Vladimir Lenin
Vladimir Ilitch Oulianov (Влади́мир Ильи́ч Улья́нов e ruseg – distagadur ), lesanvet Lenin (Ле́нин – "Paotr al Lena"), bet ganet d'an 22 a viz Ebrel 1870 e Simbirsk (Impalaeriezh Rusia) ha marvet d'an 21 a viz Genver 1924 e Vichnie Gorki (URSS, hiriv Gorki Leninskie), a oa un damkanour politikel, dispac'hour ha den-Stad rusian ha soviedat.
| Reizh pe jener | paotr  |
|---|---|
| Bro ar geodedouriezh | Unaniezh ar Republikoù Sokialour ha Soviedel |
| Anv e yezh-vamm an den | Владимир Ильич Ленин |
| Anv ganedigezh | Владимир Ильич Ульянов |
| Anv-bihan | Vladimir |
| Anv-familh | Ulyanov, Lenin |
| Deiziad ganedigezh | 22 Ebr 1870 |
| Lec'h ganedigezh | Oulyanovsk |
| Deiziad ar marv | 21 Gen 1924 |
| Lec'h ar marv | Bolshiye Gorki |
| Doare mervel | abeg naturel |
| Abeg ar marv | cerebral hemorrhage |
| Lec'h douaridigezh | Lenin's Mausoleum |
| Tad | Ilya Ulyanov |
| Mamm | Maria Ulyanova |
| Breur pe c'hoar | Maria Ulyanova, Olga Ulyanova, Aleksandr Ulyanov, Dmitry Ulyanov, Anna Ulyanova |
| Pried | Nadejda Kroupskaya |
| Familh | Blank family |
| Yezh vamm | rusianeg |
| Yezhoù komzet pe skrivet | rusianeg, galleg, saozneg, alamaneg |
| Yezh implijet dre skrid | alamaneg, galleg, saozneg, rusianeg |
| Place of detention | Pre-trial detention prison |
| Kondaonet evit | political activity |
| Penalty | Q16701550 |
| Micher | politiker, reveulzier |
| Tachenn labour | Leninism, Politikerezh, Komunouriezh |
| Implijer | Saint Petersburg State University |
| Bet war ar studi e | Faculty of Law, Saint Petersburg State University, Kazan Imperial University, Simbirsk classical gymnasium |
| Lec'h labour | Sant-Petersbourg, Moskov |
| Strollad politikel | Russian Social Democratic Labour Party, Russian Social Democratic Labour Party (bolshevik), Strollad Komunour an Unaniezh Soviedel |
| Relijion | dizoueegezh, Eastern Orthodoxy |
| Liv ar blev | blev du |
| Tuadur revel | Arallrevelezh |
| Brezel | Dispac'h Rusia 1917, Dispac'h miz Here, Brezel diabarzh Rusia |
| List of works | Vladimir Lenin bibliography |
| Oberenn heverk | Imperialism, the Highest Stage of Capitalism |
| Luskad | anti-imperialism, anti-capitalism, Marksouriezh, Emgann ar renkadoù |
| Ideologiezh politikel | Leninism |
| Darvoud-alc'hwez | Nazi book burnings, Lenin's journey in a sealed train, Dispac'h miz Here |
| Prizioù resevet | Work order of Corasmia, Honorary citizen of Kazan |
| Oberennoù zo en dastumad | Victoria and Albert Museum |
| Statud e wirioù aozer | Ar gwirioù aozer ne dalvezont ket ken |
| Facial hair | Van Dyke beard |
| Documentation files at | SAPA Foundation, Swiss Archive of the Performing Arts |
E penn an dispac'herien anvet bolcheviked e voe adalek 1903. E 1917, diskaret Impalaeriezh Rusia hag an tsar, e voe kemeret ar galloud e Rusia gant ar volcheviked goude Dispac'h miz Here. Sinañ a reas gouarnamant bolchevik Lenin un emglev e 1918 evit echuiñ ar brezel, harpañ a reas an dispac'h er bed dre ar C'homintern ha lazhañ a reas e eneberien dre ar Spont Ruz. Kalz kampoù-bac'h a voe krouet gant an Tcheka, ar polis, ha lod a sell outo evel ar goulagoù kentañ. Trec'h e oa an Arme Ruz war armeoù an dud enep-bolchevik eus an tu-dehoù hag an tu-kleiz e Brezel diabarzh Rusia etre 1917 ha 1922, hag e fin ar bloaz-se e voe krouet an URSS. War an diskar e zeas yec'hed Lenin goude 1922 ha mervel a reas d'an 21 a viz Genver 1924. Dont a reas Stalin e-lec'h anezhañ.
Kalz e skrivas Lenin diwar-benn e vennozhioù politikel, awenet gant prederouriezh Karl Marx, hag an doare da gas an Dispac'h da benn : dezhañ eo ar strollad politikel a ro lusk da emgann ar renkadoù hag a rank ren diktatouriezh ar broleteriezh. Al leninouriezh a vez graet eus e vennozhioù, ur skourr eus ar marksouriezh.
Enorioù kemmañ
E 1924, bloaz e varv, e voe divizet reiñ enor dezhañ e meur a zoare. Simbirsk, kêr e c'hanedigezh, voe adanvet Oulianovsk ha Gorki, ur gêr e-kichen Moskou lec'h ma chomas e fin e vuhez, voe adanvet Gorki Leninskie. Ur mirdi zo hiriv er maner ma oa o chom. Diskouezet eo e gorf balzamet en ur mozoleon war ar Blasenn Ruz e Moskou abaoe 1930. Kalz delwennoù anezhañ a chom hiriv hon deiz e Rusia ha broioù all bet en URSS.
Tud zo bet anvet Vladimir Ilitch pe Lenin en enor dezhañ :
- Vladimiro Ilich Lenin Montesinos (g. e 1945), penn servij kuzh Peru, politikour, torfedour ha drouklazher
- Ilich Ramírez Sánchez (g. e 1949), lesanvet Carlos, sponter venezuelat
- Lenín Boltaire Moreno Garcés (g. e 1953), prezidant Ecuador etre 2017 ha 2021