Ouran (planedenn)

Ouran (Uranus e latin) a zo anezhi seizhvet planedenn koskoriad an Heol, an drede vrasañ. Ur ramzenn c'hazek eo. Kavet e oa bet d'an 13 a viz Meurzh 1781 gant an Alaman William Herschel. Dont a ra e anv eus an doue roman Uranus, doue an oabl heñvel ouzh an doue gresian Ouranos.

Ouran
Doareennoù he c'helc'htro
Skin etre	2,870 972 220×109 km ≈ 19,2 ua
Ezkreizennegezh	0,047 167 71
Prantad reveulziañ siderel	30 708,1600 d = 84 a 27 d 3,84 h
Prantad sinodek	369,653 8 d
Tizh kelc'htreiñ etre	6,798 9 km/s
Stouadur	0,769 86°
Niver adplanedennoù (loarennoù)	27
Doareennoù fizik
Treuzkiz keheder	51 312 km
Treuzkiz pol	50 136 km
Pladadur	0,022 93
Mas	8,683 2×1025 kg
Mas volumek etre	1,318×103 kg/m³
Gravitadur war he gorre	8,69 m/s²
Prantad treiñ	−0,718 d = 17 h 13,9 min
Stouadur an ahel	97,86°
Albedo	0,51
Tizh frankizadur	21,3 km/s
Temperadur war he gorre	nbtañ etre muiañ 59 K 68 K --- K
Doareennoù an atmosfer
Gwask atmosferek	Hervez an donder
Hidrogen	83%
Heliom	15%
Metan	1,99%
Amoniak	0,01%
Etan	0,000 25%
Aketilen	0,000 01%
Monoksid karbon Sulfur hidrogen	Roudoù

Gwalennoù Ouran

13 gwalenn zo bet kavet en-dro d’ar blanedenn betek-henn. Fin int ha pizh eo o bordoù.

Loarennoù

27 loarenn zo bet kavet en-dro da Ouran Betek-henn. William Herschel en doa kavet an div gentañ d’an 13 a viz Meurzh 1787. Er c’hontrol eus ar planedennoù all n’eo ket anvioù eus ar vitologiezh hag a zo bet lakaet dezho, met anvioù tud tennet eus pezhioù-c’hoari William Shakespeare.

Anv	Treuzkiz (km)	Mas (kg)	Skin kelc'htreiñ etre (km)	Prantad reveulziañ (deiz)
Cordelia	40,2	4,5×1016	49 752	0,335 0
Ophelia	42,8	5,4×1016	53 764	0,376 4
Bianca	51,4	9,3×1016	59 165	0,434 6
Cressida	79,6	3,43×1017	61 767	0,463 6
Desdemona	64	1,78×1017	62 659	0,473 7
Juliet	93,6	5,57×1017	64 358	0,493 1
Portia	136	1,68×1018	66 097	0,513 2
Rosalind	72	2,54×1017	69 927	0,558 5
Cupid	12	1,2×1015	74 800	0,618 0
Belinda	80,6	3,57×1017	75 255	0,623 5
Perdita	80	4×1017	76 400	0,638 0
Puck	162	2,89×1018	86 004	0,761 8
Mab	16	4×1015	97 730	0,923 0
Miranda	472	6,59×1019	129 872	1,413 5
Ariel	1 158	1,35×1021	191 020	2,520 3
Umbriel	1 169,4	1,17×1021	266 300	4,144 2
Titania	1 577,8	3,52×1021	463 300	8,705 9
Oberon	1 522,8	3,01×1021	583 519	13,463 2
Francisco	12	1,3×1015	4 276 000	266,56
Caliban	98	7,3×1017	7 231 000	−579,73*
Stephano	20	6×1015	8 002 000	−676,5*
Trinculo	10	7,5×1014	8 571 000	−758,1*
Sycorax	190	5,4×1018	12 179 000	−1 .288,28*
Margaret	11	1015	14 345 000	1 687,01
Prospero	30	2,1×1016	16 243 000	−1 977,29*
Setebos	30	2,1×1016	17 501 000	−2 234,77*
Ferdinand	11	1,3×1015	20 901 000	2 887,21*

^*Pa vez negativel ar prantad reveulziañ e tiskouez kement-se e tro al loarenn war-gil.

Difurch

N'eus bet nemet ur sonterez hag a zo bet kaset etrezek Ouran, Voyager 2 an hini eo. E 1977 e oa bet bannet gant NASA. D'ar 24 a viz Genver 1986 e oa tremenet hebiou d'ar blanedenn d'an tostañ, a-raok kenderc'hel gant he beaj etrezek Neizhan.

Levrlennadur

• Koskoriad an Heol, Bruno Mauguin ha Bénédicte Saulier-Le Dréan (Egorenn ar skiantoù), treiñ gant an Ofis ar Brezhoneg, 2006, Éditions Apogée, ISBN 2-84398-249-9, pp. 46-48.