Manufacture d'Armes de Châtellerault

Ar Manufacture d’Armes de Châtellerault (Labouradeg Armoù Châtellerault), anvet alies MAC e bed an armoù, pe La Manu gant tud ar vro, a oa un embregerezh-Stad gall diazezet e departamant ar Vienne hag a zo bet produet armoù ennañ eus 1819 betek 1968.

Istor

Krouet e voe al labouradeg roueel armoù e Châtellerault e 1819 dre un ordrenañs sinet gant Loeiz XVIII, roue Frañs. Choazet e voe ar gêr evit meur a abeg. Pell e oa diouzh harzoù ar vro, ha savet e oa war ar Vienne, a oa un ahel treuzdougen a-bouez^[1]. Kontilli a veze produet er gêr abaoe pell ‘zo ivez, hag aesoc’h e oa neuze kavout micherourien gante skiant-prenet war ar sevel armoù^[2].

Siminalioù al labouradeg

Kregiñ a reas al labouradeg da broduiñ armoù gwenn da gentañ, evel ar sabrenn varc'hegerezh skañv Stumm 1822^[2]. Ur c’hant bennak a dud a laboure eno e 1831, ha-int lesanvet ar Manuchards. Er bloavezhioù 1850 e krogjod da sevel armoù-tan enni. Adalek 1886 e voe produet er MAC ar fuzuilhoù Lebel, a voe arm standart an droadeien c’hall da vare ar Brezel-bed Kentañ. War-dro 300.000 skouerenn anezhañ a veze fardet eno bep bloaz e dibenn an XIXvet kantved^[1]. Etre 1891 ha 1895 e voe produet 500.000 fuzuilh Mosin-Nagant evit Impalaeriezh Rusia ivez. Kanolioù evit ar fuzuilhoù-mindrailher Chauchat a veze savet er MAC ivez. E 1916 e laboure ouzhpenn 7.000 den eno^[2].

E 1937 e chomas a-sav produerezh an armoù-gwenn^[2]. Ar fuzuilh-vindrailher FM 24/29 krouet er MAC a voe implijet e-pad an Eil Brezel-bed. Seizet e voe al labouradeg gant an Trede Reich etre 1940 ha 1944 evit produiñ armoù-tan evit ar Wehrmacht^[1]. Goude ar brezel e voe produet eno armoù standart an arme c’hall hag a voe implijet da vare brezelioù Indez-Sina pe Aljeria, evel ar bistolenn MAC 50 pe ar vindrailherez AA 52^[2]. Evit liesaat e broduerezh e krogas ar MAC da sevel fuzuilhoù-chase e 1947 ha pezhioù karbedoù milourel e 1956^[2].

E 1961 e kemennas ar gouarnamant gall e vije serret al labouradeg abalamour d’an niver a armoù re uhel produet e Frañs d’ar poent-se^[1]. 1.700 den a laboure eno c'hoazh. Serriñ a reas ar MAC e miz Kerzu 1968^[2]. Hiziv-an-deiz ez eus bet krouet lec’hioù sevenadurel en he flas. Miret eo bet an div siminal brikennoù ruz a zo e-touez savadurioù brudetañ kêr Châtellerault^[3].

Armoù bet produet er MAC

Sabrennoù marc'heregezh skañv Stumm 1822^[2]
fuzuilhoù Chassepot
fuzuilhoù Gras
fuzuilhoù Lebel
fuzuilhoù Mosin-Nagant
mindrailherezioù Saint-Étienne Modèle 1907
fuzuilhoù-mindrailher FM 24/29
pistolennoù PA 35S
fuzuilhoù-mindrailher ha mindrailherezioù AA 52
pistolennoù MAC 50

Levrlennadur

(fr) Marie-Claude ALBERT (ha reoù all), La Manufacture d’Armes de Châtellerault, une histoire sociale (1819-1968), Geste, 2013, 440 p., ISBN 9782367461021
(fr) Notennig Ministrerezh gall ar Sevenadur war ar MAC

Gwelet ivez

Daveennoù

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ha^1,3 (fr) BASTARD Franck, Châtellerault célèbre le bicentenaire de sa manufacture d'armes, La Nouvelle République, 12/09/2019 (lennet d'an 30/09/2024)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ha^2,7 (fr) Laissez-vous conter la Manufacture d'Armes de Châtellerault, Pays d'Arts et d'Histoire du Châtelleraudais (pellgarget d'an 30/09/2024)
↑ (fr) Le site de la Manu à Châtellerault, war Grand Châtellerault Tourisme (lennet d'an 29/09/2024)

Stag eo ar bajenn-mañ ouzh Porched an Armoù-tan

[:1-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ha^1,3 (fr) BASTARD Franck, Châtellerault célèbre le bicentenaire de sa manufacture d'armes, La Nouvelle République, 12/09/2019 (lennet d'an 30/09/2024)

[:0-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ha^2,7 (fr) Laissez-vous conter la Manufacture d'Armes de Châtellerault, Pays d'Arts et d'Histoire du Châtelleraudais (pellgarget d'an 30/09/2024)

[3] (fr) Le site de la Manu à Châtellerault, war Grand Châtellerault Tourisme (lennet d'an 29/09/2024)

[1]

[2]

[3]