Douarnenez

Douarnenez zo ur gêr hag ur porzh e Kerne-Izel, e departamant Penn-ar-Bed, e kornôg Breizh.

Douarnenez

Skeudenn eus kêr tapet eus un nijerez.

Anv gallek (ofisiel)

Douarnenez

Bro istorel

Kernev

Melestradurezh

29046

29100

Maer
Amzer gefridi

Joselyne Poitevin
2020-2026

Poblañsouriezh

13 956 ann. (2020)^[1]

Stankter

560 ann./km²

Douaroniezh

Daveennoù
lec'hiañ

48° 05′ 34″ Norzh
4° 19′ 45″ Kornôg / 48.092778, -4.329167

Uhelderioù

kreiz-kêr : 61 m
bihanañ 0 m — brasañ 86 m

Gorread

24,94 km²

Douarnenez

Douaroniezh

Lec'hiet eo e foñs ur bae traezhek, war aod biz ar C'hab, a-dal da C'hourenez Kraozon, er gwalarn da Gemper.

Porzhioù-mor

Porzh ar Rozveur

Ar Porzh-Ru.

Tri forzh-mor zo e Douarnenez : porzh ar Rozveur, ar porzh-pesketa a-vremañ ; ar Porzh-Ru m'emañ mirdi ar bigi ; porzh Treboull.

Ardamezioù

En glazur e alc'hwez peuliet war e enep, ar ruilhenn talbennanet hag avalaouet, e baleton war skouer un eor.

Ger-ardamez : Dalc'h mat ; treser : J.E. Benoiston ; diviz-kêr : 21 a viz Kerzu 1997.

Istor

XVII^vet kantved

Nac'het e voe an distaoliadeg roueel eus miz C'hwevrer 1676 ouzh un den eus Douarnenez, Yves Perfezou, goude Emsavadeg ar Bonedoù ruz^[2].

Dispac'h Gall

Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret: e penn-kentañ 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant daou veleg, Herpen ha Larufie, beleien; graet e voe al le gant ur beleg all, Auffret e anv^[3].

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

Mervel a reas 390 gwaz eus ar gumun, eleze 2,84% eus ar boblañs e 1911, abalamour d'ar brezel^[4].

Korventenn

19-20 a viz Gwenholon 1930: div vag-pesketa a yeas d'ar strad ha meur a besketour eus Douarnenez a varvas abalamour d'ar gorventenn^[5].

Eil brezel-bed

Merval a reas 258 den eus kumunioù Douarnenez, Ploare, Pouldahu ha Treboull abalamour d'ar brezel^[6].
D'ar 21 a viz Here 1942 e kouezhas ur c'harr-nij B-17F-10-BO (anvet "Francis X" ha marilhet 41-24441) eus aerlu ar Stadoù-Unanet e pleg-mor Douarnenez gant c'hwec'h den en e vourzh; ne voe adkavet korf ebet^[7].

Kumunioù staget

E 1946 e oa bet kresket ar gumun dre ma oa bet staget outi ar c'humunioù stok Ploare, Pouldahu ha Treboull.

Brezelioù didrevadennañ

Brezel Indez-Sina

Mervel a reas pevarzek milour eus ar gumun^[8].

Brezel Aljeria

Mervel a reas eizh milour eus ar gumun^[9].

TBD

Mervel a reas tri milour eus ar gumun^[10].

Tchad

Lazhet e voe un ofisour bet ganet er gumun en Am Dagachi d’an 18 a viz C'hwevrer 1972; komandant e oa er 6vet RIAOM (Régiment InterArmes d'Outre-Mer)^[11].

Monumantoù ha traoù heverk

Bezioù ar C'hommonwealth e bered ar gumun


Bro	Niver a soudarded
Rouantelezh-Unanet	3 (Aerlu)
Hollad	3

Karrnijourion e oa an holl. Mervel a rejont d'ar 5 a viz Eost 1944 e-pad an Eil Brezel Bed^[12].

Emdroadur ar boblañsabaoe 1793

Mammenn INSEE.

Tud

Mikael an Noblez, misioner.
Per Denez (1921-2011) emsaver, yezhour ha skrivagner, bet studiet brezhoneg Douarnenez gantañ.
Daniel Le Flanchec, maer PCF troet a-du gant Jacques Doriot e-pad an Eil Brezel-bed, marvet er c'hampoù-bac'h en Alamagn, marteze lazhet gant komunourien.
Michel Mazéas, maer PCF.
Sébastien Velly, unan eus maered komunour kentañ bro Frañs, dilennet e 1921.

Tud bet ganet eno

1901 : Joseph Savina, ebenour eus ar Seizh Breur.
1902 : Marc'harid Gourlaouen, sekretourez Skol Ober e-pad 40 vloaz.
1944 : Xavier Leclercq, den a aferioù.
1948 : Mich Beyer, skrivagnerez vrezhonek.
1952 : Pêr-Vari Kerloc'h, kaner, skrivagner, ha douiz-meur Goursez Vreizh.
1958 : Ronan Larvor, kazetenner.
1963 : Ronan Pensec, marc'hhouarnour.
1963 : Benead Vialaneix, emsaver kristen ha breton.
1964 : Serj an Dized, melldroadour.
1968 : Nolwenn Korbell, kanourez.
1986 : Romain Danzé, melldroadour.

Tud marvet eno

1826 : Laenneg, medisin, e Ploare.
1872 : Yann-Vari ar Brizh, nijour.
1949 : Louis-Marie Désiré-Lucas, livour.
1967 : Jef ar Penven, sonaozour.
1973 : Noël Roquevert, aktour.
1987 : Marc'harid Gourlaouen, sekretourez Skol Ober e-pad 40 vloaz.
1992 : Yves Floc'h, livour.
1997: Anita Conti, moroniourez la luc'hskeudennerez.
2001 : Frañseza Kervendal, skrivagnerez.
2006 : Youenn Gwernig, kaner ha barzh brezhonek.

Tud bet awenet gant Douarnenez

Livourien : Amélie Helga Lundahl.

Tudouriezh

Kreizenn ar c'hiz "Penn Sardin" eo Douarnenez, ha graet e vez Pennoù Sardin eus hec'h annezidi dre c'hoap.
Brudet eo gouel an Ened e Douarnenez.

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[13].

Ya d'ar brezhoneg

D'an 22 a viz Kerzu 2004 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.
D'an 8 a viz C'hwevrer 2008 e oa bet roet d'ar gumun al label Ya d'ar brezhoneg live 2.

Deskadurezh

Ur skol divyezhek a zo eno abaoe 1989.
E distro-skol 2021 e oa enskrivet 133 skoliad er c'hlasoù divyezhek (11,2% eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[14]

Ar Redadeg

E 2012 ec'h echuas an trede Redadeg e Douarnenez.

Gevelliñ

Aberfal, Kernev-Veur (1979)
Rashidiye, Kamp Palestinat e Liban (2005)

Pennadoù kar

Kumunioù kozh staget ouzh Douarnenez :

Liammoù diavaez

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Douarnenez

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Dave ha notennoù

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg).
↑ Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ Ar Bobl, Karaez, 1915, pajenn 49
↑ Memorial Genweb
↑ Lucien Gourong
↑ Memorial Genweb
↑ Pertes USAAF Finistère
↑ Memorial Genweb
↑ Memorial Genweb
↑ Memorial Genweb
↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ Commonwealth War Graves Commission
↑ Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 264, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
↑ Distro-skol ar c’helenn divyezhek e 2019

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] Arthur Le Moyne de La Borderie, La Révolte du Papier Timbré advenue en Bretagne en 1675, adembannet e Les Bonnets Rouges, Union Générale d'Éditions (dastumadeg 10/18), Pariz, 1975 (e galleg).

[3] Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ Ar Bobl, Karaez, 1915, pajenn 49

[4] Memorial Genweb

[5] Lucien Gourong

[6] Memorial Genweb

[7] Pertes USAAF Finistère

[8] Memorial Genweb

[9] Memorial Genweb

[10] Memorial Genweb

[11] (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[12] Commonwealth War Graves Commission

[13] Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 264, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936

[14] Distro-skol ar c’helenn divyezhek e 2019

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]