Roll armoù Douar ar C'hreiz

Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ.

Ar pennad-mañ a ro roll armoù Douar ar C'hreiz a gaver en oberenn ar skrivagner saoznek J. R. R. Tolkien hag en aozadennoù e romantoù, Aotrou ar Gwalennoù, An Hobbit ha The Silmarillion^[1]^[2]. Tolkien a gemeras skouer diwar prantad ar Grennamzer uhel hag an henamzer evit ijinañ armoù e oberenn. Klotañ a ra mat-tre neuz an armoù hag an houarnwiskoù deskrivet gantañ gant re sevenadur Europa an norzh a gaver e Beowulf, er sagaioù norsek hag e oberennoù damheñvel. E The Fall of Gondolin (kouezhadenn Gondolin), ar c'hentañ istor skrivet gantañ, Elfed Gondolin a ra gant saeoù houarn, klezeoù, skoedoù, goafioù, bouc'halioù ha gwaregoù henvel ouzh re Europa an norzh. E skridoù all Tolkien e vez impiljet an armoù hag an houarnwiskoù-se gant an holl ouennoù : Elfed, Korred, Men, Hobbited, hag Orked^[2].

Evel en istorioù o deus awenet anezhañ, armoù Tolkien o deus alies pep a anv, a-wezhoù gant enskrivadurioù e runoù hag a ziskouez ez int hud hag o deus o istor hag o galloud dezhe o-unan^[1].

Gwaregoù ha biroù

Belthronding

Gwareg Beleg Cúthalion ("gwareg kreñv"), kabiten gwarded Doriath, eo Belthronding, e The Silmarillion and The Lays of Beleriand^[1]^[3]The Silmarillion, p. 208, 320; The Lays of Beleriand, p. 26, 117, 127</ref>. Savet e oe e prenn du ur wezenn-ivin. Hervez The Children of Húrin ne c'halle bezañ stignet nemet gantañ. Interet eo bet gant e berc'henn gant Gwindor ha Túrin. E Sindarin e talvez Belthronding "Gwareg diblegus", eus bel ("kreñv"), staran pe thron ("reut, stard"), ha ding (un onomatopeenn heñvel ouzh ting)^[4].

Ar saezh du

Implijet eo ar saezh du gant Bard ar gwareger, a zisklêr e oa bet implijet meur a wezh, atav gant berzh, ha dastumet bepred. Hêrezh meur a rummad eus tiegezh Bard eo ha krediñ a ra e oa goveliet e e goveloù ar Roue dindan ar Menez. Bard a ziskar an aerouant Smaug ganti. Kollet e oa ar saezh gant kelan an aerouant en ur lenn^{[T 1]}.

E filmoù Peter Jackson, The Hobbit' eo bet kemmet natur ar saezh du. E-lec'h bezañ ur saezh a vent reizh, ar saezh du zo ken hir hag un dared, hag implijet eo gant ur arm-bann damheñvel ouzh ur vannerez e Dale. Implijet e oa an holl nemet unan da zifenn ar geoded ouzh Smaug e-pad e arsailh, hep ober muioc'h evit terriñ ur skant d'an aerouant, ha distrujet e oa Dale. Dalc'het eo bet ar saezh diwezhañ gant familh Bard evel hêrezh. Pa dag Smaug keoded Lake Town e klask Bard tennañ outañ gant ur wareg eeun, met e saezhoù ne reont droug ebet da Smaug. A-benn ar fin e lazh Smaug gant ar saezh du a-drugarez d'ar skant kollet gwezhall gant an aerouant hag a laosk un tachad eus e gorf dizifenn.

Klezeoù ha gouglezeoù

Ur c'hleze goveliet diwar skouer Glamdring evel m'emañ deskrivet e Aotrou ar gwalennoù

Andúril

Andúril (« Flammenn ar c'hornôg » e quenya) eo an anv roet gant Aragorn da Narsil, kleze kozh Elendil (ltad Isildur) a lakaas goveliañ en-dro e Rivendell a-raok mont da vrezeliñ da vare Brezel ar Walenn.

Angrist

Angrist (faouter houarn e Sindarin^{[T 2]}) a oa ur gontell krouet gant ar gov Telchar eus Nogrod, hag implijet gant Curufin. Beren e gemeras digant Curufin. Implijout a reas anezhañ da dennañ unan ur Silmaril eus kurunenn houarn Morgoth. Evel ma oa Beren o klask tennañ un all e torras ar gontell^[1]^{[T 3]}. E stumm koshañ istor Beren e The Book of Lost Tales e rae gant ur gontell evel ar re all. Diwezhatoc'h eo e teuas Curufin da vezañ un elfenn eus avanturioù Beren^{[T 4]}.

Glamdring

Glamdring ("Morzhol an enebourien" e Sindarin^[5]) zo ur c'hleze e-barzh An Hobbit, Aotrou ar gwalennoù hag en Unfinished Tales^[1]^[6]. Goveliet eo bet e-doug ar C'hentañ oadvezh gant an Noldor e keoded kuzhet Gondolin. Da gentañ e oa bet da Durgon, roue Gondolin. Miliadoù a vloavezhioù diwezhatoc'h, e 2941, eo kavet gant Gandalf e-mesk teñzorioù tri zroll e-barzh An Hobbit, ha dalc'het gantañ e-pad e veaj gant Bilbo Sac'heg ha Kumuniezh ar Walenn. Kavet e oa gant Orcrist ha gouest e oa eveltañ da lugerniñ gant ur skleur glas pa veze orked nepell. Lesanvet e oa Glamdring "Skoer" gant gobilined ar Menezioù latarek.

Gúthwinë

Gúthwinë (eus gúð-wine, "Mignon emgann" e hensaozneg^[7]) eo anv ar c'hleze maneet gant Éomer, trede marichal Riddermark en Aotrou ar gwalennoù^[1]^{[T 5]}. An anv-mañ a lenner e Beowulf, m'eo implijet gant an haroz da envel ar c'hleze Hrunting, prestet dezhañ gant Unferth, thane Hrothgar, evit e emgann gant mamm Grendel^[8]/

Herugrim

Herugrim ("Kleze ferv" e hensaozneg^[7]) eo anv kleze Théoden^[1]^{[T 6]}.

Narsil

Eilenn eus Narsil hag e enskrivadurioù evel m'emañ gwelet en Aotrou ar gwalennoù gant Peter Jackson.

Narsil (e Quenya : Flammenn ruz ha gwenn^{[T 7]}), zo ur c'hleze en Aotrou ar Gwalennoù hag er Silmarillion^{[T 8]}^{[T 9]}. Levezonet eo gant kleze ar roue Arzhur, Kaledvoulc'h^[9].

Goveliet e oa ar c'hleze e-doug ar c'hentañ oadvezh gant ar c'horr Telchar^{[T 10]}^[10] eus Nogrod, ur gov brudet evit e armoù en doa savet dija ar gougleze Angrist ha tokarn Hador. E diwezh an eil oadvezh e oa kleze Elendil. Torret e oa e daou damm en emgann etre Elendil ha Gil-galad a-enep Saoron. Isildur a implijas an tamm a zalc'he dre an dornell da droc'hañ ar Walenn Nemeti diouzh dorn Saoron. Dalc'het e oa an daou damm, anvet hiviziken "ar c'hleze a oa torret", gant hêred Isildur en Trede oadvezh, betek Aragorn. Goveliet e oa en-dro evit Aragorn a-raok da Gumuniezh ar Walenn da vont en he zro hag advadezet e oa gantañ Andúril (Flammenn ar c'hôrnog e Quenya)^{[T 11]}^{[T 12]}^{[T 13]}.

Orcrist

Orcrist (Faouterez Gobilined e Sindarin^{[T 14]}), zo ur c'hleze e-barzh An Hobbit^[1]^{[T 15]} a oa goveliet e Gondolin hag a oa lesanvet "Kroger" gant Gobilined ar Menezioù Latarek. Kavet e-barzh teñzor ur vandennad Trolled eo kaset ar c'hleze gant Thorin Oakenshield . Lakaet e oa en e vez goude e varv en emgann ar pemp arme. Teurel a ra ur skleur glas pa dosta Orked.

Sting

Sting zo ur gougleze bras goveliet gant an Elfed e keoded Gondolin, e-barzh An Hobbit ha The Lord of the Rings. Kollet e oa pa oa preizhet ar geoded e Kentañ oadvezh Douar ar C'hreiz. Adkavet e oa en Trede oadvezh gant Bilbo Sac'heg e bertim tri zroll eus ar Menezioù Latarek. Bras a-walc'h eo da davezout da gleze evit an hobbited Bilbo ha Frodo^[1]^{[T 16]}. Bilbo a vadezas an arm goude bezañ argaset ar c'hevnid ramzel e Mirkwood. Diwezhatoc'h er roas d'e niz Frodo da vare Brezel ar Walenn, da vont da zistrujañ ar Walenn Nemeti. Sting a daol ur skleur glas pa vez Orked nepell, evel er Moria^[11].

E filmoù Peter Jackson, The Lord of the Rings ha The Hobbit, eo engravet lavnenn ha dornell Sting gant lizherennoù e Sindarin a zistager evel amañ da-heul Maegnas aen estar nin dagnir in yngyl im. E brezhoneg e talvez "Maegnas eo ma anv, me eo gwalenn ar c'hevnid." Hervez stagadenn ar Silmarillion, e talvez maeg kement ha "lemm" pe "begek" e Sindarin^[12]. E-barzh ar romant An Hobbit, Sting n'en deus enskrivadur ebet.

Grond

Grond (Sindarin: bazh-dotu) eo anv ar vataraz maneet gant Morgoth pa'n em gann gant Fingolfin e The Silmarillion^{[T 17]} met anv un dourterez eo ivez e The Lord of the Rings,^[1]^{[T 18]}. Implijet eo da doullañ dorioù meur Minas Tirith. Anvet e oa an dourterez diwar anv bataraz Morgoth^{[T 19]}. E reizhadenn Distro ar roue savet gant Rankin-Bass, e reer "arm an diaoul" ha "Morzhol ar bed dindandouar" eus Grond-se.

Notennoù

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ha^1,09 Burdge, Anthony; Burke, Jessica (2013) [2007]. "Weapons, Named". In Drout, Michael (ed.). J.R.R. Tolkien Encyclopedia: Scholarship and Critical Assessment, Routledge., pp. 703–705, ISBN 978-0-415-86511-1.
↑ ^2,0 ha^2,1 Piela, Joseph, J.R.R. Tolkien Encyclopedia: Scholarship and Critical Assessment, pennad "Arms and Armour", Routledge, 2013, ISBN:978-0-415-86511-1, pp. 26–27
↑ The Silmarillion, p. 208, 320; The Lays of Beleriand, p. 26, 117, 127
↑ The Lost Road, p. 388
↑ An Hobbit. "A Short Rest", p. 62
↑ An Hobbit, p. 53; The Fellowship of the Ring, p. 293, 324; The Two Towers, p. 115; The Return of the King, p. 272; Unfinished Tales, p. 54
↑ ^7,0 ha^7,1 Tolkien Dictionary
↑ Beowulf, linennn 1810
↑ Richard J. Finn "Arthur and Aragorn - Arthurian Influence in The Lord Of The Rings" e Mallorn (Tolkien Society) 2005, pp. 23–26.
↑ J. E. A. Tyler, The new Tolkien companion, Avon Books, 1980, p. 417 (pennad : Narsil), ISBN:9780380469048
↑ Henry Gee, The Science of Middle-earth, Cold Spring Press, 2004, p. 236 |ISBN:978-1-59360-023-5
↑ The Silmarillion, stagadenn "Elements in Quenya and Sindarin Names", maeg

Daveoù

↑ The Hobbit, ch. 14 "Fire and Water"
↑ The Silmarillion, p. 316.
↑ The Silmarillion, pp. 177, 181
↑ The Book of Lost Tales 2, "The Tale of Tinúviel
↑ The Two Towers, p. 139
↑ The Two Towers, p. 123
↑ The Return of the King, p. 438 ; Titouroù hiroc'h e The Letters of J. R. R. Tolkien
↑ The Silmarillion, p. 294-295, 343; Unfinished Tales, p. 272, 275; The Fellowship of the Ring, p. 256-257; The Return of the King, p. 123
↑ The Fellowship of the Ring, p. 290, 338-339, 391; The Two Towers, p. 36, 104, 115, 139; The Return of the King, p. 123, 158, 245
↑ The Two Towers, levrenn III, pennad 6, "The King of the Golden Hall"
↑ The Fellowship of the Ring, levrenn II, pennad 2, "The Council of Elrond"
↑ The Fellowship of the Ring, levrenn II, pennad 3, "The Ring Goes South"
↑ The Return of the King, p. 437
↑ The Hobbit. "A Short Rest", p. 62
↑ The Hobbit, ch. 3, "A Short Rest"; ch. 18, "The Return Journey"
↑ The Hobbit, ch. 2, "Roast Mutton"; The Fellowship of the Ring, p. 23, 290; The Two Towers, p. 221, The Return of the King, p. 173, 204
↑ The Silmarillion, pp. 154, 333
↑ Distro ar roue, p. 112
↑ "Grond they named it, in memory of the Hammer of the Underworld of old.", Distro ar roue, levrenn 5, pennad 4 "Seziz Gondor".

[burdge-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ha^1,09 Burdge, Anthony; Burke, Jessica (2013) [2007]. "Weapons, Named". In Drout, Michael (ed.). J.R.R. Tolkien Encyclopedia: Scholarship and Critical Assessment, Routledge., pp. 703–705, ISBN 978-0-415-86511-1.

[piela-2] 2,0 ha^2,1 Piela, Joseph, J.R.R. Tolkien Encyclopedia: Scholarship and Critical Assessment, pennad "Arms and Armour", Routledge, 2013, ISBN:978-0-415-86511-1, pp. 26–27

[3] The Silmarillion, p. 208, 320; The Lays of Beleriand, p. 26, 117, 127

[4] The Lost Road, p. 388

[9] An Hobbit. "A Short Rest", p. 62

[10] An Hobbit, p. 53; The Fellowship of the Ring, p. 293, 324; The Two Towers, p. 115; The Return of the King, p. 272; Unfinished Tales, p. 54

[Tolkien_Dictionary-11] 7,0 ha^7,1 Tolkien Dictionary

[13] Beowulf, linennn 1810

[18] Richard J. Finn "Arthur and Aragorn - Arthurian Influence in The Lord Of The Rings" e Mallorn (Tolkien Society) 2005, pp. 23–26.

[new-20] J. E. A. Tyler, The new Tolkien companion, Avon Books, 1980, p. 417 (pennad : Narsil), ISBN:9780380469048

[27] Henry Gee, The Science of Middle-earth, Cold Spring Press, 2004, p. 236 |ISBN:978-1-59360-023-5

[28] The Silmarillion, stagadenn "Elements in Quenya and Sindarin Names", maeg

[The_Hobbit._p._236-5] The Hobbit, ch. 14 "Fire and Water"

[6] The Silmarillion, p. 316.

[7] The Silmarillion, pp. 177, 181

[8] The Book of Lost Tales 2, "The Tale of Tinúviel

[12] The Two Towers, p. 139

[14] The Two Towers, p. 123

[15] The Return of the King, p. 438 ; Titouroù hiroc'h e The Letters of J. R. R. Tolkien

[16] The Silmarillion, p. 294-295, 343; Unfinished Tales, p. 272, 275; The Fellowship of the Ring, p. 256-257; The Return of the King, p. 123

[17] The Fellowship of the Ring, p. 290, 338-339, 391; The Two Towers, p. 36, 104, 115, 139; The Return of the King, p. 123, 158, 245

[19] The Two Towers, levrenn III, pennad 6, "The King of the Golden Hall"

[21] The Fellowship of the Ring, levrenn II, pennad 2, "The Council of Elrond"

[22] The Fellowship of the Ring, levrenn II, pennad 3, "The Ring Goes South"

[23] The Return of the King, p. 437

[The_Hobbit._p._62-24] The Hobbit. "A Short Rest", p. 62

[25] The Hobbit, ch. 3, "A Short Rest"; ch. 18, "The Return Journey"

[26] The Hobbit, ch. 2, "Roast Mutton"; The Fellowship of the Ring, p. 23, 290; The Two Towers, p. 221, The Return of the King, p. 173, 204

[29] The Silmarillion, pp. 154, 333

[30] Distro ar roue, p. 112

[31] "Grond they named it, in memory of the Hammer of the Underworld of old.", Distro ar roue, levrenn 5, pennad 4 "Seziz Gondor".

[1]

[2]

[3]

[4]

[T 1]

[T 2]

[T 3]

[T 4]

[5]

[6]

[7]

[T 5]

[8]

[T 6]

[T 7]

[T 8]

[T 9]

[9]

[T 10]

[10]

[T 11]

[T 12]

[T 13]

[T 14]

[T 15]

[T 16]

[11]

[12]

[T 17]

[T 18]

[T 19]