Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ

An Testamant Kozh pe Testamant Kentañ (henc'hresianeg : Ή Παλαιὰ Διαθήκη / hê palaià diathếkê) eo al lodenn gentañ eus ar Bibl, pe gatolik pe brotestant, enni un teskad levrioù hebraek savet e-pad ar c'hantvedoù a-raok an hoalad kristen. Dispaket eo peurvuiañ a-raok an Testamant Nevez e-lec'h ma 'z eus kaoz eus Jezuz Krist, a zo diazezer ha profed ar relijionoù kristen.

Testamant Kozh
oberenn lennegel, religious text, Q64689000
Rann eusBibl Kemmañ
Embannadur pe troidigezhTanac'h Kemmañ
Studiet gantOld Testament theology, Hebrew Bible studies Kemmañ

Hervez an Tanac'h, Bibl ar Yuzevien (re Balestina), ez eus ennañ 39 levr skrivet en hebraeg gant lodennoù bihan en arameeg e Levr Ezra[1] (Esdras) hag e Levr Daniel :

Bodet e vez an testennoù en un doare disheñvel diouzh hini ar Bibl katolik. Ne gaver nemet 24 levr eta evit an hevelep testennoù[4].

Al levrioù all (7) a zo erruet betek ennomp e gresianeg a-drugarez da droidigezh ar Seikont mui lodennoù zo eus levr Daniel hag eus levr Ester. Troidigezh ar Seikont a oa bet savet en Aleksandria en trede hag en eil kantved a-raok Jezuz Krist evit ar Yuzevien gresianeger.

Evit ar Gatoliked ez eus ennañ 46 levr rak diazezet eo war Bibl ar Seikont, Bibl Yuzevien an diaspora :

  • Ar Pentateuc'h
  • Al levrioù istorek
  • Al levrioù barzhoniel hag al levrioù a furnez
  • Levrioù ar Brofeded

E Sened-Meur Trento (1545–63) e voe degemeret ar seizh levr (Youdith, Tobit,ar vMakabeed 1 ha 2, ar Furnez, Furnez Sirac'h, Barouc'h gant lizher Yeremia) mui an tammoù eus Levr Ester ha Levr Daniel ha na gaver ket en destenn hebraek, evel kanonel. Met peogwir ez eus bet tabutoù e-pad kantvedoù war o divoud e vez graet "eilkanonel" anezho[5].

Ar Brotestanted a ra peurliesañ gant ar Bibl hebraek (hini Yuzevien Palestina). Pa lakaont an testennoù eilkanonel e tiforc'hont anezho diouzh ar re all. Un toullad testennoù orin en hebraek eus ar skridoù eilkanonel a zo bet adkavet.

E brezhoneg

kemmañ
  • Un droidigezh eus ar Bibl en e bezh (Testamant Kozh ha Testamant Nevez) graet gant ar Gonideg a voe embannet e 1866, goude e varv.
  • E 1883 e voe embannet troidigezh an Testamant Nevez, graet gant ar pastor protestant Gwilh ar C'hoad (1845-1914). Ar Bibl en e bezh (Testamant Kozh ha Testamant Nevez) a voe troet gantañ goude hag embannet e 1897 gant an Trinitarian Biblical Society, eus Londrez, en anv "Unvaniez Drinderian ar Bibl evit ar Vretouned". Liv brezhoneg Treger, ar yezh kaozeet gant Gwilh ar C'hoad, a gaver war an droidigezh-se. E 2004 e oa bet embannet ur stumm adwelet eus ar skrid-se, gant Unvaniezh ar Bibl en Anjev hag e Breizh a zo un aozadur kristen protestant avielour.
  • Etre 1953 ha 1981 e voe embannet e ti Al Liamm ul lodenn euz an Testamant Kozh hag an Testamant Nevez en e bezh gant ur skipailh troerien, beleion gatolik, renet gant Maodez Glanndour. Troet eo diwar an destenn c'hresianek eus ar Bibl (Septuaginta).
  • Etre 1981 ha 1986 e voe embannet e ti An Tour-Tan un droidigezh nevez, e pemp levrenn, eus an Testamant Kozh, troet gant Job Lec'hvien ha Pêr ar Gall. Un droidigezh ger-ha-ger eo tost da vat, diwar an destenn hebraek, o virout ar muiañ ma vez gellet urzh ar frazennoù en hebraeg. Setu pemp levrenn an droidigezh-se. Levrenn 1 Ar Pentateuc'h (1981) ; Levrenn 2 ; Levrenn 3 : Ar Brofeded vras hag an daouzek (1982) ; Levrenn 4 Ar Salmoù hag ar Skridoù all (1985) ; Levrenn 5 : al levrioù eilkanonel (Daniel, Ester, Youdith, Tobit, 1 Makabeed, 2 Makabeed, Ar Furnez, Furnez Sirac'h, Barouc'h, Lizher Yeremia) (1986).

Notennoù

kemmañ
  1. hervez troidigezh An Tour-Tan
  2. Levrenn 1 Troidigezh An Tour-Tan, 1981
  3. "Tora" e troidigezh An Tour-Tan
  4. La Bible de Jerusalem,cerf, embannadur 1998, p10
  5. Al levrioù eilkanonel, levrenn 5 troidigezh An Tour-Tan, 1986, p5