Landeda

kumun Penn-ar-Bed
Landeda
Landeda gwelet eus un nijerez.
Landeda gwelet eus un nijerez.
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Landéda
Bro istorel Bro-Leon
Melestradurezh
Departamant Penn-ar-Bed
Arondisamant Brest
Kanton Lanniliz (betek 2015)
Plabenneg (abaoe 2015)
Kod kumun 29101
Kod post 29870
Maer
Amzer gefridi
David Kerlan
2023-2026
Etrekumuniezh Kumuniezh-k. Plabenneg hag an Aberioù
Bro velestradurel Bro Brest
Lec'hienn web Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs 3 613 ann. (2020)[1]
Stankter 329 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
48° 35′ 19″ Norzh
4° 34′ 12″ Kornôg
/ 48.588611, -4.57
Uhelderioù bihanañ 0 m — brasañ 57 m
Gorread 10,98 km²
Breizh5dept.svg
Lec'hiañ ar gêr
Landeda

Landeda (distaget [lãnˈdeːda]) zo ur gumun eus arvor Bro-Leon, etre an Aber Benniged hag an Aber-Ac'h. Ur rann eo eus Bro an Aberioù, e departamant Penn-ar-Bed, e Breizh. Laniz-Teda pe Laniz-Deda a reer eus tud Landeda[2].

DouaroniezhAozañ

AnvAozañ

  • Bernard Tanguy ː Landeda, c. 1330[3]
  • Erwan Vallerie ː Landeda, c. 1330, 1516[4]
  • Gerdarzh ː Teda, anv den diasur

ArdamezioùAozañ

 
Troc'het : ouzh 1 en glazur e vag greet en argant he gouel karget gant ur groaz keltiek en sabel, heuliet gant div denegezenn en aour ; ouzh 2 en aour e zaou beul en glazur ouzh lezioù.
  • Sturienn ː Douar aour, mor en e dro.
  • Aozer : Jacques Michel
  • Diviz ar c'huzul-kêr : 27 a viz Mezheven 1985[5]

IstorAozañ

  • Parrez Landeda a oa ul lodenn eus arc'hdiagon Kemened-Ili, en eskopti Leon, dindan anv sant Kongar.

Dispac'h GallAozañ

XIXvet kantvedAozañ

  • 1822 : unvanet ouzh kumun Broenou.
  • 1829 : enbarzhet Broenou.

XXvet kantvedAozañ

Brezel-bed kentañAozañ

  • 84 gwaz ag ar gumun, da lavaret eo 3,77% eus he foblañs e 1911, a gollas o buhez abalamour d'ar brezel[7].

Monumantoù ha traoù heverkAozañ

  • An ti-kêr kozh (ar vediaoueg bremañ).
  • Bez ar C'hommonwealth e bered ar gumun.
Bro Niver a soudarded
  Kanada 1 (Morlu)
Hollad 1

Ur martolod e oa. Marvet eo e 1944, e-kerzhan Eil Brezel-bed[9] pa voe kaset e vag, an destroyer HMCS Athabaskan, d'ar strad gant an tarzher alaman Elbing T-24[10].

  • Monumant ar re varv, luc’hskeudenn[11].

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962Aozañ

Niver a annezidi

BrezhonegAozañ

Ar Brezoneg er SkolAozañ

  • 1934-1936 : ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[12].

Ya d'ar BrezhonegAozañ

  • D'ar 15 a viz Du 2010 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.

Ti-embannAozañ

TudAozañ

Tud ganet enoAozañ

  • Ar moraer Louis Bernicot[13] a zo bet ganet en Aber-Ac'h (porzh-mor parrez Landeda) d'an 13 a viz Kerzu 1883. Tro ar bed a reas e-unan-penn er bloavezhioù 1936-1938 war e vag 12 metrad hed. Ar pempvet merdead e oa oc'h ober tro ar bed en-digenvez.
  • 1924 : Loeiz Bihanig, skrivagner brezhonek.

Ardamezeg ar familhoùAozañ

 
Le Barbu / Barvet
Aotrounez Tromenec
'En aour e gizenn en glazur
 
Mathezou
Aotrounez Kerganan
En argant e sourin en sabel karget gant teir steredenn en argant[14]

Liammoù diavaezAozañ

Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

LevrlennadurAozañ

  • Landéda, mon village, Amicale culturelle de Landéda, dindan renerezh Jacques Michel, 1999

Notennoù ha daveoùAozañ

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. Mikael Madeg, Renabl anoiou parreziou Bro-Leon, Emgleo Breiz
  3. Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée. ArMen. 1990
  4. Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995
  5. Michel Froger & Michel Pressensé : Armorial des communes du Finistère. 2001
  6. Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ Ar Bobl, Karaez, 1915, pajenn 42
  7. Memorial Genweb
  8. croixdesabers
  9. Commonwealth War Graves Commission
  10. Chronologie d'avril 1944
  11. Memorial Genweb
  12. (fr) Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, p. 265, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
  13. (en) Lec'hienn e saozneg diwar-benn Louis Bernicot
  14. Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne, levrenn 2, 1890, p. 248