René Théophile Hyacinthe Laenneg

den
Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Republik Haiti
Anv e yezh-vamm an den	René-Théophile-Hyacinthe Laënnec
Anv-bihan	René
Anv-familh	Laennec
Deiziad ganedigezh	17 C'hwe 1781
Lec'h ganedigezh	Kemper
Deiziad ar marv	13 Eos 1826
Lec'h ar marv	Kerlouarnec
Doare mervel	abeg naturel
Abeg ar marv	torzhellegezh
Tad	Théophile-Marie Laennec
Familh	Laennec family
Yezhoù komzet pe skrivet	brezhoneg, galleg, alamaneg
Micher	mezeg, inventor, kelenner
Tachenn labour	Mezegiezh
Implijer	Collège de France, Paris Medical Faculty
Bet war ar studi e	Necker–Enfants Malades Hospital
Rener tezenn	Guillaume Dupuytren
Danvez-doktor	Pierre Charles Alexandre Louis
Lec'h annez	Immeuble, 5 place du Bouffay
Relijion	Katoligiezh
Kleñved	torzhellegezh
Oberenn heverk	Selaouenner, auscultation, De l'auscultation mediate
Ezel eus	Académie Nationale de Médecine, Société anatomique de Paris
Perc'henn war	Kerlouarnec
Prizioù resevet	Lejion a enor (Bro-C'hall)

René-Théophile-Hyacinthe Laenneg, a voe ganet d'ar 17 a viz C'hwevrer 1781 e Kemper hag a varvas d'an 13 a viz Eost 1826 e Ploare, a zo ur medisin breizhat brudet-bras abalamour m'en deus ijinet ar selaouenner pe stetoskop.

Orin ha bugaleaj

Laenneg zo mab ha mab-bihan alvokaded a vicher. E dad-kozh, Michel Alexandre Laenneg a voe maer Kemper etre 1763 ha 1765. Desket en doa brezhoneg, komz a rae mat ar yezh hag ober a rae ganti en e lizheroù pa skrive d'e dad.

Pa voe marvet e vamm e 1786 gant an dorzhellegezh, e yeas lerc’h-ouzh-lerc’h da chom da di un eontr a oa person en Eliant, ha da di un eontr all, Guillaume François Laenneg a oa medisin, kelenner ha rener er skol vedisinerezh ha rektor Skol-veur Naoned.

Tresadennoù Rene-Theophile-Hyacinthe Laennec eus stetoskopoù e 1819.

Stummadur

Laenneg, war skouer e eontr, a grogas d'ober e studioù medisin. E 1800 e reas e studioù dindan renerezh Corvisart en hôpital de la Charité e Pariz. Dont reas da vezañ doktor war ar medisinerezh e 1804. War-lerc’h e pleustras ar gorfadurezh kleñvedel gant Gaspard Laurent Bayle. Studiañ a reas ar c'hleñvedoù diwar ar gloazioù lezet e-barzh ar c’horfoù-marv ha dreist-holl kaletadur an avu.

Obererezh

E 1816 e voe anvet en ospital Necker. Dedennet e oa gant ar c’hleñvedoù skevent hag arnodiñ a rae war yec’hed e glañvourien en ur implijout teknik an tosañ skignet gant Corvisart. Talvezout a rae an teknik-se da selaou an trouz graet gant un organ pa veze skoet tro-war-dro dezhañ a-daoligoù gant ar bizied. Evit ober an dra-se gant aez ez ijinas ar stetoskop. Da gentañ e oa ur gorzenn baper, a oa bet gwellaet gantañ. Sevel a reas un doare nevez a dalveze da zielfennañ trouzioù diabarzh ar c’horf a zeue eus gloazioù korfadurezhel, ar pezh a voe talvoudus dreist-holl evit diagnostikañ ar c'hleñvedoù analañ evel an dorzhellegezh. E 1819 ez embannas e levr meur Selaou dre hanterouriezh, ma renkas trouzioù ar brusk. E 1822 e voe titlet e kador vedisinerezh pleustrek e Collège de France.

Ijinour ar selaouennerezh

E-pad un endervezh eus miz Here e tremenas dirak Palez al Louvre. Edo bugale o c’hoari war ar porzh, e-touez atredoù. Ur bugel a oa o skrabat penn un treust hir gant beg ur spilhenn. En tu all d’an treust e oa bugale o selaou an trouzioù, boutañ a raent an eil war egile evit selaou ha c’hoarzhin a raent eus an dra-se. Chom a reas a-sav dirak ar vugale a oa o reiñ dezhañ ar respont d’ar gudenn a glaske diskoulmañ abaoe pell.

Un deiz e voe galvet war-dro ur plac’h hag a oa klañv gant he c’halon ha goulenn a reas ur follenn paper. Hag eñ da rollañ anezhi evit ober ur seurt korzenn. Hag eñ da lakaat un tu war bruched ar glañvourez hag an tu all tost d’e skouarn. Klevout a rae mat war un dro trouz ar galon ha hini an alanañ. Ijinet en doa ar selaouennerezh.

Dindan 22 viz en doa Laenneg dizoloet kement tra a denne d’ar semiologiezh-skevent hag evel-se en doa graet ar medisinerezh ur pezh mell lamm war-raok.

Fin ar vuhez

Koulskoude e kouezhas klañv, eñ ivez, gant an dorzhellegezh. Mont a reas d’ober e annez d’e vaner e Kerlouarneg e Ploare, e-kichen Douarnenez, ma varvas d’an 13 a viz Eost 1826, d’an oad a 45 bloaz.

Diwar e benn

Goulc'han Kervella. Laenneg medisin, Al Liamm. Buhezskrid.