Breizh-Uhel

darn reter eus Breizh lec'h ma vez komzet gallaoueg
(Adkaset eus Gorre-Breizh)
Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ diwar-benn Breizh ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ
Breizh-Uhel
██ Breizh-Uhel
  • ██ Breizh-Uhel

  • Anv(ioù) all Gorre-Breizh, Uhelvreizh,
    Bro Galloù[1], Bro-C'hall / Bro-Gall[2]
    Anv gallek Haute Bretagne
    Anv gallaouek Haote-Bertagne, Haùtt-Bertaèyn, Haott B·rtingn
    Geografiezh
    Bro Breizh Breizh
    Departamant Aodoù-an-Arvor Aodoù-an-Arvor
    Il-ha-Gwilen Il-ha-Gwilen
    Liger-Atlantel Liger-Atlantel
    Mor-Bihan
    Kêrioù pennañ Naoned, Roazhon, Sant-Nazer, Sant-Maloù, Sant-Brieg, Sant-Ervlan
    Daveennoù
    lec'hiañ
    47°59′13″N 1°56′20″W
    Gorread ? km²
    Lein uhelañ (Menez Beller) 339 m
    Poblañs
    Annezidi Breizhuhelad(ez),
    Galloù / Gallaouez[3]
    Poblañs ? ann. (?)
    Stankter ? ann./km²
    Yezhoù Gallaoueg, galleg
    Relijion Katoligiezh
    Istor
    Divroadeg ar Vretoned e Breizh Eus an IIIe betek ar Vvet kantved
    Savidigezh Marz Breizh VIIIvet kantved
    Aloubet gant Erispoe 851

    Breizh-Uhel (e galleg: Haute-Bretagne; e gallaoueg: Haote-Bertagne (skritur ABCD), Haùtt-Bertaèyn (skritur ELG[4]) pe Haott B·rtingn (skritur MOGA)) eo an anv roet a-gozh da reter Breizh. Graet e vez Gorre-Breizh pe Uhelvreizh anezhi ivez. Enebet e vez ouzh Breizh-Izel.

    Aroueziet eo Breizh-Uhel e banniel Breizh gant ar pemp bandenn du.

    Anv kemmañ

     
    A-gleiz emañ an Norzh war ar gartenn-mañ (1470).

    Kartennouriezh kemmañ

    En tu kleiz d'ar c'hartennoù e veze lakaet an Norzh gwechall, neuze ar Reter el laez ("uhel") hag ar Gornaoueg en traoñ ("izel").

     
    Steuziadur ar brezhoneg etre an IXvet kantved ha 1976.

    Yezh kemmañ

    Ur ster yezhel a roer d'an anv alies: bez' e vije ar vro ma ne gomzer ket brezhoneg, e-skoaz Breizh-Izel a vije bro ar brezhoneg.

    Da neuze e c'haller teurel evezh:

    • ne oa ket Bro-Naoned e Breizh-Uhel penn-da-benn, pa veze komzet brezhoneg e korn-bro Gwenrann;
    • heñvel gant Bro-Sant-Brieg, pa vez komzet brezhoneg er c'huzh-heol anezhi, e Goueloù;
    • ne oa ket Bro-Gwened e Breizh-Izel penn-da-benn pa vez komzet galleg er sav-heol anezhi a bell zo.

    Ouzhpenn-se

    • ne rafe Breizh Uhel nemet kreskiñ, ha Breizh-Izel nemet koazhañ.

    Istor kemmañ

    E kanaouennoù zo ez eus kaoz eus mont da lec'h pe lec'h eus Breizh Uhel da zeskiñ galleg. E-touez ar muntroù tamallet da Jili Raez e-kerzh e brosez e oa hini ur c'hrennard a oa deuet eus Breizh-Izel d'ar Vourc'h-Nevez da zeskiñ galleg.(Daveoù a vank)

    Notennoù ha daveoù kemmañ

    1. "galloù" war lec'hienn Devri
    2. "Gall .2; II. Bro-C'hall / Bro Gall" war lec'hienn Devri
    3. "Galloù" ha "Gallaouez" war lec'hienn Devri
    4. Kevredigezh Gallo Tertõt, Joël Paris, « Le gallo, une langue méconnue - Le galo, qhi q'cét don ? », Le Concellois - Ti-kêr Sant-Juluan-Kankell, niv. 89,‎ Meurzh 2014, p. 4 ha 5
    Sellit ouzh ar ger Breizh-Uhel er
    wikeriadur, ar geriadur frank.