Lebel (fuzuilh)
Ar fuzuilh Lebel, pe Fusil modèle 1886 hervez e anv ofisiel e galleg, a oa bet dibabet gant an Arme c'hall e miz Mae 1887 da gemer plas ar fuzuilh Gras Modèle 1874.
| Fusil Modèle 1886 | |
|---|---|
 Ur fuzuilh "Modèle 1886" pe Lebel | |
| Kinnig | |
| Bro |  Frañs
|
| Doare | Fuzuilh |
| Mont en-dro | Tennata dre zorn, dre vorailh |
| Munisionoù | 8 × 50 mm R (adanvet 8 × 51 mm R abaoe 2015 evit chom hep droukveskañ gant an 8 × 50 mm Steyr-Mannlicher) |
| Produerien | Manufacture d'Armes de Châtellerault Manufacture d'Armes de Saint-Étienne Manufacture d'Armes de Tulle |
| Mare implij | 1886–1920 (Bro-C'hall) |
| Pouez ha muzulioù | |
| Mas (hep kartouchenn) | 4,180 kg |
| Mas (karget) | 4,415 kg |
| Mas (karget, gant he baionetez) | 4,890 kg |
| Hirder | 1.307 mm (1.825 mm gant he baionetez) |
| Hirder ar c'hanol | 800 mm |
| Perzhioù all | |
| Hed-tenn pleustrek | 250 m |
| Tizh mont e-maez ar boledoù | Etre 632 ha 840 m/s hervez ar gartouchenn |
| Endalc'h | 10 kartouchenn |
| Lezenn | |
| Rummad e Bro-C'hall | D2 (munision e rummad C) |
Brudet eo evit bezañ bet arm-skoaz diazez an droadeien c'hall e-pad ar Brezel-bed Kentañ. Implijet e oa bet un tamm da vare an Eil Brezel-bed, ha goude-se e brezelioù didrevadenniñ kreiz an XXvet kantved e-lec'h ma veze roet d'ar strolladoù a stourme asambles gant an arme c'hall. Lesanvet e voe ar fuzuilh gant anv unan eus an ofiserien a gemeras perzh er bodad-labour evit he sevel, ar c'horonal Nicolas Lebel, komandant kamp Châlons (e Mourmelon) e-lec'h ma voe kaset an amprouennoù[1].
Gellet a rae an arm bezañ pourveziet gant 10 kartouchenn kalibr 8 × 50 R mm. Ar fuzuilh Lebel a oa an hini gentañ er bed oc'h ober gant kartouchennoù enne poultr hep moged (« poultr B », savet diwar nitroseluloz). A-drugarez d'an nevezenti-mañ e oa bet uhelaet a-galz tizh hag hed-tenn pleustrek an armoù-tan.[2]
Istor
kemmañPa zeuas ar Jeneral Boulanger da vezañ Ministr ar Brezel d'ar 7 a viz Genver 1886 e c'houlennas groñs e vefe kinniget dezhañ ur patrom fuzuilh nevez evit an arme a-benn ar c'hentañ a viz Mae war-lerc'h. Pimpatromoù a voe savet e Manufacture d'Armes de Châtellerault evit enbarzhiñ div ijinadenn : ar c'hargañ dre un duellenn dindan ar c'hanol, anavezet abaoe un ugent vloaz bennak er fuzuilhoù Henry amerikan, hag ar poultr hep moged ijinet e 1884 gant ar gall Paul Vieille. Amprouet e voe anezhe e kamp Châlons hag e-touez unvezhioù eus an arme. D'an 22 a viz Ebrel 1887 e voe anvet ar patrom diwezhañ Modèle 1886 ha goulennet ur milion ar skouerennoù anezhañ gant Ministrerezh ar Brezel er bloavezh kentañ.[2]
En holl e voe savet ouzhpenn 3.500.000 skouerenn eus ar fuzuilh etre 1887 ha 1920 (daou vilion anezhe a-raok ar Brezel-bed Kentañ) e uzinoù armoù Châtellerault, Saint-Étienne ha Tulle.
Implij
kemmañImplijet e voe ar fuzuilh Lebel evit ar wech kentañ e fuzuilhadeg Fourmies d'ar c'hentañ a viz Mae 1891, e-lec'h ma voe lazhet gant an arme 9 den e-touez manifesterien. Er gelaouenn L'Illustration embannet d'an 9 a viz Mae e lenner e c'halle ar fuzuilh nevez "treuziñ tri pe pevar den da heul ha lazhañ anezhe".[3]
Implijet e voe ar fuzuilh goude da vare Emsavadeg ar Vokserien e Sina e 1900-1901 pe en emgann Tit a-enep d'an Douareged e 1902. Kazi an holl droaderien c'hall a veze pourveziet ganti da vare ar Brezel-bed Kentañ.[2]
Chom a reas a-sav produerezh ar fuzuilhoù Lebel e 1920 met kempennet e voent betek 1937 e uzin armoù Tulle.[1]
Levrlennadur
kemmañ- (fr) HUON Jean, Le fusil Lebel, Crépin-Leblond, 2015, 344 p., ISBN 9782703004042
Daveennoù
kemmañ- ↑ 1,0 ha1,1 (fr) Henri Vuillemin (1996). Gazette des Armes Hors Série n°2 : La grande aventure des fusils réglementaires français 1866-1936, Gazette des Armes L.C.V. - REGI'ARM. 100 p.
- ↑ 2,0 2,1 ha2,2 (fr) Le fusil de 8 mm modèle 1886 et 1886M93 war lec'hienn ArmesFrancaises.free.fr (lennet d'an 01/02/2024)
- ↑ (fr) Pellgarget enlinenn war lec'hienn L'Armarium d'an 01/02/2024
