Munision
Ar munision eo ar pezh a garger en un arm-tan. Ennañ e kaver da nebeutañ ur gargad poultr da gas ur vannadell war-raok, hag ur vannadell pe meur a hini (drajez plom, boled, obuz). Disheñvelaat a raer peurliesañ ar munisionoù armoù-tan hiniennel (dindan 20 mm o c'halibr) diouzh ar munisionoù kanolierezh (a-us da 20 mm).
Abaoe eil hanterenn an XXvet kantved e c'hall munisionoù zo bezañ kaset dre o nerzh dezhe (roketennoù, misiloù), hag a-wechoù e c'hallont bezañ heñchet eus al leur pe kavout o hent o-unan. Ar vannadell a c'hall bezañ leuniet a-wechoù gant danvez-tarzh, shrapnel pe produioù kimiek.
Munisionoù an armoù hiniennel
kemmañKartouchennoù an armoù hiniennel rizennet o c'hanol
kemmañAr c'hartouchennoù a vez anvet peurliesañ diwar kalibr o boled pe ar c'hanol gouest da zegemer anezhe, lavaret e milimetroù pe e meutadoù, gant titouroù all war-lerc'h. Savet eo an holl vunisionoù modern er memes mod : skoer an arm a laka an emors a zo e strad ar gartouchenn da darzhañ en ur skeiñ warnañ. An emors a lak goude ar poultr da darzhañ en douilhez. Ar gaz produet a vount ar boled e-maez eus an arm dre ar c'hanol. An douilhez a vez tennet goude deus an arm, pe gant an tenner e-unan a-drugarez d'ur vorailh da skouer, pe gant an arm e-unan pa vez damaotomatek pe aotomatek.
-
Elfennoù diabarzh ur gartouchenn : 1. boled, 2. douilhez, 3. kargad poultr, 4. kreuzenn, 5. emors
-
Elfennoù diavaez ur gartouchenn kalibr .338 Federal
Douilhez
kemmañAn douilhez a vez graet e laton peurliesañ. Gellet a ra bezañ eeun (evel war kalz kartouchennoù evit an armoù-dorn), pe e stumm ur voutailh (bottleneck) evel war ar braz eus ar munisionoù armoù-skoaz modern. Ur wech tennet ar boled e krog krabanoù an arm en douilhez dre he strad evit kas anezhi er-maez, a-drugarez d'ur bourled (rimmed, evit ar munisonoù koshañ) pe d'ur greuzenn (rimless, munisonoù modernoc'h). Un nebeud munisionoù dezhe ur greuzenn o deus ur gouriz (belted) ivez a-us d'ar strad evit aesaat an adkambriñ.
-
Kartouchennoù eeun, dezhe ur bourled : an .22 Long Rifle
-
Ur gartouchenn eeun, dezhi ur greuzenn : ar .45 ACP evit an armoù-dorn
-
Ur gartouchenn stumm ur voutailh, gant ur bourled : ar 7,62 x 54 mm R
-
Ur gartouchenn stumm ur voutailh, dezhi ur greuzenn : ar 7,92 × 33 mm Kurz
Doare skeiñ ha tarzhadenn
kemmañAn emors a c'hell en em gavout e kreiz ar strad (evit ar munisionoù skoet e kreiz) pe dasparzhet war vord ar strad (evit ar munisionoù skoet war o zro). Ar poultroù modern divoged a zo savet dreist-holl gant nitroseluloz. Kemeret o deus plas ar poultr du e dibenn an XIXvet kantved.
Boled
kemmañAr boledoù, pe bannadelloù, a gaver alies plom pe kouevr enne. Pouez ar boled a vez eztaolet e grammoù pe e greun (1 c'hreunenn = 0,0648 gramm hag 1 gramm = 15,4324 greunenn). Doareoù boledoù disheñvel a gaver hervez o stumm hag o im:pli :
- LRN : Lead Round Nose ; boled plom simpl ha marc'hadmat, nann-wisket, ront e benn
- FMJ : Full Metal Jacket ; boled gwisket, da lavaret eo goloet gant metal kalet. Ne zistumm ket pa sko ouzh un dra.
- FMC flat : Full Metal Case ; boled gwisket, plat e benn, implijet er sportoù tennañ dreist-holl.
- JSP : Jacketed Soft Point ; boled gwisket, nemet e benn a zo gwak.
- JHP : Jacketed Hollow Point ; boled gwisket ha kleuz e benn, ar pezh a laka penn ar boled da zistummañ aesoc'h pa stok ouzh un dra en ur ober muioc'h a zistruj.
- SJ ESC : Semi Jacketed Exposed Steel Core ; kalonenn e dir damwisket, da doullañ ar jiletennoù enepboledoù.
- Spitzer : anv jenerek roet d'ar boledoù begek
- Wadcutter pe Semi-wadcutter : boledoù plaen o beg
Kartouchennoù chase evit ar fuzuilhoù flour o c'hanol
kemmañEr c'hartouchennoù chase e kaver ur vourellenn etre ar poultr hag ar bannadelloù, ablamour da zasparzhañ mat nerzh tarzhadenn ar poultr. Ar bannadelloù a zo alies drajez plom, brasoc'h pe bihanoc'h hervez al loened chaseet, pe ur boled sanket penn-da-benn en douilhez evit chaseal loened brasoc'h (moc'h-gouez da skouer). Muioc'h-mui a vannadelloù dir a vez implijet e-plas ar plom, a zo difennet abaoe 2023 evit chaseal war dakadoù gleb[1]. Douilhez ar c'hartouchennoù chase modern a zo graet o strad alies gant laton hag ar peurrest e plastik.
Taolennoù ar munisionoù modern nesañ evit an armoù hiniennel
kemmañMunisionoù armoù-dorn
kemmañRoadennoù ar vannouriezh (munisionoù a gaver er stalioù) | barregezhioù-implij skoueriek | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Doare | treuzkiz
boled |
treuzkiz
boled |
hirder
kartouchenn |
hirder
douilhez |
pouez
boled |
pouez
boled |
tizh
da nebeutañ |
tizh
d'ar muiañ |
energiezh
da nebeutañ |
energiezh
d'ar muiañ |
Pouez | Tizh | Energiezh | Argil |
unanenn | mm | meutad | mm | mm | g | Greun | m/s | m/s | J | J | greun | m/s | J | kg m/s |
Munisionoù pistolennoù damaotomatek | ||||||||||||||
.22 LR | 5,56 | .223 | 25,40 | 15,60 | 1,9 - 2,6 | 30 - 40 | 370 | 500 | 180 | 260 | 32 | 440 | 200 | 0,91 |
7,65 mm Browning (.32 ACP) | 7,94 | .313 | 25 | 17,30 | 4-5 | 62-77 | 280 | 335 | 170 | 240 | 73 | 318 | 239 | 1,50 |
9 mm Browning | 9,01 | .355 | 25 | 17,30 | 6 | 90 | 290 | 350 | 280 | 360 | 90 | 300 | 260 | 1,72 |
9 mm Parabellum | 9,01 | .355 | 29,70 | 19,15 | 8-12 | 124-180 | 330 | 400 | 480 | 550 | 124 | 360 | 520 | 2,89 |
9 mm Imi | 9,01 | .355 | 29,70 | 21,15 | 8-12 | 124-180 | 330 | 400 | 480 | 550 | 124 | 360 | 520 | 2,89 |
.38 Super Auto | 9,04 | .356 | 32,51 | 22,86 | 8-10 | 124-154 | 370 | 430 | 570 | 740 | 130 | 370 | 580 | 3,12 |
.357 SIG | 9,06 | .357 | 28,96 | 21,97 | 6,5-8 | 100-124 | 410 | 490 | 690 | 820 | 125 | 413 | 692 | 3,34 |
.40 S&W | 10,17 | .400 | 28,80 | 21,60 | 8,7-13 | 135 - 200 | 300 | 340 | 500 | 700 | 180 | 295 | 510 | 3,44 |
10 mm Auto | 10,17 | .400 | 32,00 | 25,20 | 9-15 | 140 - 230 | 350 | 490 | 680 | 960 | 180 | 380 | 996 | 4,82 |
.45 ACP | 11,43 | .450 | 32,40 | 22,80 | 11-15 | 170 - 230 | 255 | 340 | 480 | 670 | 230 | 260 | 510 | 3,87 |
.45 GAP | 11,43 | .450 | 27,20 | 19,20 | 11-15 | 170 - 230 | 255 | 340 | 480 | 670 | 200 | 310 | 624 | 4,03 |
.454 Casull | 11,48 | .452 | 45,00 | 35,10 | 16 - 26 | 240 - 400 | 430 | 580 | 2300 | 2600 | 300 | 500 | 2460 | 9,72 |
.50 AE | 12,70 | .500 | 40,90 | 32,60 | 19 - 21 | 300 - 325 | 440 | 470 | 1900 | 2200 | 300 | 470 | 2150 | 9,13 |
Munisionoù revolver (pe evit an daou, met nebeut-implijet er pistolennoù) | ||||||||||||||
.22 LR | 5,56 | .223 | 25,40 | 15,60 | 1,9 - 2,6 | 30 - 40 | 370 | 500 | 180 | 260 | 32 | 440 | 200 | 0,91 |
.22 Magnum | 5,56 | .223 | 34,30 | 26,80 | 1,9 - 3,2 | 30 - 50 | 470 | 700 | 410 | 440 | 40 | 572 | 430 | 1,48 |
.38 Special | 9,06 | .357 | 39,00 | 29,30 | 8-10 | 124-154 | 270 | 350 | 300 | 450 | 158 | 295 | 435 | 3,02 |
.357 Magnum | 9,06 | .357 | 40,00 | 33,00 | 8-12 | 124-180 | 380 | 520 | 780 | 1090 | 158 | 395 | 796 | 4,04 |
.41 Magnum | 10,40 | .410 | 40,40 | 32,80 | 11 - 17 | 170 - 260 | 380 | 480 | 900 | 1800 | 210 | 375 | 956 | 5,10 |
.44 Magnum | 10,90 | .429 | 41,00 | 32,60 | 16 - 22 | 240 - 340 | 350 | 450 | 1000 | 1800 | 240 | 360 | 1010 | 5,59 |
.460 S&W Magnum | 11,48 | .452 | 58,40 | 46,00 | 13 - 26 | 200 - 400 | 465 | 700 | 2700 | 3800 | 260 | 630 | 3340 | 10,64 |
Munisionoù armoù-skoaz
kemmañRoadennoù ar vannouriezh (munisionoù a gaver er stalioù) | barregezhioù-implij skoueriek | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Doare | treuz
boled |
treuz
boled |
hirder
kartouchenn |
hirder
douilhez |
pouez
boled |
pouez
boled |
tizh
da nebeutañ |
tizh
d'ar muiañ |
energiezh
da nebeutañ |
energiezh
d'ar muiañ |
Pouez | Tizh | Energiezh | Argil |
unanenn | mm | meutad | mm | mm | g | Greun | m/s | m/s | J | J | Greun | m/s | J | kg m/s |
.22 LR | 5,60 | .223 | 25,40 | 15,60 | 1,9 - 2,6 | 30-40 | 370 | 500 | 180 | 260 | 32 | 440 | 200 | 0,91 |
5,56 × 45 mm NATO
.223 Remington |
5,69 | .224 | 57,40 | 44,70 | 3 - 4 | 30-60 | 850 | 993 | 1670 | 1890 | 55 | 988 | 1740 | 3,52 |
.222 Remington | 5,69 | .224 | 54,10 | 43,20 | 4-5 | 50-77 | 890 | 1090 | 1450 | 1600 | 50 | 957 | 1285 | 3,10 |
.243 Winchester | 6,20 | .243 | 68,83 | 51,90 | 4 - 6 | 62 - 90 | 920 | 1240 | 2500 | 2900 | 90 | 945 | 2600 | 5,51 |
.270 Winchester | 7,00 | .275 | 84,80 | 64,50 | 6 | 90-130 | 910 | 1100 | 3500 | 4000 | 130 | 933 | 3670 | 7,86 |
7 × 57 mm Mauser | 7,24 | .285 | 78,00 | 57,00 | 8-12 | 124-180 | 700 | 900 | 3000 | 3700 | 160 | 765 | 3035 | 7,93 |
7 × 64 mm Brennecke | 7,24 | .285 | 84,00 | 64,00 | 8-12 | 124-180 | 820 | 920 | 3300 | 4000 | 162 | 800 | 3360 | 8,40 |
7 mm Rem Mag | 7,20 | .284 | 84,00 | 64,00 | 8-10 | 124-154 | 870 | 1100 | 4000 | 4400 | 150 | 945 | 4340 | 9,18 |
(7,62 × 51 mm NATO) | 7,82 | .308 | 69,90 | 51,20 | 6,5-8 | 124-150 | 780 | 860 | 2900 | 3600 | 150 | 860 | 3594 | 8,36 |
.300 Win Mag | 7,80 | .308 | 85,00 | 67,00 | 8,7-13 | 135-200 | 900 | 990 | 4500 | 5000 | 180 | 900 | 4725 | 10,50 |
.30-06 Springfield | 7,80 | .308 | 85,00 | 63,00 | 9-15 | 140-230 | 750 | 890 | 3800 | 4000 | 180 | 825 | 3970 | 9,62 |
7,92 × 57 mm Mauser | 8,22 | .324 | 82,00 | 57,00 | 11-15 | 170-230 | 720 | 800 | 4800 | 4800 | 200 | 740 | 3550 | 9,60 |
.338 Win Mag | 8,60 | .338 | 84,80 | 64,00 | 11-15 | 170-230 | 760 | 900 | 3500 | 5300 | 200 | 900 | 5250 | 11,66 |
9,3 × 62 mm Mauser | 9,30 | .366 | 83,60 | 62,00 | 16-26 | 240-350 | 720 | 800 | 4300 | 5200 | 250 | 745 | 4495 | 12,06 |
.375 H&H Magnum | 9,50 | .375 | 91,00 | 72,40 | 16-26 | 240-350 | 700 | 882 | 5500 | 6300 | 270 | 800 | 5600 | 14,00 |
Normoù ar munisionoù evit an armoù hiniennel
kemmañDaou vodad a genlabour asambles evit lakaat normoù war ment ha galloud ar munisionoù :
- Ar SAAMI (Sporting Arms and Ammunition Manufacturers' Institute), bodet ennañ ar braz eus produerien armoù-dorn Stadoù-Unanet Amerika. Savet eo bet e 1926 diwar c'houlenn gouarnamant ar vro-se.
- Ar CIP (Commission Internationale Permanente pour l'épreuve des armes à feu portatives), enni 12 bro eus Europa, Chile hag an Emirelezhioù Arab Unanet.
O fal eo gwiriañ eo sur ar munisionoù graet pep produer hag hollvedel evit ar c'halibr-mañ-kalibr, kuit da gaout munisionoù dañjerus peogwir int re garget gant poultr pe dibosubl da lakaat en un arm peogwir int kambret fall da skouer. Ar munsionoù gwerzhet er broioù-se a rank tremen dre ur bank arnod a-raok bezañ lakaet en gwerzh. E Frañs emañ ar BE Saint-Étienne oc'h ober al labour-se.
Munisonoù gwerzhet ar muiañ
kemmañEvit meur a abeg eo diaes gouzout peseurt munisionoù a vez gwerzhet ar muiañ er bed. A-du emañ ar bras eus an dud arbennik[2] evit lakaat an .22 Long Rifle e penn ar renkadur. Hervez titouroù dastumet gant Jim Harmer e 2022[3], renkadur ar munisionoù armoù-skoaz gwerzhet ar muiañ er bed a oa :
- .22 Long Rifle
- .223 Remington
- 6,5 Creedmoor
- .300 AAC Blackout
- .450 Bushmaster
- .308 Winchester
- .30-06 Springfield
- .300 Win Mag
- 6,5 PRC
- 7 mm Remington Mag
- .22-250 Remington
- 7 mm-08 Remington
Livajoù ha stampilhoù
kemmañWar ur munision e c'haller kavout titouroù war e broduer, e galibr, e vloavezh pe e zoare da skouer. Peurliesañ int engravet er metal pe livet war ar munision.
Munisionoù bihan o c'halibr (dindan 20 mm)
kemmañStampilhoù war gartouchennoù skoet war o zro
kemmañAbalamour da vent bihan ar c'hartouchennoù skoet war o zro implijetañ (.22 Long Rifle, .17 HMR pe .22 WMR) ne gaver ket kalz titouroù warne war-bouez ur stampilh engravet e strad an douilhez evit diskouez anv ar produer. Etre unan ha teir lizherenn a zo engravet peurliesañ.
Luc’hskeudenn | Deskrivadur | Produer ha bro | Evezhiadennoù |
---|---|---|---|
A | Aguila Ammunition (Mec’hiko) | ||
C hag F kemmesket | Cartoucherie Française (Bro-C’hall)[4] | Krouet e 1903. Aet da get. | |
C | Cascade Cartridge Inc. (SUA) | ||
E | Eley Limited (Bro-Saoz) | ||
F | Federal Ammunition (SUA) | ||
G, F hag L kemmesket | Fiocchi Munizioni (Italia) | GFL a dalvez Guilio Fiocchi Lecco. Arouez kozh. | |
R en ur skoed | Geco (SUA) | Norma, RWS, Geco ha Rottweil zo perzh eus ar strollad Ammotec.[5] | |
Daou G kemmesket | Société Française des Munitions (Gévelot) (Bro C’hall)[4] | Daou G a dalvez Gévelot Gaupillat. Krouet e 1844. Aet da get. | |
H | Hornady Manufacturing Company (SUA) | ||
Kroaz en ur rond | Lapua | SK ha Lapua zo perzh eus ar strollad norvegian Nammo Group.[6] | |
C, B ha C war ul linenn a-dreuz | Magtech (Brazil) | CBC a dalvez Companhia Brasileira de Cartuchos | |
R en ur skoed | Norma Precision AB (Sveden) | Norma, RWS, Geco ha Rottweil zo perzh eus ar strollad Ammotec.[5] | |
Rem | Remington Ammunition (SUA) | ||
R en ur skoed | Rheinisch-Westfälischen Sprengstofffabriken (Alamagn) | Norma, RWS, Geco ha Rottweil zo perzh eus ar strollad Ammotec.[5] | |
Tri romb warne al lizherennoù S ha B | Sellier & Bellot (Tchekia) | An embregerezh a brodu ivez kartouchennoù evit ar merk gall Solognac (2024). Ar memes arouez a gaver warne. | |
Kroaz en ur rond | SK (Norvegia) | SK ha Lapua zo perzh eus ar strollad norvegian Nammo Group.[6] | |
W | Winchester (SUA) |
Kartouchennoù skoet en o c’hreiz
kemmañO c'halibr a vez alies engravet war ar c'hartouchennoù modern, kuit da gaout gwallzarvoudoù diwar implij ur munision fall. Anv ar produer a gaver ivez. Stradoù kartouchennoù 'zo a zo gwerc'h[7], evel ar re broduet evit magañ an trafikerezh armoù-tan pe pa ne fell ket d'ur Stad reiñ da c'houzout pelec'h int bet produet. Livioù war veg ar boled a verk perzhioù ispisial ar munisionoù implijet gant armeoù AFNA :[7]
- ruz : boled roudenner
- arc'hant : boled trebarzhus hag entaner
- glas : boled entaner
- du : boled trebarzhus
- arc'hant ha ruz : boled trebarzhus, entaner ha roudenner
- glas ha ruz : boled entaner ha roudenner
- ruz ha du : boled trebarzhus ha roudenner
- gwer : kartouchenn hep boled, penn e paper
- mouk : kartouchenn hep boled, penn e koad
- melen : munisionoù dezhe ur galloud-tarzhañ uhel
- gell : munisionoù dezhe ur galloud-tarzhañ izel
Gwelet ivez
kemmañLiammoù diavaez
kemmañDaveennoù
kemmañ- ↑ (fr) Le Plomb : changement des règles européennes à compter du 15 février 2023, war lec'hienn an FNC (lennet d'an 28/08/2024)
- ↑ (en) DYER Hilary, 9 top-selling rifle cartridges of all time - Maybe, war Tactical Retailer, 19/10/2023 (lennet d'an 03/05/2024)
- ↑ (en) HARMER Jim, Top 15 most popular rifle cartridges, Backfire, 13/02/2024 (lennet d'an 03/05/2024)
- ↑ 4,0 ha4,1 (fr) Lec'hienn Armes et passion, lodenn Cartouches à percussion annulaire (lennet d'ar 06/04/2024)
- ↑ 5,0 5,1 ha5,2 (fr) Ammotec avec les marques RWS, Rottweil, GECO et Norma war lec'hienn Ammotec (lennet d'ar 06/04/2024)
- ↑ 6,0 ha6,1 (fr) FREEMAN David, Munitions Lapua et SK rimfire, Guns Magazine, 2020 (lennet d'ar 06/04/2024)
- ↑ 7,0 ha7,1 (fr) Hervez Traçabilité des munitions embannet gant ar GRIP, miz Du 2008