Lizherenneg henhebraek

Al lizherenneg henhebraek (הכתב העברי הקדום, pe lizherenneg proto-hebraek eo al lizherenneg, pe abjad kentoc'h, implijet ez-istorel e Rouantelezhioù Israel ha Yehouda adalek an Xvet kantved a-raok hon mare hag e rannvro Yehouda betek 135 eus hon mare, daoust ma veze implijet muioc'h-mui al lizherenneg karrez a-orin arameek abaoe ar Vvet kantved a-raok hon mare. Hebraeg a veze notennet ganti an aliesañ. Diwanet e oa diwar al lizherenneg proto-kananean a oa bet mammenn lizherenneg fenikek ivez.

Taolenn al lizherennoù kemmañ

Daou dra a ranker gouzout : hogozik peurheñvel e oa al lizherenneg henhebraek diouzh al lizherenneg fenikek ha cheñch-dicheñch e oa al lizherennoù. An daolenn diskouezet amañ zo diskouezet evel skouer ha kemer a ra harp war al lizherenneg fenikiek.


Lizherenn Anv[1] Talvoudegezh Mouezhiad Orin Lizherenn a glot e
Skeudenn Testenn Samaritaneg Hebraeg
  𐤀 ʾālep penn chatal (אלף) ʾ [ʔ] 𓃾 א
  𐤁 bēt ti (בית) b [b] 𓉐 ב
  𐤂 gīml bazh da vannañ (?) g [ɡ] 𓌙 ג
  𐤃 dālet dor (דלת) d [d] 𓇯 ד
  𐤄 laouenidigezh/prenestr[2] h [h] 𓀠? ה
  𐤅 wāw kroched (וו) w [w] 𓏲 ו
  𐤆 zayin arm (זין) z [z] 𓏭 ז
  𐤇 ḥēt(?) liorzh/neud[2] [ħ] 𓉗/𓈈? ח
  𐤈 ṭēt rod (?)[3] [] ? ט
  𐤉 yōd brec'h, dorn (יד) y [j] 𓂝 י
  𐤊 kāp palv an dorn (כף) k [k] 𓂧 כך
  𐤋 lāmed broud (למד)[4] l [l] 𓌅 ל
  𐤌 mēm dour (מים) m [m] 𓈖 מם
  𐤍 nūn pesk (נון)[5] n [n] 𓆓 נן
  𐤎 sāmek peul, souten (סמך[6]) s [s] 𓊽 ס
  𐤏 ʿayin lagad (עין) ʿ [ʕ] 𓁹 ע
  𐤐 genoù (פה) p [p] 𓂋 פף
  𐤑 ṣādē ?[7] [] ? צץ
  𐤒 qōp ? q [q] ? ק
  𐤓 rēš penn (ריש) r [r] 𓁶 ר
  𐤔 šīn dant (שין) š [ʃ] 𓌓 ש
  𐤕 tāw merk, sin (תו) t [t] 𓏴 ת


Sellet ivez kemmañ

Daveoù kemmañ

  1. hervez Fischer, Steven R. (2001). A History of Writing. London : Reaction Books. 126 p. 
  2. 2,0 ha2,1 Al lizherennoù he ha ḥēt a gendalc'h teir lizherenn kent-sinaitek, ḥasir "liorzh", hillul "laouenidigezh" ha ḫayt "neud". Stumm ḥēt a gendalc'h ḥasir "liorzh", met an anv a gendalc'h ḫayt "neud". Stumm he a gendalc'h hillul "laouenidigezh" met an anv a dalvez "prenestr".
  3. Lakaet eo bet ar glif da vezañ ur rod, met dont a ra marteze eus ar hieroglif nefer 𓄤 hag e anv kentañ a vije bet tab טוב "mat".
  4. Ar wrizienn l-m-d a dalvez dreist-holl "kelenn", diwar ur ster kozh "broudañ". H3925 in Strong’s Exhaustive Concordance to the Bible, 1979.
  5. anv al lizherenn nūn eo ar ger evit "pesk", met ar glif a reprezañte moarvat un naer, ar pezh a gasje d'un anv kentidik נחש "naer".
  6. H5564 in Strong's Exhaustive Concordance to the Bible, 1979.
  7. an al lizherenn a c'hellje dont eus צד "chaseal".