Ouran (planedenn)

(Adkaset eus Ouran)

Ouran (Uranus e latin) a zo anezhi seizhvet planedenn koskoriad an Heol, an drede vrasañ. Ur ramzenn c'hazek eo. Kavet e oa bet d'an 13 a viz Meurzh 1781 gant an Alaman William Herschel. Dont a ra e anv eus an doue roman Uranus, doue an oabl heñvel ouzh an doue gresian Ouranos.

Ouran ⛢♅
Doareennoù he c'helc'htro
Skin etre 2,870 972 220×109 km
19,2 ua
Ezkreizennegezh 0,047 167 71
Prantad reveulziañ siderel 30 708,1600 d =
84 a 27 d 3,84 h
Prantad sinodek 369,653 8 d
Tizh kelc'htreiñ etre 6,798 9 km/s
Stouadur 0,769 86°
Niver adplanedennoù (loarennoù) 27
Doareennoù fizik
Treuzkiz keheder 51 312 km
Treuzkiz pol 50 136 km
Pladadur 0,022 93
Mas 8,683 2×1025 kg
Mas volumek etre 1,318×103 kg/m³
Gravitadur war he gorre 8,69 m/s²
Prantad treiñ 0,718 d = 17 h 13,9 min
Stouadur an ahel 97,86°
Albedo 0,51
Tizh frankizadur 21,3 km/s
Temperadur war he gorre
nbtañ etre muiañ
59 K 68 K --- K
Doareennoù an atmosfer
Gwask atmosferek Hervez an donder
Hidrogen 83%
Heliom 15%
Metan 1,99%
Amoniak 0,01%
Etan 0,000 25%
Aketilen 0,000 01%
Monoksid karbon
Sulfur hidrogen
Roudoù

Gwalennoù Ouran kemmañ

13 gwalenn zo bet kavet en-dro d’ar blanedenn betek-henn. Fin int ha pizh eo o bordoù.

Loarennoù kemmañ

27 loarenn zo bet kavet en-dro da Ouran Betek-henn. William Herschel en doa kavet an div gentañ d’an 13 a viz Meurzh 1787. Er c’hontrol eus ar planedennoù all n’eo ket anvioù eus ar vitologiezh hag a zo bet lakaet dezho, met anvioù tud tennet eus pezhioù-c’hoari William Shakespeare.

Anv Treuzkiz (km) Mas (kg) Skin kelc'htreiñ
etre (km)
Prantad reveulziañ
(deiz)
Cordelia 40,2 4,5×1016 49 752 0,335 0
Ophelia 42,8 5,4×1016 53 764 0,376 4
Bianca 51,4 9,3×1016 59 165 0,434 6
Cressida 79,6 3,43×1017 61 767 0,463 6
Desdemona 64 1,78×1017 62 659 0,473 7
Juliet 93,6 5,57×1017 64 358 0,493 1
Portia 136 1,68×1018 66 097 0,513 2
Rosalind 72 2,54×1017 69 927 0,558 5
Cupid 12 1,2×1015 74 800 0,618 0
Belinda 80,6 3,57×1017 75 255 0,623 5
Perdita 80 4×1017 76 400 0,638 0
Puck 162 2,89×1018 86 004 0,761 8
Mab 16 4×1015 97 730 0,923 0
Miranda 472 6,59×1019 129 872 1,413 5
Ariel 1 158 1,35×1021 191 020 2,520 3
Umbriel 1 169,4 1,17×1021 266 300 4,144 2
Titania 1 577,8 3,52×1021 463 300 8,705 9
Oberon 1 522,8 3,01×1021 583 519 13,463 2
Francisco 12 1,3×1015 4 276 000 266,56
Caliban 98 7,3×1017 7 231 000 −579,73*
Stephano 20 6×1015 8 002 000 −676,5*
Trinculo 10 7,5×1014 8 571 000 −758,1*
Sycorax 190 5,4×1018 12 179 000 −1 .288,28*
Margaret 11 1015 14 345 000 1 687,01
Prospero 30 2,1×1016 16 243 000 −1 977,29*
Setebos 30 2,1×1016 17 501 000 −2 234,77*
Ferdinand 11 1,3×1015 20 901 000 2 887,21*

*Pa vez negativel ar prantad reveulziañ e tiskouez kement-se e tro al loarenn war-gil.

Difurch kemmañ

N'eus bet nemet ur sonterez hag a zo bet kaset etrezek Ouran, Voyager 2 an hini eo. E 1977 e oa bet bannet gant NASA. D'ar 24 a viz Genver 1986 e oa tremenet hebiou d'ar blanedenn d'an tostañ, a-raok kenderc'hel gant he beaj etrezek Neizhan.

Notennoù ha daveoù kemmañ


Levrlennadur kemmañ

  • Koskoriad an Heol, Bruno Mauguin ha Bénédicte Saulier-Le Dréan (Egorenn ar skiantoù), treiñ gant an Ofis ar Brezhoneg, 2006, Éditions Apogée, ISBN 2-84398-249-9, pp. 46-48.
Koskoriad an Heol
 
Planedennoù : Merc'herGwenerDouarMeurzhYaouSadornOuranNeizhan
Korrblanedennoù : CeresPloudon & C'haronErisMakemakeHaumeaQuaoar
Loarennoù pennañ : LoarPhobosDeimosIoEuropaGanymedeCallistoTitanTitaniaTriton
Traoù all : HeolGourizad asteroidennoùStered-lostekGourizad KuiperKoumoulennad OortDisk strewet
Gwelet ivez : Listennad adplanedennoù koskoriad an Heol