Thomas Malory
Fro the Maryage of Kynge Uther unto Kyng Arthure that Regned Aftir Hym and Ded Many Batayles
Eus eured ar roue Uter betek ar roue Arzhur a renas en e c'houde hag a reas kalz emgannoù
|
|
|
| William Caxton
|
Levrenn I (27 pennad)
| I
|
First, how Uther Pendragon sent for the duke of Cornwall and Igraine his wife, and of their departing suddenly again.
Da gentañ, penaos e tegemennas Uther Pendragon dug Kernev-Veur hag e wreg Igraine, hag a-zivout o dilerc'h trumm adarre.
|
| II
|
How Uther Pendragon made war on the duke of Cornwall, and how by the mean of Merlin he lay by the duchess and gat Arthur.
Penaos e vrezelias Uther Pendragon ouzh dug Kernev-Veur, ha penaos dre hanterouriezh Merlin e kouskas gant an dugez hag en devoe Arzhur.
|
| III
|
Of the birth of King Arthur and of his nurture.
A-zivout ganedigezh ar roue Arzhur hag a-zivout e vagadur.
|
| IV
|
Of the death of King Uther Pendragon.
A-zivout marv ar roue Uther Pendragon.
|
| V
|
How Arthur was chosen king, and of wonders and marvels of a sword taken out of a stone by the said Arthur.
Penaos e voe Arzhur dibabet da roue, hag a-zivout burzhudoù ha marzhoù ur c'hleze tennet diouzh ur maen gant an Arzhur meneget.
|
| VI
|
How King Arthur pulled out the sword divers times.
Penaos e voe dic'houinet ar c'hleze meur a wech gant ar roue Arzhur.
|
| VII
|
How King Arthur was crowned, and how he made officers.
Penaos e voe kurunennet ar roue Arzhur, ha penaos e anvas ofiserien.
|
| VIII
|
How King Arthur held in Wales, at a Pentekost, a great feast, and what kings and lords came to this feast.
Penaos e talc'has ar roue Arzhur ur fest meur e Kembre d'un devezh Pantekost, ha pe rouaned hag aotrouien a zeuas d'ar fest-se.
|
| IX
|
Of the first war that King Arthur had, and how he won the field
A-zivout ar c'hentañ brezel en devoe ar roue Arzhur ha penaos e c'hounezas an dachenn.
|
| X
|
How Merlin counselled King Arthur to send for King Ban and King Bors, and of their counsel taken for the war
Penaos ez alias Merlin ar roue Arzhur da zegemennn ar roue Ban hag ar roue Bors, hag a-zivout o c'huzul evit ar brezel.
|
| XI
|
Of a great tourney made by King Arthur and the two kings Ban and Bors, and how they went over the sea
A-zivout un tournamant meur graet gant ar roue Arzhur hag an daou roue Ban ha Bors, ha penaos e treuzjont ar mor.
|
| XII
|
How eleven kings gathered a great host against King Arthur
Penaos e vodas unnek roue un arme vras enep ar roue Arzhur.
|
| XIII
|
Of a dream of the King with the Hundred Knights
A-zivout un hunvre graet gant Roue e Gant Marc'heg.
|
| XIV
|
How the eleven kings with their host fought against Arthur and his host, and many great feats of the war.
Penaos e stourmas an unnek roue gant o arme enep Arzhur hag e arme, ha kalz kurioù eus ar brezel.
|
| XV
|
Yet of the same battle.
A-zivout an hevelep emgann c'hoazh.
|
| XVI
|
Yet more of the same battle.
Muioc'h c'hoazh a-zivout an hevelep emgann.
|
| XVII
|
Yet more of the same battle, and how it was ended by Merlin
Muioc'h c'hoazh a-zivout an hevelep emgann, ha penaos e voe echuet gant Merlin.
|
| XVIII
|
How King Arthur, King Ban, and King Bors rescued King Leodegrance, and other incidents.
Penaos e voe saveteet ar roue Leodegrance gant ar roue Arzhur, ar roue Ban hag ar roue Bors, ha darvoudoù all.
|
| XIX
|
How King Arthur rode to Carlion, and of his dream, and how he saw the Questing Beast.
Penaos e varc'hekaas ar roue Arzhur da Gaerleon, hag a-zivout e hunvre, ha penaos e welas al Loen Klasker.
|
| XX
|
How King Pellinor took Arthur's horse and followed the Questing Beast, and how Merlin met with Arthur
Penaos e kemeras ar roue Pellinor marc'h Arzhur hag e heulias al Loen Klasker, ha penaos e kejas Marzhin ouzh Arzhur.
|
| XXI
|
How Ulfius impeached Queen Ygraine, Arthur's mother, of treason; and how a knight came and desired to have the death of his master revenged.
Penaos e tamallas Ulfius un trubarderezh d'ar rouanez Ygern, mamm Arzhur ; ha penaos e teuas ur marc'heg hag e felle dezhañ ma vije dialet marv e vestr.
|
| XXII
|
How Griflet was made knight, and jousted with a knight.
Penaos e voe marc'heget Griflet, hag e stourmadennas gant ur marc'heg.
|
| XXIII
|
How twelve knights came from Rome and asked truage for this land of Arthur, and how Arthur fought with a knight.
Penaos e teuas daouzek marc'heg eus Roma da c'houlenn truaj evit an tiriad arzhurek-mañ, ha penaos e stourmas Arzhur gant ur marc'heg.
|
| XXIV
|
How Merlin saved Arthur's life, and threw an enchantment on King Pellinore and made him to sleep.
Penaos e saveteas Merlin buhez Arzhur, hag e taolas barr war ar roue Pellinor hag en e lakaas da gousket.
|
| XXV
|
How Arthur by the mean of Merlin gat Excalibur his sword of the Lady of the Lake.
Penaos en devoe Arzhur e gleze Excalibur digant Itron al Lenn dre hanterin Merlin.
|
| XXVI
|
How tidings came to Arthur that King Rience had overcome eleven kings, and how he desired Arthur's beard to trim his mantle.
Penaos e teuas keloù da Arzhur eus trec'h ar roue Rience war unnek roue, ha penaos e felle dezhañ kaout barv Arzhur da ginklañ e vantell.
|
| XXVII
|
How all the children were sent for that were born on May-day, and how Mordred was saved.
Penaos e voe degemennet an holl vugale bet ganet da Gala-Mae ha penaos e voe saveteet Mordred.
|
Explicit liber primus. Incipit liber secundus.
Dibenn al levrenn gentañ. Deroù an eil levrenn.
|
|
Levrenn II • The tale of Balyn and Balan — Istor Balyn ha Balan (19 pennad)
| I
|
Of a damosel which came girt with a sword for to find a man of such virtue to draw it out of the scabbard.
A-zivout un dimezell a zeuas gourizet gant ur c'hleze evit kavout ur gwaz vertuzus a-walc'h evit e dennañ eus ar gouin.
|
| II
|
How Balin, arrayed like a poor knight, pulled out the sword, which afterward was the cause of his death.
Penaos Balin, gwisket evel ur marc'heg paour, a dennas ar c'hleze a voe diwezhatoc'h an abeg d'e dremenvan.
|
| III
|
How the Lady of the Lake demanded the knight's head that had won the sword, or the maiden's head.
Penaos e c'hourc'hemennas Itron al Lenn penn ar marc'heg en devoa gounezet ar c'hleze, pe penn ar plac'h.
|
| IV
|
How Merlin told the adventure of this damosel.
Penaos e kontas Merlin planedenn an dimezell-mañ.
|
| V
|
How Balin was pursued by Sir Lanceor, knight of Ireland, and how he jousted and slew him.
Penaos e voe redet Balin gant Sir Lanceor, marc'heg a Iwerzhon, ha penaos e stourmadenna11s hag en e lazhas.
|
| VI
|
How a damosel, which was love to Lanceor, slew herself for love, and how Balin met with his brother Balan.
Penaos en en em lazhas un dimezell, hag a oa karedig Lanceor, dre garantez, ha penaos e kejas Balin ouzh e vreur Balan.
|
| VII
|
How a dwarf reproved Balin for the death of Lanceor, and how King Mark of Cornwall found them, and made a tomb over them.
Penaos e voe rebechet marv Lanceor da Valin gant ur c'horr , ha penaos en o c'havas ar Roue Marc'h a Gernev-Veur, hag e reas ur bez warno.
|
| VIII
|
How Merlin prophesied that two the best knights of the world should fight there, which were Sir Launcelot and Sir Tristram.
Penaos e tiouganas Merlin e stourmje daou wellañ marc'heg ar bed eno, hag a oa Sir Launcelot and Sir Tristram.
|
| IX
|
How Balin and his brother, by the counsel of Merlin, took King Rience and brought him to King Arthur.
Penaos, diwar kuzul Merlin, e kemeras Balin hag e vreur ar roue Rience hag en e zegasjont d'ar roue Arzhur.
|
| X
|
How King Arthur had a battle against Nero and King Lot of Orkney, and how King Lot was deceived by Merlin, and how twelve kings were slain.
Penaos en devoe ar roue Arzhur un emgann enep Nero hag ar roue Lot ag Orkney, ha penaos e voe touellet ar roue Lot gant Merlin, ha penaos e voe lazhet daouzek roue.
|
| XI
|
Of the interment of twelve kings, and of the prophecy of Merlin, and how Balin should give the doloroud stroke.
A-zivout obidoù daouzek roue, hag a-zivout diougan Merlin, ha penaos e roje Balin an taol poanius.
|
| XII
|
How a sorrowful knight came before Arthur, and how Balin fetched him, and how that knight was slain by a knight invisible.
Penaos e teuas ur marc'heg glac'haret davet Arzhur, ha penaos en e gerc'has Balin, ha penaos e voe lazhet ar marc'heg-se gant ur marc'heg diwelus.
|
| XIII
|
How Balin and the damosel met with a knight which was in likewise slain, and how the damosel bled for the custom of a castle.
Penaos e kejas Balin hag an dimezell ouzh ur marc'heg a voe lazhet heñvel, ha penaos e tiwadas an dimezell abalamour da gustum ur c'hastell.
|
| XIV
|
How Balin met with that knight named Garlon at a feast, and there he slew him, to have his blood to heal therewith the son of his host.
Penaos e kejas Balin ouzh ar marc'heg-se anvet Garlon en ur fest, hag eno en e lazhas, evit kaout e wad evit pareañ mab e ostiz gant se.
|
| XV
|
How Balin fought with King Pellam, and how his sword brake, and how he gat a spear wherewith he smote the dolorous stroke.
Penaos e stourmas Balin gant ar roue Pellam, ha penaos e torras e gleze, ha penaos e tapas ur goaf e skoas an taol poanius drezañ.
|
| XVI
|
How Balin was delivered by Merlin, and saved a knight that would have slain himself for love.
Penaos e voe divac'het Balin gant Merlin, ha penaos e saveteas ur marc'heg hag en devije en em lazhet dre garantez.Yet more of the same battle.
Muioc'h c'hoazh a-zivout an hevelep emgann.
|
| XVII
|
How that knight slew his love and a knight lying by her, and after, how he slew himself with his own sword, and how Balin rode toward a castle where he lost his life.
Penaos e lazhas ar marc'heg-se e garantez hag ur marc'heg astennet en he c'hichen, ha goude, penaos en em lazhas gant e gleze-eñ, ha penaos e varc'hegas Balin war-du ur c'hastell ma kollas e vuhez.
|
| XVIII
|
How Balin met with his brother Balan, and how each of them slew other unknown, till they were wounded to death.
Penaos e kejas Balin ouzh e vreur Balan, ha penaos en em gannjont hep gouzout dezho, betek ma voent gouliet d'ar marv.
|
| XIX
|
How Merlin buried them both in one tomb, and of Balin's sword.
Penaos en o sebelias Merlin o-daou en ur bez hepken, hag a-zivout kleze Balin.
|
Sequitur III liber.
Al levrenn III war-lerc'h.
|
|
Levrenn III • The weddynge of kynge Arthur — Eured ar roue Arzhur (15 pennad)
| I
|
How King Arthur took a wife, and wedded Guenever, daughter to Leodegrance, King of the Land of Cameliard, with whom he had the Round Table.
Penaos e kemeras ar roue Arzhur ur pried, hag e timezas gant Guenever, merc'h da Leodegrance, roue Tiriad Kameliard, en devoe an Daol Grenn digantañ.
|
| II
|
How the Knights of the Round Table were ordained and their sieges blessed by the Bishop of Canterbury.
Penaos e voe urzhet Marc'heien an Daol Grenn ha benniget o c'hadorioù gant eskob Canterbury.
|
| III
|
How a poor man riding on a lean mare desired King Arthur to make his son knight.
Penaos e fellas d'ur paour o varc'hekaat war ur gazeg treut e vije marc'heget e vab.
|
| IV
|
How Sir Tor was known for the son of King Pellinore, and how Gawaine was made knight.
Penaos e voe anavet Sir Tor evel mab ar roue Pellinor, ha penaos e voe marc'heget Gawain.
|
| V
|
How at feast of the wedding of King Arthur to Guenever, a white hart came into the hall, and thirty couple hounds, and how a brachet pinched the hart which was taken away.
Penaos, e fest eured ar roue Arzhur ha Guenever, e teuas ur c'harv gwenn er sal, ha tregont koublad kon-red, ha penaos e tantas ur giez ar c'harv hag a voe kaset er-maez.
|
| VI
|
How Sir Gawaine rode for to fetch again the hart, and how two brethren fought each against other for the hart.
Penaos e varc'hegkaas Sir Gawain da adkavout ar c'harv, ha penaos en em gannas daou vreur an eil enep egile evit ar c'harv.
|
| VII
|
How the hart was chased into a castle and there slain, and how Sir Gawaine slew a lady.
Penaos e voe galoupet ar c'harv betek ur c'hastell ha lazhet eno, ha penaos e lazhas Sir Gawain un itron.
|
| VIII
|
How four knights fought against Gawaine and Gaheris, and how they were overcome, and their lives saved at request of four ladies.
Penaos e stourmas pevar marc'heg ouzh Gawain ha Gaheris, ha penaos e voent trec'het, ha saveteet o buhez diwar c'houlenn peder itron.
|
| IX
|
How Sir Tor rode after the knight with the brachet, and of his adventure by the way.
Penaos e varc'hekaas Sir Tor war-lerc'h marc'heg e giez, hag a-zivout e blanedenn war an hent.How Balin and his brother, by the counsel of Merlin, took King Rience and brought him to King Arthur.
Penaos, diwar kuzul Merlin, e kemeras Balin hag e vreur ar roue Rience hag en e zegasjont d'ar roue Arzhur.
|
| X
|
How Sir Tor found the brachet with a lady, and how a knight assailed him for the said brachet.
Penaos e kavas Sir Tor ar giez gant un itron, ha penaos e voe taget gant ur marc'heg evit ar giez veneget.
|
| XI
|
How Sir Tor overcame the knight, and how he lost his head at the request of a lady.
Penaos e faezhas Sir Tor ar marc'heg, ha penaos e kollas hennezh e benn diwar c'houlenn un itron.
|
| XII
|
How King Pellinore rode after the lady and the knight that led her away, and how a lady desired help of him, and how he fought with two knights for that lady, of whom he slew the one at the first stroke.
Penaos e varc'hekaas Sir Pellinor war-lerc'h an itron hag ar marc'heg en devoa he skrapet, ha penaos e c'hoantaas un itron sikour digantañ, ha penaos en em gannas gant daou varc'heg evit an itron-se, o lazhañ unan anezho en un taol.
|
| XIII
|
How King Pellinore gat the lady and brought her to Camelot to the court of King Arthur.
Penaos en devoe ar roue Pellinor an itron hag en he ambrougas da Gamelod da lez ar roue Arzhur.
|
| XIV
|
How on the way he heard two knights, as he lay by night in a valley, and of their adventures.
Penaos war an hent e klevas daou varc'heg, p'edo gourvezet en noz en un draoñienn, hag a-zivout o zroioù-kaer.
|
| XV
|
How when he was come to Camelot he was sworn upon a book to tell the truth of his quest.
Penaos pa voe erru e Kamelod e touas war ul levr lavarout ar wirionez a-zivout e glask.
|
Explicit the Wedding of King Arthur. Sequitur quartus liber.
Dibenn Eured ar roue Arzhur. Ar pevare levrenn war-lerc'h.
|
|
Levrenn IV (28 pennad)
| I
|
How Merlin was assotted and doted on one of the ladies of the lake, and how he was shut in a rock under a stone and there died.
Penaos ez amoedas hag e sodas Merlin gant unan eus itronezed al lenn, ha penaos e voe klozet en ur roc'hell dindan ur maen hag e varvas eno.
|
| II
|
How five kings came into this land to war against King Arthur, and what counsel Arthur had against them.
Penaos e teuas pemp roue d'an tiriad-mañ da gas brezel enep Arzhur, ha pe guzul en devoe Arzhur enep dezho.
|
| III
|
How King Arthur had ado with them and overthrew them, and slew the five kings and made the remnant to flee.
Penaos e kejas Arzhur outo hag en o faezhas krenn, hag e lazhas ar pemp ri hag e lakaas an nemorant da dec'hel.
|
| IV
|
How the battle was finished or he came, and how King Arthur founded an abbey where the battle was.
Penaos e oa echu ar gad a-raok man erruas, ha penaos e tiazezas Arzhur un abati el lec'h ma oa bet an emgann.
|
| V
|
How Sir Tor was made knight of the Round Table, and how Bagdemagus was displeased.
Penaos e voe lakaet Sir Tor da varc'heg an Daol Grenn, ha penaos e voe displijet Bagdemagus.
|
| VI
|
How King Arthur, King Uriens, and Sir Accolon of Gaul, chased an hart, and of their marvellous adventures.
Penaos e redas ar roue Arzhur, ar roue Uriens, ha Sir Accolon eus Gaul ur c'harv, hag a-zivout o zroioù-kaer marvailhus.
|
| VII
|
How Arthur took upon him to fight to be delivered out of prison, and also for to deliver twenty knights that were in prison.
Penaos e tivizas Arzhur stourm evit bout divac'het, hag ivez divac'hañ ugent marc'heg hag a oa karc'haret.
|
| VIII
|
How Accolon found himself by a well, and he took upon him to do battle against Arthur.
Penaos en em gavas Accolon e-kichen ur puñs, hag e tivizas stourm ouzh Arzhur.
|
| IX
|
Of the battle between King Arthur and Accolon.
A-zivout an emgann etre ar roue Arzhur hag Accolon.
|
| X
|
How King Arthur's sword that he fought with brake, and how he recovered of Accolon his own sword Excalibur, and overcame his enemy.
Penaos e torras kleze Arzhur e-kerzh an emgann, ha penaos ez adtapas Kaledvoulc'h, e gleze-eñ, digant Accolon, hag e faezhas e enebour.
|
| XI
|
How Accolon confessed the treason of Morgan le Fay, King Arthur's sister, and how she would have done slay him.
Penaos ez anzavas Accolon trubarderezh Morgan le Fay, c'hoar ar roue Arzhur, ha penaos he devije lakaet e lazhañ.
|
| XII
|
How Morgan would have slain Sir Uriens her husband, and how Sir Uwaine her son saved him.
Penaos he devije Morgan lazhet Sir Uriens he fried, ha penaos e voe-eñ saveteet gant Sir Uwain he mab.
|
| XIII
|
How King Pellinore gat the lady and brought her to Camelot to the court of King Arthur.
Penaos en devoe ar roue Pellinor an itron hag en he ambrougas da Gamelod da lez ar roue Arzhur.
|
| XIV
|
How Queen Morgan le Fay made great sorrow for the death of Accolon, and how she stole away the scabbard from Arthur.
Penaos e voe glac'haret-bras ar rouanez Morgan le Fay en abeg da varv Accolon, ha penaos e laeras ar gouin digant Arzhur.
|
| XV
|
How Morgan le Fay saved a knight that should have been drowned, and how King Arthur returned home again.
Penaos e saveteas Morgan le Fay ur marc'heg hag a vije bet beuzet, ha penaos e tistroas ar roue Arzhur d'ar gêr.
|
| XVI
|
How the Damosel of the Lake saved King Arthur from mantle that should have burnt him.
Penaos e saveteas Dimezell al Lenn ar roue Arzhur diouzh ur vantell he devije e zevet.
|
| XVII
|
How Sir Gawaine and Sir Uwaine met with twelve fair damosels, and how they complained on Sir Marhaus.
Penaos e kejas Sir Gawain ha Sir Uwain ouzh dek dimezell genedus, ha penaos e klemmjont-i diwar-bouez Sir Marhaus.
|
| XVIII
|
How Sir Marhaus jousted with Sir Gawaine and Sir Uwaine, and overthrew them both.
Penaos e stourmadennas Sir Marhaus ouzh Sir Gawai ha Sir Uwain, hag o faezhas o-daou.
|
| XIX [1]
|
How Sir Marhaus, Sir Gawaine, and Sir Uwaine met three damosels, and each of them took one.
Penaos e kejas Sir Marhaus, Sir Gawain, ha Sir Uwain ouzh teir dimezell, hag e kemeras pep hini anezho unan.
|
| XX
|
How a knight and a dwarf strove for a lady.
Penaos en em gannas ur marc'heg hag ur c'horr evit un itron.
|
| XXI
|
How King Pelleas suffered himself to be taken prisoner because he would have a sight of his lady, and how Sir Gawaine promised him to get to him the love of his lady.
Penaos e c'houzañvas ar roue Pelleas o vout ur prizoniad abalamour ma felle dezhañ gwelout e itron, ha penaos e ouestlas Sir Gawain dezhañ degas dezhañ karantez e itron.
|
| XXII
|
How Sir Gawaine came to the Lady Ettard, and how Sir Pelleas found them sleeping.
Penaos ez eas Sir Gawain davet an Itron Ettard, ha penaos en o c'havas Sir Pelleas o kousket.
|
| XXIII
|
How Sir Pelleas loved no more Ettard by means of the Damosel of the Lake, whom he loved ever after.
Penaos e paouezas Sir Pelleas da garout Ettard dre hanterouriezh Dimezell al Lenn, a garas-eñ da viken.
|
| XXIV
|
How Sir Marhaus rode with the damosel, and how he came to the Duke of the South Marches.
Penaos e varc'hegas Sir Marhaus gant an dimezell, ha penaos e teuas davet dug Marzhoù ar Su.
|
| XXV
|
How Sir Marhaus fought with the duke and his four sons and made them to yield them.
Penaos en em gannas Sir Marhaus gant an dug hag e bevar mab hag o lakaas d'en em zaskor.
|
| XXVI
|
How Sir Uwaine rode with the damosel of sixty year of age, and how he gat the prize at tourneying.
Penaos e varc'hegas Sir Uwain gant an dimezell oadet tri-ugent vloaz, ha penaos e tapas ar priz en un tournamant.
|
| XXVII
|
How Sir Uwaine fought with two knights and overcame them.
Penaos en em gannas Sir Uwaingant daou varc'heg hag o faezhas krenn.
|
| XXVIII
|
How at the year's end all three knights with their three damosels met at the fountain.
Penaos en em vodas an tri marc'heg hag o zeir dimezell e-kichen ar feunteun e dibenn ar bloaz.
|
Explicit liber quartus. Incipit liber quintus.
Echu eo ar pevare levrenn. Deroù ar pempvet levrenn.
|
|
Levrenn I, pennad III
Levrenn I, pennad XXV
Levrenn IV, pennad I
Levrenn IV, pennad XVI
