Landeda

kumun Penn-ar-Bed

Landeda (distaget [lãnˈdeːda]) zo ur gumun eus arvor Bro-Leon, etre an Aber Benniged hag an Aber-Ac'h. Ur rann eo eus Bro an Aberioù, e departamant Penn-ar-Bed, e Breizh. Laniz-Teda pe Laniz-Deda a reer eus tud Landeda[2].

Landeda
Landeda gwelet eus un nijerez.
Landeda gwelet eus un nijerez.
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Landéda
Bro istorel Bro-Leon
Melestradurezh
Departamant Penn-ar-Bed
Arondisamant Brest
Kanton Lanniliz (betek 2015)
Plabenneg (abaoe 2015)
Kod kumun 29101
Kod post 29870
Maer
Amzer gefridi
David Kerlan
2023-2026
Etrekumuniezh Kumuniezh-k. Plabenneg hag an Aberioù
Bro velestradurel Bro Brest
Lec'hienn web Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs 3 613 ann. (2020)[1]
Stankter 329 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
48° 35′ 19″ Norzh
4° 34′ 12″ Kornôg
/ 48.588611, -4.57
Uhelderioù bihanañ 0 m — brasañ 57 m
Gorread 10,98 km²
Lec'hiañ ar gêr
Landeda

Douaroniezh Aozañ

Anv Aozañ

  • Bernard Tanguy ː Landeda, c. 1330[3]
  • Erwan Vallerie ː Landeda, c. 1330, 1516[4]
  • Gerdarzh ː Teda, anv den diasur

Ardamezioù Aozañ

 
Troc'het : ouzh 1 en glazur e vag greet en argant he gouel karget gant ur groaz keltiek en sabel, heuliet gant div denegezenn en aour ; ouzh 2 en aour e zaou beul en glazur ouzh lezioù.
  • Sturienn ː Douar aour, mor en e dro.
  • Aozer : Jacques Michel
  • Diviz ar c'huzul-kêr : 27 a viz Mezheven 1985[5]

Istor Aozañ

  • Parrez Landeda a oa ul lodenn eus arc'hdiagon Kemened-Ili, en eskopti Leon, dindan anv sant Kongar.

Dispac'h Gall Aozañ

XIXvet kantved Aozañ

  • 1822 : unvanet ouzh kumun Broenou.
  • 1829 : enbarzhet Broenou.

XXvet kantved Aozañ

Brezel-bed kentañ Aozañ

  • 84 gwaz ag ar gumun, da lavaret eo 3,77% eus he foblañs e 1911, a gollas o buhez abalamour d'ar brezel[7].

Monumantoù ha traoù heverk Aozañ

  • An ti-kêr kozh (ar vediaoueg bremañ).
  • Bez ar C'hommonwealth e bered ar gumun.
Bro Niver a soudarded
  Kanada 1 (Morlu)
Hollad 1

Ur martolod e oa. Marvet eo e 1944, e-kerzhan Eil Brezel-bed[9] pa voe kaset e vag, an destroyer HMCS Athabaskan, d'ar strad gant an tarzher alaman Elbing T-24[10].

  • Monumant ar re varv, luc’hskeudenn[11].

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962 Aozañ

Niver a annezidi

Brezhoneg Aozañ

Ar Brezoneg er Skol Aozañ

  • 1934-1936 : ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol[12].

Ya d'ar Brezhoneg Aozañ

  • D'ar 15 a viz Du 2010 e oa bet votet ar garta Ya d'ar brezhoneg gant kuzul-kêr ar gumun.

Ti-embann Aozañ

Tud Aozañ

Tud ganet eno Aozañ

  • Ar moraer Louis Bernicot[13] a zo bet ganet en Aber-Ac'h (porzh-mor parrez Landeda) d'an 13 a viz Kerzu 1883. Tro ar bed a reas e-unan-penn er bloavezhioù 1936-1938 war e vag 12 metrad hed. Ar pempvet merdead e oa oc'h ober tro ar bed en-digenvez.
  • 1924 : Loeiz Bihanig, skrivagner brezhonek.

Ardamezeg ar familhoù Aozañ

 
Le Barbu / Barvet
Aotrounez Tromenec
'En aour e gizenn en glazur
 
Mathezou
Aotrounez Kerganan
En argant e sourin en sabel karget gant teir steredenn en argant[14]

Liammoù diavaez Aozañ


 
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Levrlennadur Aozañ

  • Landéda, mon village, Amicale culturelle de Landéda, dindan renerezh Jacques Michel, 1999

Notennoù ha daveoù Aozañ

  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. Mikael Madeg, Renabl anoiou parreziou Bro-Leon, Emgleo Breiz
  3. Bernard Tanguy : Dictionnaire des noms de communes, trèves et paroisses du Finistère. Chasse-Marée. ArMen. 1990
  4. Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995
  5. Michel Froger & Michel Pressensé : Armorial des communes du Finistère. 2001
  6. Kristof Jezegoù, Hor Bro e-pad ar Revolusion, Ti-moullañ Ar Bobl, Karaez, 1915, pajenn 42
  7. Memorial Genweb
  8. croixdesabers
  9. Commonwealth War Graves Commission
  10. Chronologie d'avril 1944
  11. Memorial Genweb
  12. (fr) Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, p. 265, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
  13. (en) Lec'hienn e saozneg diwar-benn Louis Bernicot
  14. Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne, levrenn 2, 1890, p. 248