Kalann
kumun ar Mor-Bihan
Kalann a zo ur gumun eus Breizh e kanton Gwidel e departamant ar Mor-Bihan .
| Kalann | ||
|---|---|---|
 Iliz katolik an Dreinded. | ||
.svg)
| ||
| Anv gallek (ofisiel) | Calan | |
| Bro istorel | Bro-Gwened | |
| Melestradurezh | ||
| Departamant | Mor-Bihan | |
| Arondisamant | Arondisamant an Oriant | |
| Kanton | Kanton Gwidel | |
| Kod kumun | 56029 | |
| Kod post | 56240 | |
| Maer Amzer gefridi | Yann Guignen 2022-2026 | |
| Etrekumuniezh | An Oriant tolpad-kêrioù | |
| Bro velestradurel | Bro an Oriant | |
| Lec'hienn Web | (fr)Ti-kêr | |
| Poblañsouriezh | ||
| Poblañs | 1 267 ann. (2022)[1] | |
| Stankter | 103 ann./km² | |
| Douaroniezh | ||
| Daveennoù lec'hiañ | ||
| Uhelderioù | kreiz-kêr : 100 m bihanañ 57 m — brasañ 114 m | |
| Gorread | 12,29 km² | |
|
||
kemmañ  |
||
Antre ar vourc'h
Douaroniezh
kemmañAnv
kemmañErwan Vallerie ː Cazlan, 1387; Cozlan, 1516
Gerdarzh
kemmañ- An anv a c'hellfe dont eus ar gerioù brezhonek kad (emgann) ha lann (tachenn)[2].
- Hervez Hervé Abalain e teufe diwar un anv den Catlon, ur sant diazezer ar barrez kentidik moarvat.
Ardamezioù
kemmañPalefarzhet etre gul ha glazur; karget ar c'hlazur gant ur vrizhenn ginerminig en argant"
Istor
kemmañParrez katolik diskennet da drev
kemmañ- Kalann a c'hellfe bout bet savet diwar ul lodenn eus pennbarrez Zinzag. Emichañs e voe krouet Kalann gant ur gumuniezh relijiel. Meneget e voe parrez Kalann e titloù kuzul-chalonied Eskopti Gwened e 1387 hag ur barrez e oa c'hoazh e 1422, war a seblant
. A-raok 1516 e voe kollet hec'h emrenerezh ganti, ha sellet e veze outi evel un drev eus parrez Lanvodan[3].
- Melestradurezh: krouet e voe ar gumun e 1790 diwar un drev eus parrez katolik Lanvodan. Gant al lezenn eus an 23 a viz Eost 1790 e voe lakaet e kanton Ploue; e Bann Henbont e oa ; chom a reas e kanton Ploue bet miret ha brasaet e 1801 gant al lezenn eus an 8 pluviôse an IX (28 a viz Genver 1801), dezhi an titl loi portant réduction du nombre de justices de paix; lakaet e voe Kalann en arondisamant An Oriant bet krouet e 1800[4],[5].
- Dekred eus ar 26 a viz Du 1790 war al le ret : e 1791 e voe nac'het al le ouzh ar Roue, ar vro hag al lezennoù gant he c'hure, G. Le Doussal e anv[6].
- Pa voe adkempennet ar parrezioù e 1802 e chomas Kalann e parrez Lanvodan. Gant un ordrenañs roueel e teuas da vout ur barrez en-dro d'an 29 a viz Mezheven 1841; gwiriekaet e voe an disparti gant un dekred bet kemeret gant eskob Gwened[6].
- Mervel a reas 34 gwaz abalamour d'ar brezel[7], da lavaret eo 4,37 % eus he foblañs e 1911.
- E miz Mae 1915 e voe disklêriet Pierre Le Cren da brefed ar Mor-Bihan gant Louise Beller-Le Béhérec, ur skolaerez : Le Cren, ur zouav yaouank eus ar gumun, en dije eztaolet komzoù faezhegel p'edo distroet d'ar gêr da gaout ehan diglañvañ[8].
Brezelioù didrevadennañ
kemmañ- Mervel a reas ur soudard eus ar gumun e Bejaia d’ar 1 a viz Eost 1957 [9].
Brezhoneg
kemmañ- Brezhoneg a weler ouzh monumant ar re varv hag ouzh ar maerdi, ha plakennoù straed divyezhek ivez.
-
Monumant ar re varv gant ur meneg e brezhoneg. -
Plakenn leurgêr. -
Plakenn straed.
Monumantoù ha traoù heverk
kemmañ-
Ar forn. -
Monumant ar re varv.
- Forn er vourc'h, XVvet kantved, nepell diouzh an iliz katolik.
- Monumant ar re varv. E 1922 e voe echuet[10].
An iliz katolik
kemmañ- Iliz katolik An Drinded-Santel, XI-XIIvet kantved (gant ul lodenn bet savet e penn-diwezhañ an Xvet kantved marteze...), adkempennet a-galz er XVvet kantved.
-
Porched an iliz. -
Delwenn. -
-
Delwenn ar Werc'hez-Vari hag ar Mabig Jezuz. -
-
-
Delwenn ar Werc'hez-Vari hag ar Mabig Jezuz, penn-kentañ an XIXvet kantved, ouzh an aoter-su. -
Izelvos, Kemenn an Ael Gabriel d'ar Werc'hez Vari, XVIvet kantved, ouzh an aoter-su. -
Jezuz-Krist ouzh ar groaz, XVvet kantved, skourret er c'heur. -
-
Livadenn romanek ha pileroù, penn-diwezhañ an Xvet kantved pe penn-kentañ an XIvet kantved. -
Livadenn romanek: an Ifern. -
Treustoù, bolz ha livadenn romanek.
Armerzh
kemmañEmdroadur ar boblañs abaoe 1962
kemmañNiver a annezidi
Melestradurezh
kemmañ
Ar maerdi nevez (2013), e savadur ar presbital kozh[11]
| Mare | Anv | Strollad | Karg | |
|---|---|---|---|---|
| Eost 2022 | → bremañ | Yann Guiguen[12] | ||
| Meurzh 2014 | Gouhere 2022 | Pascal Le Doussal[13] | ||
| Meurzh 1983 | Meurzh 2008 | Serge Salvat | ||
| 1790 | 1791 | Marc Le Floch | ||
| N'eo ket anavezet c'hoazh an holl fedoù. | ||||
Tud
kemmañ- Louise Beller-Le Béhérec, skolaerez ha flatrerez e-kerzh ar Brezel-bed kentañ[8].
- Pierre Le Cren (10 a viz Du 1894 e Kalann - 5 a viz Eost 1916 e Vaux-devant-Damloup, e departamant Meuse (Bro-C'hall), soudard yaouank er 4re Rejimant Zouaved Bale, bet disklêriet gant ar skolaerez Louise Beller-Le Béhérec abalamour d'e gomzoù faezhegel; mervel a reas war an talbenn e 1916 e-kerzh ar Brezel-bed kentañ[14].
- Bernard Maligorne, c'hoarier ha gourdoner mell-droad, bet ganet e Kalann d'ar 25 a viz Even 1943.
Ardamezeg ar familhoù
kemmañGevelliñ
kemmañ| Bro | Kêr | Abaoe |
|---|---|---|
 Kernev-Veur
|
Eglosveryan | 1993 |
-
Kroaz gevelliñ bet profet gant Eglosveryan.
Liammoù diavaez
kemmañLevrlennadur
kemmañ- (br)Ar Gouloù Gwenn n°19, genver 2022 : Kalan, parrez uvel eus bro Wened.
Daveoù ha notennoù
kemmañ- ↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
- ↑ Martezeadenn ǃ Geobreizh
- ↑ (fr)infobretagne Joseph-Marie Le Mené, "Histoire des paroisses du diocèse de Vannes", Gwened, 1891
- ↑ (fr)Robert Bouvier, Bernard Le Montagner, Alain Revoy ha Dominique Reynaud, Histoire de la Poste dans le Morbihan, Embannadurioù Liv'Editions, Ar Faoued, 2006, pajenn 59
- ↑ (fr)Cassini - EHESS - Kalann - Fichenn ar gumun
- ↑ 6,0 ha6,1 (fr)infobretagne Joseph-Marie Le Mené, "Histoire des paroisses du diocèse de Vannes", Gwened, 1891
- ↑ (fr)Monumant ar re varv
- ↑ 8,0 ha8,1 (fr)Lizher flatrañ
- ↑ Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
- ↑ (fr)Université de Lille
- ↑ (fr)Le Télégramme, d'ar 7 a viz Here 2013
- ↑ (fr)Le Télégramme
- ↑ (fr)Ouest-france.fr, d'an 29 a viz Meurzh 2014
- ↑ (fr)E fichenn hiniennel - Mémoire des Hommes