Robert E. Lee

den
Reizh pe jener	paotr
Bro ar geodedouriezh	Stadoù-Unanet, Stadoù Kengevreet Amerika, Stadoù-Unanet
Lealded	Stadoù-Unanet, Stadoù Kengevreet Amerika
Anv e yezh-vamm an den	Robert Edward Lee
Anv ganedigezh	Robert Edward Lee
Anv-bihan	Robert, Edward
Anv-familh	Lee
Deiziad ganedigezh	19 Gen 1807
Lec'h ganedigezh	Stratford Hall
Deiziad ar marv	12 Her 1870
Lec'h ar marv	Lexington
Doare mervel	abeg naturel
Abeg ar marv	Tanijenn skevent
Lec'h douaridigezh	Lee Chapel
Tad	Henry Lee III
Mamm	Anne Hill Carter Lee
Breur pe c'hoar	Henry Lee IV, Sydney Smith Lee
Pried	Mary Anna Custis Lee
Kar	Henry Lee II, George Washington Parke Custis, Mary Lee Fitzhugh Custis, Samuel Phillips Lee, Zachary Taylor
Familh	Lee family
Yezhoù komzet pe skrivet	saozneg
Yezh implijet dre skrid	saozneg
Micher	ofiser, milour, army officer
Implijer	Washington and Lee University
Karg	General in Chief of the Armies of the Confederate States, Superintendent of the United States Military Academy
Bet war ar studi e	United States Military Academy
Deroù ar prantad labour	1829
Relijion	Episcopal Church
Komzoù diwezhañ	Tell Hill he must come up!, Strike the tent!
Grad milourel	General in chief
Commander of (DEPRECATED)	Army of Northern Virginia
Brezel	Brezel etre Mec'hiko hag ar Stadoù-Unanet, Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika
Skour lu	Lu Stadoù Kengevreet Amerika, United States Army
Diellaouet gant	Louis Round Wilson Library, Stuart A. Rose Manuscript, Archives, and Rare Book Library
Perc'henn war	Traveller
Mount	Traveller
Teuliad arzour e	Smithsonian American Art and Portrait Gallery Library

Robert Edward Lee, bet ganet d'an 19 a viz C'hwevrer 1807 e Stratford Hall hag aet da anaon d'an 12 a viz Here 1870 e Lexington a oa unan a jeneraled Stadoù Kengevreet Amerika. Bez' e oa e penn Lu Virginia an Hanternoz e-pad Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika, ha gwelet eo c’hoazh hiriv an deiz evel unan eus gwellañ jeneraled a zo bet ar Stadoù-Unanet .

Bet diplomet e Westpoint, e oa bet ofisour da vare ar Brezel etre Mec'hiko hag ar Stadoù-Unanet er bloavezhioù 1840. Dre ma oa chomet mestr war an dachenn-emgann e eil emgann Bull Run (1862), e Fredericksburg (1862), e Chancellorsville (1863), etc, ha daoust ma voe bet trec’het en emgann Gettysburg (1863), e voe anvet da bennjeneral armeoù ar C'hengevread e dibenn ar brezel. Dav e voe dezhañ avat en em zaskoriñ war-lerc’h bout bet trec’het en emgann Appomattox e 1865.

Yaouankiz

Robert Edward Lee a oa bet ganet e Stratford Hall Plantation er Westmoreland County, e Virginia. An tad a oa ar Major jeneral Henry Lee III (Light Horse Harry) (1756–1818), Gouarnour Virginia, ar vamm a oa eil gwreg ar jeneral, Anne Hill Carter (1773–1829). Deiziad ar ganedigezh a vez lakaet d'an 19 a viz Genver 1807. En gwirionez, hervez an istorourez Elizabeth Brown Pryor, "Lee's writings indicate he may have been born the previous year." ("Skridoù Lee a lak war-raok e vefe bet ganet bloaz a-raok").

Unan eus hendadoù Lee a oa Henry Lee I, unan eus trevadennerien bennañ Virginia a orin saoz.

Dezrevell emgannoù Lee e-pad Brezel diabarzh Stadoù-Unanet Amerika

Da heul e vo kavet un dezrevell eus an emgannoù a welas ar jeneral Lee e-penn nerzhioù ar Su engouestlet :^[1]

Emgann	Deiziad	Disoc'h	Enebour	Nerzhioù ar C'hengevread	Nerzhioù an Union Army	Kolloù ar C'hengevread	Kolloù an Unaniezh	Notennoù
Cheat Mountain	Gwengolo 11–13, 1861	Koll	Reynolds	5,000	3,000	~90	88	Kentañ emgann Lee e-pad ar Brezel diabarzh. Burutellet kreñv, Lee a voe lesanvet "Granny Lee" (Lee kozh). Lee a voe kaset goude-se d'ober war-dro ar sevel difennoù kêrioù^[2].
Seven Days	Even 25 – Gouhere 1, 1862	Trec'h Oak Grove: Draw (Unaniezh terc'het) Beaver Dam Creek: Trech an Union Army Gaine's Mill: Trec'h Kengevreet Savage's Station: Etre Glendale: Etre (Unaniezh terc'het) Malvern Hill: Trec'h an Unaniezh	McClellan	95,000	91,000	20,614	15,849	Lee a voe en em dennet mat, chomet e oa e-penn an nerzhioù d'ar Su e-pad ar brezel dindan sujidigezh Jefferson Davis. Nerzhioù an Union Army a oa chomet e traoñ al ledenez hag e Fortress Monroe, a zeuas da vezañ lost al linenn tren dindan zouar, met ivez al lec'h evit ma c'hellfe terc'hout ar sklaved, biken ne zistroas ar sklaved erruet eno d'o perc'hennerien.
Eil Manassas	Eost 28–30, 1862	Trec'h	Pope	49,000	76,000	9,197	16,054	Nerzhioù an Unaniezh a gendalc'has gant krabanata Norzh Virginia
South Mountain	Gwengolo 14, 1862	Koll	McClellan	18,000	28,000	2,685	1,813	An nerzhioù kengevreet a goll douaroù kornôg Virginia a zaio da sevel West Virginia.
Antietam	Gwengolo 16–18, 1862	Koll	McClellan	52,000	75,000	13,724	12,410	Ar re Kengevreet a c'hwit ur chañs bras da vezañ anzavet gant broioù estren, Lincoln a gendalc'h gant bountañ war mennad dieubidigezh ar sklaved.
Fredericksburg	Kerzu 11, 1862	Trec'h	Burnside	72,000	114,000	5,309	12,653	Nerzhioù lu Lee a zo berr war an niver a soudarded hag an dafariñ, ar re Kengevreet a chom en o plas e su Rappahannock. Nerzhioù an Unaniezh na gillont ket eus Norzh Virginia.
Chancellorsville	Mae 1, 1863	Trec'h	Hooker	57,000	105,000	12,764	16,792	Nerzhioù an Unaniezh a gil evit kemer perzh e difennerezh Washington, DC.
Gettysburg	Gouhere 1, 1863	Koll	Meade	75,000	83,000	23,231 –28,063	23,049	Ar re Kengevreet a voe trec'het da geñver milourel met ivez ha dreist-holl speredel. Meade a voe burutellet dre ma oa chomet hep redek a-dreñv nerzhioù Lee. An emgann-se a voe brudet evel penn-kentañ fin ar C'hengevread^[3]. Lee ne aloubo ket mui an Norzh goude an emgann drastus-se. Ar mennozh pennañ a vo gantañ betek fin ar brezel a vo difenn Richmond ha Petersburg ne ra forzh ar priz.
Wilderness	Mae 5, 1864	Etre	Grant	61,000	102,000	11,400	18,400	Trec'h kadoniezh Lee, Grant a gendalc'has gant e dagadenn, o enkelc'hiañ reter ha su o vont war-raok war-zu Richmond ha Petersburg
Spotsylvania	Mae 12, 1864	Etre^[4]	Grant	52,000	100,000	12,000	18,000	Ne oa ket deuet a-benn Grant da drec'hiñ an difennerezh kevredet, kenderc'hel a ra memestra gant e dagadenn. War-zu Richmond ha Petersburg e kendalc'h.
Cold Harbor	Even 1, 1864	Trec'h	Grant	62,000	108,000	2,500	12,000	Grant a c'hell kenderc'hel gant e dagadenn, en desped da-se, Grant a lar eus ar Cold Harbor assault gant ar gerioù "greatest regret" eus ar brezel diabarzh en e skrid-buhez.
Fussell's Mill	Eost 14, 1864	Trec'h	Hancock	20,000	28,000	1,700	2,901	Lu an Unaniezh a glask terriñ difennerezh kevredet Richmond, kêrbenn ar Stadoù Kengevreet
Appomattox Campaign	Meurzh 29, 1865	Koll peurglok	Grant	50,000	113,000	Mamenn ebet	10,780	Ar jeneral Robert E. Lee a zaskor e nerzhioù da re ar jeneral Ulysses S. Grant^[5]. Goude ma vefe kodianet nerzhioù Lee da Grant hennezh a ro pourvezhioù dreist-holl boued da soudarded ar Su a oa o vervel gant an naon hag ar c'hleñvedoù. Goude-se e voe tennet o armoù dezho ha laosket da vont dieub en eskemm d'ul le a zifenne dezho da dagañ nerzhioù an Unaniezh hiviziken.

Goude ar brezel

Pa erruas ar mare da zivizout peur ha penaos kodianañ, ar jeneral Lee a zisklêrias d'e ofiserien e oa laouen e vije roet lamm d'ar sklaverezh er Su hag e vije gwelloc'h evit dazont ar vro.

E blantadeg en Arlington a voe kemeret memestra gant soudarded an Norzh hag an douaroù a voe aozet da zegemer ur vered vilourel, (Bered vroadel Arlington).

War-lerc’h ar brezel e voe anvet da brezidant skol-veur Washington.