Josef Terboven

den
Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Alamagn
Lealded	Trede Reich
Anv e yezh-vamm an den	Josef Terboven
Anv ganedigezh	Josef Antonius Heinrich Terboven
Anv-bihan	Josef, Antonius, Heinrich
Anv-familh	Terboven
Deiziad ganedigezh	23 Mae 1898
Lec'h ganedigezh	Essen
Deiziad ar marv	8 Mae 1945
Lec'h ar marv	Skaugum
Doare mervel	Emlazh
Abeg ar marv	dinamit
Yezhoù komzet pe skrivet	alamaneg
Micher	politiker
Karg	member of the Reichstag of the Weimar Republic, member of the Reichstag of Nazi Germany, Reichkommisar for the occupied Norwegian territories
Bet war ar studi e	Ludwig Maximilian University of Munich
Lec'h labour	Berlin, Oslo
Strollad politikel	Strollad Broadel Sokialour al Labourerien Alaman
Perzhiad e	Beer Hall Putsch
Grad milourel	Obergruppenführer
Brezel	Brezel-bed kentañ, Eil Brezel-bed
Ezel eus	Sturmabteilung
Prizioù resevet	Golden Party Badge, Iron Cross

Josef Antonius Heinrich Terboven, ganet d'an 23 a viz Mae 1898 hag aet da Anaon d'an 8 a viz Mae 1945, a oa ur penn uhel nazi. Brudet e oa bet evel Reichskommissar Norvegia e-pad dalc'hidigezh ar vro-se gant an Trede Reich.

A-raok an NSDAP

Terboven (un anv a orin izelvroek) a voe ganet en Essen, en Alamagn. Ar familh a oa he orin en Izelvroioù. Servijet en devoa er ganolierezh alaman ha goude-se en aerlu e-pad ar C'hentañ brezel-bed. Enoret e voe gant ar Groaz houarn

Tizhet en devoa ar renk a letanant. Goude ar brezel e studias ar Gwir hag ar skiantoù politikel e skolioù-veur München ha Freiburg, d'ar mare-se eo e krogas d'ober politikerezh.

En NSDAP

Kuitaat a reas ar skol-veur e 1923, hag emzelañ en NSDAP gant an niverenn 25247. Kemeret en doa perzh en Hitlerputsch e München. Pa voe lakaet an NSDAP e-maez lezenn, ez eas da glask labour en un ti-bank ; skarzhet e voe e 1925.

Adal ar mare-se ne labouras mui nemet evit ar strollad nazi. Sikour a reas ar strollad d'en em wriziennañ en Essen. Dont a reas da vezañ Gauleiter eno e 1928. Abaoe 1925 e oa ezel eus ar Sturmabteilung ; en aozadur-se en doa tizhet ar renk a Obergruppenführer e 1936.

D'an 29 a viz Even 1934 e timezas gant Ilse Stahl, sekretourez ha mestrez Joseph Goebbels. Adolf Hitler e oa test a enor en dimeziñ. Lakaet e voe Terboven da Oberpräsident er Rheinprovinz e 1935. Eno en em ziskouezas evel un diktatour bihan ha didruez.

E penn Norvegia

Pennad spisoc'h: Reichskommissariat Norwegen

Terboven (an eil azezet adal an tu dehoù) gant Quisling, Himmler ha Falkenhorst.

Lakaet e oa bet Terboven da Reichskommissar evit Norvegia d'ar 24 a viz Ebrel 1940, tra ma ne oa bet peuraloubet ar vro nemet d'ar 7 a viz Even 1940. Erruet e oa e lojeiz ar familh roueel e Skaugum e Gwengolo 1940 hag en em stalias e Stortinget (savadur parlamant Norvegia) evel lec'h penn.

Terboven n'en doa nemet ur galloud evezhiañ war ar velestradurezh trevour e Norvegia. Ar velestradurezh alaman ne rene ket ar vro end-eeun hag a oa bihan. An aferioù pemdez a oa renet gant melestradurezh Stad Norvegia, e-penn an obererezhioù e oa kuzulva Quisling. Terboven n'en doa galloud ebet war ar 400 000 soudard eus nerzhioù lu Alamagn a oa e Norvegia hag a oa suj d'ar jeneral Nikolaus von Falkenhorst. E penn un nerzh a 6000 den e oa memes tra, 800 anezho o vezañ izili eus ar polis kuzh.

Nerzhioù milourel Falkenhorst, a glaske bevañ gant tud Norvegia en un doare sioul ha seven, Terboven gant un nerzh kalz bihanoc'h a gendalc'he da vezañ diktatour ha garv evel ma oa bet pa oa gouarnour ar Rheinprovinz. Deuet e oa a-benn da vezañ argarzhet kement gant poblañs Norvegia evit gant an Alamanted er vro.

Marv

Josef Terboven, Vidkun Quisling ha Wilhelm Rediess e 1943.

Pa voe klevet gantañ e oa kodianet an Trede Reich, Terboven a emlazhas d'an 8 a viz Mae 1945 dre emdarzhañ gant 50 kg Dinamit en ur bunker. Marvet eo e-kichen korf an Obergruppenführer Wilhelm Rediess, penn an SS hag an nerzhioù polis e Norvegia, a oa emlazhet gant un tenn pistolenn dres a-raok.

Adkemer er sevenadur

Filmoù

Er film The Heroes of Telemark embannet e 1965, Josef Terboven a zo c'hoariet gant an aktour saoz Eric Porter.