C'hwec'h Merc'h Gwerc'h

C'hwec'h Merc'h Gwerc'h zo ur rimadell vrezhonek, dezhi meur a stumm, evel ma c'hoarvez aliezik.

Doareoù

Diouzh ar stummoù koshañ e c'haller krediñ e oa ur stumm berrik da gentañ, aet war hiraat goude.

En holl zoareoù kinniget amañ e ranker distagañ kreñv ar c'hensonennoù, diaesañ tra da c'hallegerien, a-hervez.

Doare Dumoulin

E 1800 e voe embannet e Praha Grammatica latino-celtica ar beleg kernevat Alan Dumoulin (Lañveog, 1748-1811), ul levr yezhadur e latin. Er bajenn 2, e-kreiz ar skrid latin, e lenner ar frazenn :

• C'huec'h plac'h guerc'h var c'huec'h marc'h guen..

Doareoù Jabadan hag Ar Berr

Daou stumm heñvel, war-bouez ar skritur, zo bet embannet e 1882 ha 1911.

Doare Jabadan

War Le Courrier du Finistère, 25 a viz Du 1882, p. 3-d : C'huec'h merc'h gwerc'h var c'huec'h sac'h kerc'h !, sinet Jabadan (ur vi-koukoug, e-lec'h Jabadao).

Doare Leon ar Berr

War Ar Bobl, 2 a viz Kerzu 1911, p. 2-c : C'houec'h merc'h gwerc'h war c'houec'h sac'h kerc'h

Doare Taldir

War Ar Bobl, 28 a viz Kerzu 1912, p. 2-d : C'houec'h merc'h gwerc'h war c'houec'h sac'h kerc'h war c'houec'h marc'h kalloc'h war an erc'h o vont d'ar marc'hallac'h., kentañ meneg eus ar ger kalloc'h.

Kartenn-bost

Hiroc'h eo ar stumm skrivet war ur gartenn-bost treset gant J. Pohier, e kentañ kard an XX^vet kantved, ma lenner :

C’houec’h merc’h gwerc’h, war c’houec’h sac’h kerc’h, war c’houec’h marc’h kalloc’h, war an erc’h, o vont d’ar marc’hallac’h.

Anv ebet eus menec'h avat.

Doare Priel

Un doare all a gaver el levr Va Buhez e Rusia, e 1955, ha setu ar bourd-mañ da lavaras Jarl Priel :

C'hwec'h plac'h gwerc'h

gant c'hwec'h sac'h kerc'h

war varc'h war erc'h

hag ur bern menec'h war o lerc'h.

Diwar-gement-se e komprener e oa anavezet ar rimadell e Bro-Dreger, ha gwelet evel ur bourd. Ar c'hentañ meneg eus menec'h e oa.

Doare Heliaz

Ur stumm all zo bet kinniget gant Per-Jakez Heliaz e Marh al lorh, e 1986.

C'hweh merh gwerh

war c'hweh marh kalloh

ha c'hweh manah war o lerh.

Diwar-gement-se e komprener e oa anavezet ar rimadell er Vro-Vigoudenn. Met anavezet e oa skrid Priel gantañ ivez moarvat.

Dre vras eo aet ar stumm skrivet war hiraat gant an amzer.

Evezhiadennoù

• Da gentañ e kaved ar ger plac'h, ha goude merc'h atav, war-bouez e doare Priel.
• Da gentañ e veze implijet an anv-gwan gwenn, goude an anv-gwan all gwerc'h. Er rimadell n'eus kemmadur ebet nag en eil nag en egile.
• Kaoz zo eus sac'h kerc'h, ha n'eo ket eus sac'had.

Doareoù kelennet hiriv

Setu unan eus an doareoù all a zo kelennet hiriv, ha skignet e-touez kelennerien, adaozet diwar hini Heliaz, pa dennont dezhañ :

C'hwec'h merc'h gwerc'h

war c'hwec'h sac'had kerc'h

war c'hwec'h marc'h kalloc'h

ha c'hwec'h manac'h war o lerc'h.

Gant pedergwerzenn anezhañ eo aes a-walc'h da implij er skolioù.

Un doare hiroc'h zo bet savet ivez :

C'hwec'h merc'h gwerc'h

war c'hwec'h sac'had kerc'h

war c'hwec'h marc'h kalloc'h

'vont d'ar marc'had da Venac'h

ha war o lerc'h 'oa c'hwec'h manac'h .

Hag unan all, ar stumm hirañ betek-henn :

C'hwec'h merc'h gwerc'h

war c'hwec'h marc'h gwenn,

leun a c'hwen o-c'hwec'h

gant c'hwec'h sac'had kerc'h

'vont d'ar marc'hallac'h da Venac'h

ha c'hwec'h manac'h digalc'h war o lerc'h.

Berroc'h met diaesoc'h :

C'hwec'h merc'h gwerc'h

war c'hwec'h marc'h kalloc'h

o redek war-lerc'h c'hwec'h manac'h kabac'h

etre c'hwec'h eur ha c'hwec'h eur hanter

d'ur merc'hervezh c'hwec'h a viz C'hwevrer.

Doareoù all

Un nebeudig doareoù all zo bet savet diwar ar memes patrom .

Seizh

Seizh merc'h reizh

war seizh sac'had heiz

war seizh marc'h kalloc'h

ha seizh manac'h en o saeoù seiz.^{(Daveoù a vank)}

Pemp

Pemp plac'h estren

war pemp sac'had brenn

war pemp marc'h krenn

ha pemp manac'h diarc'hen war an drein.^{(Daveoù a vank)}

Pladennoù

Enrollet eo bet doare Per-Jakez Heliaz (adkempennet un tammig) gant al laz naonedat Tri Bleiz Die en o fladenn Dalc’homp mat !.