Kalibr (armoù-tan)

Kalibr un arm-tan a zo alies treuzkiz e ganol, hag a-wechoù treuzkiz brasañ e vannadelloù. Evit ar c'hanolioù rizennet e vez muzuliet pe e foñs ar rizennoù (mod ar Stadoù-Unanet) pe e krec'h ar rizennoù (mod Europa). War dachenn ar c'hanolierezh eo ivez ar c'halibr ur muzul eus hirder ar c'hanol.

Armoù-tan hiniennel

Kalibroù munisionoù an armoù-tan rizennet o c'hanol

Dre hengoun, er broioù european, muzuliet e vez trogleuziñ ur c'hanol (a-raok e vefe uzinet ar rizennoù) evit termeniñ e galibr, met er Stadoù-Unanet e kemerer e kont kentoc'h ar c'heit etre foñs rizennoù ar c'hanol. En Europa e implijer peurliesañ ar milimetroù. Er Rouantelezh-Unanet hag e Stadoù-Unanet Amerika e reer kentoc'h gant kantvedennoù ha milvedennoù meutad (1 in = 25,4 mm).

N'eo ket unvan ar mod da envel pep munision, met alies e vez heuliet ar reolennoù-mañ ^[1]:

kalibr ar vannadell, da lavaret eo treuzkiz ar c'hanol (pe ar boled a-wechoù), a zo meneget da gentañ, e milvedennoù meutadoù ma vez ur poent a-raok (.22 LR) pe e milimetroù (5,56 × 45 mm)
goude e kaver titouroù all : hirder an douilhez e mm a vez lakaet goude un × (5,56 × 45 mm) ; a-wechoù e kaver ivez anv an embregerezh en deus ijinet ar munision (.308 Winchester) pe titouroù all, evel ar bloavezh m'eo bet ijinet (1906 evit an .30-06 Springfield), ar vro orin (5,6 mm Suis) pe ar gargad poultr ennañ e greunennoù (.44-40 WCF).
pep munision en deus un anv metrek eztaolet e milimetroù, met n'eo ket-eñ a vez implijet atav gant ar braz eus an dennerien.
doare an douilhez a c'hall bezañ meneget en anv metrek gant ul lizherenn : R evit un douilhez gant ur bourled (rimmed), SR evit un douilhez dezhi un damvourled (semi-rimmed), ha B (ral) evit unan gant ur strad kreñvaet. Pa ne gaver lizherenn ebet en anv metrek e sinfi he deus ar gartouchenn ur greuzenn (rimless)^[2].

Strad ur gartouchenn 6,5 × 55 mm Mauser savet gant an embregerezh RWS

Abalamour da se e c'hall bezañ anvet ar memes munision e modoù disheñvel hervez an dud. Evit ar munision 9 × 19 mm e reer ivez gant an anvioù 9 mm, 9 mm Luger, 9 mm Para pe 9 mm Parabellum. Ret eo gouzout ivez ne gord ket atav ar sifr kentañ gant muzul gwir treuzkiz ar boled : un emglev eo neuze, evit chom hep droukveskañ daou vunision. Da skouer, ne ra ket 8 mm pe 7,92 mm treuzkiz boled ar 7,92 × 57 mm Mauser (anvet ivez 8x57i), met 8,22 mm e gwirionez.

Kalibroù kartouchennoù ar fuzuilhoù chase flour o c'hanol

Evit an armoù chaseal flour o c'hanol avat eo disheñvel ar mod da envel ar munisionoù : anvet eo ar c'halibr gant un niver eus 4 betek 36. An niver-mañ a gord gant an niver a vannadelloù plom sferek a c'halled ober gwechall gant ul lur a bouez plom (da lavaret eo war-dro 450 gramm). Setu eo ledanoc'h kartouchennoù ar c'halibr 4 evit ar c'halibr 20 da skouer.

Goude ar c'halibr e lakaer un niver all a verk hirder ar gartouchenn e milimetroù : ur gartouchenn 12/70 a zo hiroc'h evit unan 12/65. Ar ger magnum a dalvez eo hiroc'h ar gartouchenn evit unan glasel : ur gartouchenn 12/76 a zo stumm magnum unan 12/70.

Kalibroù implijetañ an armoù hiniennel modern

Armoù rizennet o c'hanol

Kalibr e mm	Kalibr e meutadoù (")	Skouerioù munisionoù
4,31 mm	.17"	.17 HMR
4,6 mm		4,6 × 30 mm Heckler & Koch
5,45 mm		5,45 × 39 mm M74
5,56	.22" / .223"	.22 Short .22 Long Rifle .22 WMR .22 Hornet .222 Remington 5,56 × 45 mm ("5,56 NATO", pe ".223 Remington" evit e stumm sivil)
5,6 mm		5,6 mm Suis
6,35 mm	.25"	.25 ACP (6.35 mm Browning)
6,5 mm	.256"	6.5 Creedmoor
7 mm	.284"	7 × 57 mm Mauser 7 × 64 mm Brenneke
7,62 mm	.30"	7,62 × 51 mm ("7,62 OTAN" pe .308 Winchester evit e stumm sivil) .300 Winchester Magnum .30-06 Springfield .30-30 Winchester 7,62 × 39 mm M43 7,62 × 54 mm R
7,63 mm	.30"	7,63 × 25 mm Mauser
7,65 mm Parabellum	.30"	7,65 × 21 mm Parabellum
7,65 mm Browning	.32"	.32 ACP (7,65 Browning)
7,90 mm	.303"	.303 British
7,92 mm		7,92 × 57 mm Mauser
8,6 mm	.338"	.338 Lapua Magnum
9 mm	.355" da .358"	9 × 18 mm Makarov 9 × 19 mm Parabellum .38 Super .380 ACP .38 Special .357 Magnum .357 SIG
9,52 mm	.375"	.375 CheyTac
10 mm	.40"	10 mm Auto .40 S&W
10,36 mm	.408"	.408 CheyTac
11 mm	.44"	.44 Magnum .44-40 WCF .44 Special
11,43 mm	.45"	.45 ACP .45 Colt
12,7 mm	.50"	12,7 × 99 mm NATO (.50 BMG)
14,5 mm		14,5 × 114 mm

Kalibroù kartouchennoù-chase (kanolioù flour)

E milimetroù	E meutadoù	Anv ar c'halibr
5,7 mm		5,7 × 28 mm FN Herstal
6 mm		6 mm
12 mm	.410"	kalibr 36, 36 Magnum
13,84 mm		kalibr 28
15,6 mm	.617"	kalibr 20
16,8 mm	.667"	kalibr 16
18,5 mm	.729"	kalibr 12
19,7 mm	.776"	kalibr 10

Skouerioù munisionoù

Kalibroù implijet en armeoù

Ur munision .50 BMG (1), unan 7,62 × 51 mm (pe ".308 Win") (3), unan 7,62 × 39 mm (4) hag ur 5,56 × 45 NATO (5) e-kichen munisionoù all hag ur bilhed da genveriañ anezhe.