Chaseal

Chaseal pe hemolc'hiñ zo klask tapout loened pe o lazhañ, evit em en vagañ, evit ober kenwerzh, evit implijout danvez tennet eus al loened pe c'hoazh evit kaout dudi. E pep lec'h dre ar bed e vez pe e veze graet gant an dud ; e pep lec'h ivez ez eus lezennoù da resisaat penaos e vez graet. Ar chaseal na vez ket aotreet gant al lezenn a reer "bigriañ" anezhañ. Hiziv an deiz eo deuet ar chaseal, er broioù pinvidik, da vezañ un obererezh dudi pe sport.

Dudi ar briñsed eo bet ar chase a bep amzer. Er Mabinogi e weler chaseal Twrch Trwyth, an hoc'h-gouez hud en danevell Kulhwch hag Olwen.

Doareoù da chaseal

En Europa e chaseer a gozh ha kemm a reer etre an doareoù disheñvel :

hual, ha huerezh, a reer eus chaseal ar bleiz, a veze graet war-droad dreist-holl;
ar falc'hunerezh, un doare brudet e broioù ar reter, a vez graet war varc'h,
ar gwenaerezh, a vez lavaret eus chaseal kirvi, moc'h gouez dreist-holl, loened hag a vez debret.
ar chase kaset war-droad (e spi, o tostaat pe en huadeg), gant fuzuilhoù-chase pe karabinennoù, a zo ar stumm anavezetañ hiziv-an-deiz.

E Breizh e implij ar braz eus ar chaseourien teknikoù chaseal war-droad, e spi (gortoz ul loen en ul lec'h bennak), o tostaat, da lavaret eo en ur gavout roudoù ul loen hag en ur heuliañ anezhañ, pe en huadeg, da lavaret eo en ur vodañ meur a zen, lod anezhe oc'h ober trouz evit kas al loened war-zu chaseourien all prest da lazhañ anezhe. Chase ar c'hefeleged-koad zo poblek er vro-mañ. Chas a bep seurt a c'haller implijout evit bezañ sikouret : lod gouest da chom en o sav dirak ul loen, lod all gouest da zegas loened diwar an dour evel an houidi, pe lod all c'hoazh gouest da vont da gerc'hat bronneged en un toull-douar. Ar chas-Spagn desavet e bro-Gallag zo brudet evit o ferzhioù mat.

Berz e broioù zo

Difennet eo chaseal war varc'h en Alamagn abaoe 1936, e Belgia abaoe 1995, hag e Breizh-Veur abaoe 2005^[1]. Gwarezet eo gant ar prezidant Emmanuel Macron er stad c'hall^[2].

Levrioù a wenaerezh

Chaseal an arzhed, el "Libro de la montería de Alfonso XI".

Adal ar XIVvet kantved e voe gwelet tud uhel eus Portugal, Kastilha, Bro-C'hall, Alamagn en o zouez o lakaat sevel levrioù diwar-benn arz ar chase pe ar gwenaerezh, sport muiañ karet ar rouaned hag uhelidi:

De arte venandi cum avibus, en XIIIvet kantved.
“Libro de la Montería de Alfonso XI”, gant Alfonso XI, roue Kastilha (XIVvet kantved).
“Le livre de chasse du roy Modus” (XVvet kantved).
“Le livre de la chasse”, gant Gaston III Phoebus (XIVvet kantved).
“Livro da Montaría” del Rey João Iañ (XIVvet kantved).