Besançon

Besançon (distaget [bəzɑ̃sɔ̃] e galleg, [ˈbzɑ̃ːsɔ̃] gant tud ar vro) zo ur gêr eus Reter Bro-C'hall war ribl ar stêr Doubs, pennlec'h departamant an Doubs ha kêr-benn ar rannvro Bourgogne-Franche-Comté. Araok e oa e penn ar rannvro Franche-Comté. Emañ war vord ar menezioù Jura hag en un 60 kilometr bennak eus Bro-Suis.

DouaroniezhAozañ

E traoñienn an Doubs emañ Besançon, e-barzh ur gildroenn anezhañ.

War-dro 90 kilometr a zo etre Besançon ha Dijon e Bourgogn, Lausanne e Suis, ha Belfort, an nor da Elzas ha da Alamagn.

AnvAozañ

Stummoù skrivetAozañ

Hen impalaeriezh

Vesontio (Bell. Gall. I, 38, 39)
Vesont(io) (CIL XIII, 9070)
Vesant(io) (CIL, XIII, 9081)
Ouisontion (Ptolemaios, II, 9, 10)
Ouisontion (Dion Cassius, 38, 34; 63, 24)
Visontio, Vesontio (It. Ant.)
Vesontine (Taolenn Peuntinger)

Impalaeriezh izellañ

(episcopus) Visoncesium (sened-iliz Colonia Agrippinensis, 346)
Bisention (Julianus, Ep. 26, 414 c)
Visontio (Ausonius)
Bisontii (Amm. Marcel. XV, 11, 11)
Besantio (Amm. Marcel. XX, 10, 3)
Civitas Vesontiensium (Not. Gall.)

Krennamzer uhel

Civitas Visensionensis (sened-iliz Epaone, 517)
Civitas Vesuntiensis (sened-iliz Orlañs, 549)
Civitas Visoncensis (sened-iliz Lyon II, 567-570; Mâcon, I & II, 581-583 & 585)
Visonticorum Civitas (Gregor Teurgn, Glor. Mart., 70)
Civitas Bessuntio (sened-iliz Paris, 614)
Besuntio (Ibid.)
Civitas Visontio (sened-iliz Clichy, 626-627)

Eccledia Vesoncensis (sened-iliz Chalon, 647-653)
Vesoncio Oppidum (Fredegarius, Chron. IV, 36)
Vesontionense Oppidum (Jonas, Vita Columbiani abbatis, I, 14-19)
Urbs Vesontionis (Ibid, I, 14)
Vesonci, Vesvncio, Visvncio, Besoncio (pezhioù moneiz)
Chrysopolis (Inventio ss. Ferreoli et Ferrucionis, Vvet pe VIIIvet kantved
Vesionensis Civitas (Vita s. Ermenfredi abbatis)
Civitas Vesontionis (Vita s. Ermenfredi abbatis)

GerdarzhAozañ

Hervez Dauzat & Rostaing e teu an anv eus ur wrizienn rakkeltiek ves-, menez, gant ul lostger rakkeltiek -unt- hag un adlostger -ionem^[2].

ArdamezioùAozañ


	en aour e erer dispak en sabel, o terc'hel en e grabanoù div golonenn en gul balirant war an eskell

IstorAozañ

Loeiz XIV da goulz kemeridigezh Besançon.

Kêr-benn civitas Sequanorum e oa, e proviñs Belgica; goude-se e tremenas d'ar broviñs Germania Superior adalek an impalaer Domitianus.

Besançon a oa bet distrujet er bloaz 456 gant ar Vurgonded, hag er bloaz 937 gant Hungared.

Eus 1184 da 1664, Besançon a oa ur gêr an impalaeriezh, ha kêr-benn ar Franche-Comté.

Aloubet eo bet, gant e rannvro, er bloaz 1668, gant Loeiz XIV, roue bro C'hall^[3].

MelestradurezhAozañ

Monumantoù ha traoù heverkAozañ

Iliz-veur Besançon eo ar savadur relijiel brasañ, giz c'hotek ganti. Savadurioù all a zo eus ar mare araok aloubidigezh Bro-C'hall, da skouer Tour de la Pelote savet gant gouarnamant ar gumun war urzh Karl V an Impalaeriezh Santel e 1546.

Roet eo bet d'ar gêr al label Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor hag hini ar Glad bedel gant an UNESCO (e 2008) abalamour da Gwikadell Besançon, mogerioù-kreñv savet gant Vauban etre 1678 ha 1771.

Darempredoù etrebroadelAozañ

Sinet eo bet emglevioù gevelliñ pe kenober gant meur a strollegezh tiriadel estrañjour^[4].

Ardamezhioù Besançon ha re Freiburg im Breisgau, arouezioù o gevelladenn.

Huddersfield (Bro-Saoz) abaoe 1955 ledanaet da zistrig Kirklees e 1995
Freiburg im Breisgau (Alamagn) abaoe 1959
Pavia (Italia) abaoe 1964
Hadera (Israel) abaoe 1964
Neuchâtel (Suis) abaoe 1975
Douroula (Burkina Faso) abaoe 1985
Kuopio (Finland) abaoe 1986
Man (Aod-an-Olifant) (Aod-an-Olifant) abaoe 1991
Tver (Rusia) abaoe 1996
Bistriţa (Roumania) abaoe 1997
Bielsko-Biała (Pologn) abaoe 2000
Charlottesville (Virginia) (Stadoù-Unanet) abaoe 2006 (karta mignoniezh sinet e 2004)
Aqabat Jabr (Palestina) abaoe 2004 (kenober war an dour)
Matsumae (Japan) abaoe 2011

TudAozañ

LevrlennadurAozañ

Yves Jeannin, Jean-François Reynaud, Bernard de Vregeville ː Topographie chrétienne des cités de la Gaule, des origines au milieu du VIII è siècle. XV. Province ecclésiastique de Besançon (Maxima Sequanorum). De Boccard. 2007
(fr) Eveline TOILLON, Besançon insolite et secret, Alan Sutton, 2003
(fr) Dominique BONNET et Denis MARAUX, Découvrir Besançon, La Taillanderie, 2002
(fr) Jean COURTIER, Besançon en cartes postales anciennes, Bibliothèque Européenne
(fr) Collectif, Guide Gallimard Franche-Comté, Nouveaux-Loisirs, 1999

Daveoù ha notennoùAozañ

↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ Albert Dauzat & Charles Rostaing ː Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France. Larousse 1963; Guénégaud, 1978
↑ M.N. Bouillet, Dictionnaire Universel d'Histoire et de Géographie. Hachette & Cie. Paris 1863
↑ Ar c'hêrioù keveler (d'an 19 a viz Ebrel 2011)

[1] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[2] Albert Dauzat & Charles Rostaing ː Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France. Larousse 1963; Guénégaud, 1978

[3] M.N. Bouillet, Dictionnaire Universel d'Histoire et de Géographie. Hachette & Cie. Paris 1863

[4] Ar c'hêrioù keveler (d'an 19 a viz Ebrel 2011)

[1]

[2]

[3]

[4]