Landeda

kumun Penn-ar-Bed

Landeda (distaget [lãnˈdeːda]) zo ur gumun eus arvor Bro-Leon, etre an Aber Benniged hag an Aber-Ac'h. Ur rann eo eus Bro an Aberioù, e departamant Penn-ar-Bed, e Breizh. Laniz-Teda pe Laniz-Deda a reer eus tud Landeda[2].

Landeda
Landeda gwelet eus un nijerez.
Landeda gwelet eus un nijerez.
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Landéda
Bro istorel Bro-Leon
Melestradurezh
Departamant Penn-ar-Bed
Arondisamant Brest
Kanton Lanniliz (betek 2015)
Plabenneg (abaoe 2015)
Kod kumun 29101
Kod post 29870
Maer
Amzer gefridi
David Kerlan
2023-2026
Etrekumuniezh Kumuniezh-k. Plabenneg hag an Aberioù
Bro velestradurel Bro Brest
Lec'hienn web Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs 3 613 ann. (2020)[1]
Stankter 329 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
48° 35′ 19″ Norzh
4° 34′ 12″ Kornôg
/ 48.588611, -4.57
Uhelderioù bihanañ 0 m — brasañ 57 m
Gorread 10,98 km²
Lec'hiañ ar gêr
Landeda

Douaroniezh kemmañ

Anv kemmañ

  • Bernard Tanguy ː Landeda, c. 1330[3]
  • Erwan Vallerie ː Landeda, c. 1330, 1516[4]
  • Gerdarzh ː Teda, anv den diasur

Ardamezioù kemmañ

 
Troc'het : ouzh 1 en glazur e vag greet en argant he gouel karget gant ur groaz keltiek en sabel, heuliet gant div denegezenn en aour ; ouzh 2 en aour e zaou beul en glazur ouzh lezioù.
  • Sturienn ː Douar aour, mor en e dro.
  • Aozer : Jacques Michel
  • Diviz ar c'huzul-kêr : 27 a viz Mezheven 1985[5]

Istor kemmañ

  • Parrez Landeda a oa ul lodenn eus arc'hdiagon Kemened-Ili, en eskopti Leon, dindan anv sant Kongar.

Dispac'h Gall kemmañ

XIXvet kantved kemmañ

  • 1822 : unvanet ouzh kumun Broenou.
  • 1829 : enbarzhet Broenou.

XXvet kantved kemmañ

Brezel-bed kentañ kemmañ

  • Mervel a reas 84 gwaz ag ar gumun, da lavaret eo 3,77% eus he foblañs e 1911,abalamour d'ar brezel[7].

Eil brezel-bed kemmañ

  • Mervel a reas 39 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel[8].
Brezel Indez-Sina kemmañ

Monumantoù ha traoù heverk kemmañ

  • An ti-kêr kozh (ar vediaoueg bremañ).
  • Bez ar C'hommonwealth e bered ar gumun.
Bro Niver a soudarded
  Kanada 1 (Morlu)
Hollad 1

Ur martolod e oa. Marvet eo e 1944, e-kerzhan Eil Brezel-bed[11] pa voe kaset e vag, an destroyer HMCS Athabaskan, d'ar strad gant an tarzher alaman Elbing T-24[12].

  • Monumant ar re varv, luc’hskeudenn[13].

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962 kemmañ

Niver a annezidi

Brezhoneg kemmañ

Ar Brezoneg er Skol kemmañ

  • 1934-1936 : ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[14].

Ya d'ar Brezhoneg kemmañ

  • D'ar 15 a viz Du 2010 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.

Ti-embann kemmañ

Tud kemmañ

Tud ganet eno kemmañ

  • Ar moraer Louis Bernicot[15] a zo bet ganet en Aber-Ac'h (porzh-mor parrez Landeda) d'an 13 a viz Kerzu 1883. Tro ar bed a reas e-unan-penn er bloavezhioù 1936-1938 war e vag 12 metrad hed. Ar pempvet merdead e oa oc'h ober tro ar bed en-digenvez.
  • 1924 : Loeiz Bihanig, skrivagner brezhonek.

Ardamezeg ar familhoù kemmañ

 
Le Barbu / Barvet
Aotrounez Tromenec
'En aour e gizenn en glazur
 
Mathezou
Aotrounez Kerganan
En argant e sourin en sabel karget gant teir steredenn en argant[16]

Liammoù diavaez kemmañ


 
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Levrlennadur kemmañ

  • Landéda, mon village, Amicale culturelle de Landéda, dindan renerezh Jacques Michel, 1999

Notennoù ha daveoù kemmañ

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. Mikael Madeg, Renabl anoiou parreziou Bro-Leon, Emgleo Breiz
  3. Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée. ArMen. 1990
  4. Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995
  5. Michel Froger & Michel Pressensé : Armorial des communes du Finistère. 2001
  6. Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ Ar Bobl, Karaez, 1915, pajenn 42
  7. Memorial Genweb
  8. Memorial Genweb
  9. Memorial Genweb
  10. croixdesabers
  11. Commonwealth War Graves Commission
  12. Chronologie d'avril 1944
  13. Memorial Genweb
  14. (fr) Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, p. 265, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
  15. (en) Lec'hienn e saozneg diwar-benn Louis Bernicot
  16. Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne, levrenn 2, 1890, p. 248