ivez ar feulster dre gomz, ma vez kunujennet an enebour pe an tredeog.

Nac'hiñ bout taget a zo ivez difennet : harpañ an enebour get ar brec'h pe get ar benn, bountañ an divc'har get ar brec'h, pe c'hoazh chom en ur stad difenn e-pad re bell. Lakaat ar brec'h àr al leur just a-raok kouezout a c'hell bout un nac'hadenn ivez.

Diwall : ur berz eo.
Fazi : a zo disoc'h ur fazi graet get ar gourener. 3 fazi a ro un divrud.
Poent : a zo roet da enebour an hani en deus graet 2 fazi. Par eo d'ur Kostin.
Divrud : a zo un diberzh evit peurest ar c'hevezerezh, roet evit ur fazi vras (feuls, emzalc'h fall)

Araokadenn teknikel kemmañ

E pep stad ag an araokadenn eh eus diazezoù a rank bout mestroniet : div gourenadenn, disheñvel e-keñver ar rannig, met ivez anaoudegezh teknikoù ha reolennoù ar Gouren. N'eh eus nemet ar Monitourion Kevredadel o deus ar gwir da lakaat da dremen ha da reiñ ar Rannigoù.

:

Gourenadenn

Padelez ar c'hrogadoù kemmañ

Dipand a ra eus ar rummad oad hag ar kampeonnad.

Poussins ha Benjamins: krogadoù 3’

Minimes: 4 mn

Cadets, Juniors ha Seniors (daeadenn): 5 mn

Juniors e gourenadeg : 6 mn

Seniors e gourenadeg : 7 mn

Kampeonadoù kemmañ

E-keñver ar rummad oad ha pouez e vez graet ar c'hampeonnadoù. Pe dre skipailh pe hiniennel int.

Daeadenn Breizh dre skipailh kemmañ

Reiñ a ra er fin klasamant ar c'hluboù e-keñver ar rummad oad hag unan all kentoc'h hollek anvet Kip Breizh ar Skolioù.

Daeadenn Breizh hiniennel kemmañ

Ur c'hampeonad dre rummad pouez ha oad.

Gourenadeg departamantel kemmañ

Tournez hinienel. Kej a reont ar gwellañ gourenerien ag an departamant.

Gourenadeg kevredadel kemmañ

Kejadenn ar gwellañ gourenerien ar mare-bloaz. Un tournez hinienel eo, get titr Kampion Kevredadel ar blez da c'hounit.

Etrevroadel kemmañ

Pep 2 vlez eh eus Kampeonadoù Europa ar Gourenoù Keltiek Senior ha Spi. Ha pep vlez e vez aozet tournezoù etrevroadel e-barzh mar a vroioù european.

Stummadurioù kemmañ

Deraouer kemmañ

Stad kentañ ar stummadurioù eo. An holl gourenerien o deus 14 vlez da nebeutañ, get ar rannig orañjez, a c'hellont heuliiñ ar stummadur-se. E-penn kantañ e sikour an deraouer ar monitour e-pad ar prantadoù. Tu 'zo dezhañ kemer e karg ur strollad gourenerien (chom a reont memestra dindan karg ar monitour pe un den gour ag ar skol) evit ober tommadur ar c'horf, sterniañ ur c'hoari hag eilañ ar monitour er mare teknikel.

Monitour kemmañ

Ar monitour a zo koupabl da reiñ kentelioù er ur skol gouren. Gellout a ra bout sikouret get un deraouer. Koupabl eo da gemer perzh e buez ar c'hlub, er vuez kevredadel. Diouzh ar c'hoarvez e c'hell sikour e-barzhstummadur un deraouer.

Evit bout monitour ez eo ret dija kaout e ziplom deraouer, ar PSC-1 ha kaout 18vlez deiz an arnodenn. Da nebeutañ eo ret bout aet e 4 staj àr 2 vlez.

Brevet ar stad kemmañ

Ar BEES 1° kemmañ

An diplom-mañ a zo digor evit ar gourenerien a zo dija monitour. Ouzhpenn gwiriekaat ar memes baregezhioù, e ro ur gopr. Un diplom ag ar stad eo, neuze eo ministrerezh ar sportoù a ro anezhñ. Evit an arnodenn-se eh eus :

Ur stummadur boutin
Ur stummadur difer

Ar BEES 2° kemmañ

Evit ar BEES 2 eo ret bout piaouer ag ar BEES 1 abaoe 2 vlez, kaout baregezhioù ar BEES 1 hag erruout da gaout ar re-se :

Stummadurioù
Barekaadur teknikel
Gourdonerezh kaer

Tredeog kemmañ

Bout eh eus 2 ziplom tredeog. An hani kentañ a ro tu da tredeogiñ pep kampeonad kevredadel, n'eus forzh al live. An eil hini a ro tu da tredeogiñ ar c'hampeonadoù etrevroadel él kampeonad europa ar gouren. Digor eo da pep hini, gourener pe tudoù.