Strollad Broadelour Breiz

Ur pennad Strollad Broadel Breizh zo ivez.

Strollad Broadelour Breiz (Parti nationaliste breton, pe PNB) a oa ur strollad politikel eus Breizh hag a c'houlenne dizalc'hted Breizh. Oberiant e oa eus 1911 da 1914.

Orin

Ar monumant da unaniezh Breizh ha Bro-C'hall, 1911

Savet e oa ar strollad e miz Here 1911 dindan paeroniezh ur strollad seizh den, en o zouez Camille Le Mercier d'Erm, Louis Napoleon Le Roux, Jorj ar Rumeur, Édouard Guéguen hag Emil Masson. Broudet e oant gant ar c'hinnig a oa bet graet da sevel ur monumant da lidañ stagidigezh Breizh ouzh Bro-C'hall, da-heul eured Anna Breizh ha skridoù-embann 1532^[1]. Pal ar strollad a oa "Klemm atav ha dibaouez a-enep ar mac'herezh gall, ha prientiñ dasorc'hadur Breizh e-barzh al luskad-se a gondaon emzalc'h ar bobl c'hall a denn digant ar vro an dizalc'hiezh vroadel he deus ar gwir da gaout^[2]. Fellout a rae dezhañ troc'hañ holl al liammoù etre Breizh ha Bro-C'hall^[3].

Ar PNB a glaskas unaniñ an emsav politikel, daoust ma oa strolladoù all c'hoazh, ar Bleun Brug peurgetket, krouet e 1905 gant Yann-Vari Perrot hag e gelaouenn Feiz ha Breiz. Er c'hontrol d'ar Bleun Brug a oa ur strollad katolik hepken, e kaved er PNB tud a-gleiz, frankizelourien, tud a-zehou ha mirourien.

Embann a reas ur manifesto ha kinnig ur gouel broadel breton, d'an 29 a viz Gwengolo, deiz-ha-bloaz kurunidigezh Nevenoe, sellet outañ evel kentañ roue Breizh, hag hini trec'h Yann V a-enep arme c'hall Charlez Bleiz en Emgann an Alre e 1364.

Obererezh

D'an 29 a viz Here 1911 e vanifestas izili ar strollad evit ar wech kentañ dirak an dud. Manifestiñ a raent da-geñver dizoloadenn ofisiel ar monumant en enor da unaniezh Breizh ha Bro-C'hall war blasenn an ti-kêr e Roazhon. An delwenn savet gant an arzour Jean Boucher a ziskoueze an dugez Anna Breizh o sevel diwar he fennoù daoulin dirak roue Bro-C'hall^[4]. Harzet e voe Camille Le Mercier d'Erm hag André Guillemot e-pad ar vanifestadeg ha lakaet en toull gant ar polis.

Breiz Dishual, kazetenn viziek ar strollad, a oa savet e miz Gouere 1912.

Da-heul deroù ar Brezel-bed Kentañ e 1914 e paouezas obererezh ar strollad hag e gazetenn a yeas da get d'ar memes mare^[5].

Savet e oa ur strollad broadelour nevez e 1931, dezhañ un anv disheñvelik, Strollad Broadel Breizh (Parti national breton). Izili eus ar strollad-se a zistrujas delwenn Boucher gant ur vombezenn e 1932. E 1941, da vare tregontvet deiz-ha-bloaz krouidigezh ar PNB kentañ e oa aozet ul lid en enor da Camille Le Mercier d'Erm gant pennoù ar strollad nevez.

Levrioù embannet

Louis-Napoléon Le Roux Pour le séparatisme la question bretonne essai précédé du manifeste Ed. du Parti National Breton - Roazhon. 1911
Camille Le Mercier d'Erm. Défense et illustration de la langue bretonne. Les éléments d'une littérature nationale. Édition du Parti Nationaliste Breton - s.l., Moulerezh Breiz Dishual. 1913.
Camille Le Mercier d'Erm. Le barde Mathaliz (Georges Le Rumeur) : membre du gorsedd de Bretagne-armorique [...] Édition du Parti Nationaliste Breton, 1913.
Camille Le Mercier d'Erm. La question bretonne, le nationalisme et l'action française Édition du Parti Nationaliste Breton, 1913. Roazhon, Imprimerie du Journal de Rennes
Camille Le Mercier d'Erm. Les origines du nationalisme breton. Édition du Parti Nationaliste Breton, 1914.
Evit ar vreiziz ! = Pour les bretons, chants de guerre" écrit par Alain Gurval et illustré par Mathaliz. Édition du Parti Nationaliste Breton. 1914.
Camille Le Mercier d'Erm. Irlande à jamais, odes aux martyrs de 1916. Édition du Parti Nationaliste Breton - s.l., Imprimerie Artistique de l'Ouest, Niort. 1919

Daveoù

Le mouvement breton, Alain Deniel, Maspéro, 1976, ISBN 2-7071-0826-X,
Breiz Dishual : gazeten miziek Strollad broadel Breiz, La Bretagne libre : organe mensuel du Parti nationaliste breton
"Pour le séparatisme - Manifeste du Parti Nationaliste Breton", el lec'hienn contreculture.org (fr)
Breiz dishual: dalc'homp soñj, el lec'hienn 7seizh.com (br)

Notennoù

↑ Jack Eugene Reece, Anti-France: The Search for the Breton Nation (1898-1948), 1971, p. 99
↑ Alain Deniel, Le mouvement breton, Maspéro, 1976, ISBN 2-7071-0826-X
↑ Camille O'Reilly, Language, Ethnicity and the State, Palgrave, 2001, p. 119
↑ Le Musée Virtuel de Jean Boucher: L'Union de la Bretagne à La France
↑ Theodore Zeldin, A History of French Passions 1848-1945, Oxford University Press, 1993, p. 62

[1] Jack Eugene Reece, Anti-France: The Search for the Breton Nation (1898-1948), 1971, p. 99

[2] Alain Deniel, Le mouvement breton, Maspéro, 1976, ISBN 2-7071-0826-X

[3] Camille O'Reilly, Language, Ethnicity and the State, Palgrave, 2001, p. 119

[4] Le Musée Virtuel de Jean Boucher: L'Union de la Bretagne à La France

[5] Theodore Zeldin, A History of French Passions 1848-1945, Oxford University Press, 1993, p. 62

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]