Lukian Kergoat

Ur pennad Kergoad zo ivez.

Lukian Kergoat, Lucien Kergoat e anv ofisiel, zo ur yezhoniour hag ur skrivagner brezhonek. Ganet eo e 1948 e Plogoneg, Kerne-Izel.

Buhez

E Plogoneg, en ur familh brezhonegerien e voe desavet gant e dud a oa labourerien-douar. O kregiñ gant al lise e tiskoachas un hentenn evit deskiñ lenn ha skrivañ ar brezhoneg^[1]. Kemer a ra perzh e krouidigezh Skol an Emsav. Ezel e voe eus Kelc'h Debauvais (kreizenn Brest)^[2].

Kelenn a reas yezhoniezh ar brezhoneg e Skol-veur Roazhon 2, ken a yeas da vestr-prezegenner e Rann ar brezhoneg hag ar yezhoù keliek. War-lerc'h Per Denez e voe bet anvet da renerezh ar Rann er bloavezhioù 1990. Penn Servij Skol-Veur a bellgelennerezh evit ar brezhoneg, e Skol-Veur Roazhon, e voe anvet da c'houde^[3].

Koulskoude, dre m'eo bet engoustlet, asambles gant e wreg, Éliane Kerjoant, e-barzh krouidigezh ha diorroadur ar skolioù Diwan, ur roll bras zo bet gantañ : bleinañ Kreizenn ar Geriaouiñ a bourvezas ar c'heriaoueg arbennik o doa ezhomm mistri ha kelennerien anezhañ. Bet eo ezel eus Skol-Uhel ar Vro (ICB), er rann "Yezh ha yezhoniezh". Ezel eo eus Dastum.

Kustum eo da zistagañ prezegennoù a bep seurt war veur a dachenn stag ouzh hini ar yezh. Distaget en deus bet, e miz Gwengolo 1999, ur brezegenn en enor d'ar skrivagner Youenn Drezen e Pont-'n-Abad.

Obererezh war dachenn ar brezhoneg

Arbennigour war ar nevezc'heriañ hag an dermenoniezh eo bet ha skrivet en deus kalzik war an tachennoù-se. Savet en deus un dezenn diwar-benn ar c'hrennlavarioù brezhonek.
O vezañ m'eo bet ezel oberiant hag a youl-vat eus al luskad evit sevel an deskadurezh brezhonek hag eus kelennadurezh ar brezhoneg en ur skol-veur-stad ivez en deus elfennet meur a wezh penaos e veize saviad ar brezhoneg hag a pezh a vez graet evit e tiorren. E-barzh ar pennad savet e 1998 evit enoriñ e vestr, Pêr Denez, e tispleg ar cheñchamant bras a zo bet e statud ar brezhoneg e-doug eil hantervezh ar c'hantved, pe eo deuet da vezañ ur yezh notennet mat gant ar Vrezhoned, ha pa vefe dilezet ganto, goude bezañ bet disprizet ha karezet. Koulskoude e pouez war emluskegezh ha dizunvaniezh an oberezhioù sevenet gant an dud hag an dilennidi. Tri seurt tud e wel e-touez ar re a eztaol o soñjoù war ar brezhoneg : ar vrezhonegerien gozh ha, dre vras, ne vezont a-du, an hanter-vrezhoneger, prest da reiñ harp d'an deskadurezh brezhonek, hag ar nevezvrezhonegerien, alies o chom er c'hêrioù, a glask implij ar yezh, mat pe fall, ha stourmerien anezho (pa n'eo ket emsaverien). Kavout a ra dezhañ eo bet kemmet obererezhioù stourmerien ar brezhoneg, pa ne vezont ket mui arouezek, met fetisoc'h. Pa dro an emsav yezhel davet an embregegezh (pragmategezh) e ya da sevel ereoù gant an dilennidi. Dre embregenn ar skol vrezhonek e ya ar brezhoneg en armerzh en-dro. Ur sapre digoll e-tal ar skarzhadenn en doe gouzañvet.

Embannadennoù

Reolennoù an doare-skrivañ nevez, Skol an Emsav.

Penaos un trede pe ur pevare skritur ? a-raog barnañ e rank peb hini kaoud un anaoudegezh sufis eus diazezoù an doare-skrivañ nevez SS -S -Z -ZH. Degemeret eo bet an doare-skrivañ-se gant an UDB ha gant Ar Falz. Kavoud a reer ivez ul levr kelenn en doare-se, hini Fañch Morvannou "Le Breton Sans Peine".

Diwar-benn ar c'hrennlavarioù brezhonek

Ar grennlavariaoueg vrezhonek. Lukian Kergoat. Tezenn doktorelezh. Skol-Veur Breizh-Uhel, 1985, (2 levrenn).
Skeudenn empradur ar gevredigezh er grennlavarioueg vrezhonek, tennet eus Bretagne et pays celtiques, mélanges offerts à la mémoire de Léon Fleuriot, Skol; PrUR, 1992, p. p. 445-456.(ISBN 2-86847-062-9)
Proverbes bretons / Krennlavariou brezhonek, Speied, Coop Breizh, 1996.
La pluie et le beau temps en dictons/Ar glav hag an amzer vrav e laredoù. Coop Breizh, 2001. (ISBN 978-2843461293). Da bellgargañ war https://riponteachers.blogspot.com/2018/10/telecharger-livre-la-pluie-et-le-beau.html
Al loened hag ar metaforennoù er proverboù, en An dud hag al loened, Brest, CRBC, 2003.
Petit florilège des proverbes bretons, Speied, Coop Breizh, 2007.


Diwar-benn ar yezhoniezh hag ar brezhoneg

Une Bretagne en quête d'identité : la relation à la langue, e-barzh Breizh ha pobloù Europa=Bretagne et Peuples d'Europe, pennadoù en enor da bPêr Denez, Hor Yezh-Presses universitaires de Rennes, 1999; p. p. 415-426.(ISBN 2-86847-391-1)
Liveoù yezh ha normoù a-dreuz lenn pezhioù-c'hoari Per-Jakez Helias, Klask 08, Roazhon, PUR, 2003.
La République et la langue bretonne, Nevez-amzer ar brezhoneg, Roazhon, Kuzul Sevenadurel Breizh, 2003.
Per-Jakez Helias, etre an eil yezh hag eben, Brud Nevez, Brest, 2005.
Breizh divyezhek : ar gartenn da c'hoari, Ya 95, Laz, Keit Vimp Bev, 2007.
Ar c'helenn brezhoneg ha dre ar brezhoneg, samm an istor ha hentoù an dazont, Aktoù kollok Plijidi, Studi ha Dudi, 2008.


Diwar-benn ar nevezc'heriañ hag an dermenoniez

Geologiezh. L. Kergoat. Skol, 1974, niv. 57-58.
Les mille premiers mots en breton., testenn gant L. Kergoat, Skol an Emsav, eil embannadur 1992, trede embannadur 1996.
Les enjeux de la terminologie bretonne, Aktoù kollok geriaouiñ, Sant-Brieg, 2003, CDDP.
La néologie bretonne contemporaine : au croisement de l'histoire de la langue, des idéologies et des besoins nouveaux, Aktoù kollok Menez-meur
Labour ar foenn e Plogoneg. L. Kergoat. Hor Yezh nn. 106-107, 1976.
Fonetik ha fonologiezh. Phonétique et Phonologie. Lukian Kergoat. Brezhoneg. Deug 1. Major 2. Servij Skol-veur a bellgelennerezh, Skol-Veur Roazhon 2, Breizh-Uhel, tachenn La Harpe.
La recherche terminologique en breton, tennet diouzh Actes des 4e rencontres nationales de la FLAREP, 27-28 Here 1990, Div yezh er skol, nn 4, 1991, p. p. 57-69.
Normalizañ an anvioù-lec'h hag ar panelloù heñchañ : plegoù ha displegoù diwar skouer Lokorn, e-barzh Pennadoù dibabet en enor da Francis Favereau, Skol Vreizh, 2018, p. p. 365-375.(ISBN 978-367-58-074-6)

Kalz a bennadoù e Bremañ
Pennadoù e-barzh Al Liamm

Blaz ar Champagn, Al Liamm, niverenn 164, pajenn 235. Danevell.
Fañch, Al Liamm, niverenn 166, pajenn 355. Danevell.
Ar vleunienn melen-ruz, Al Liamm, niverenn 166, pajenn 358. Danevell.
Distro eus ar skol, Al Liamm, niverenn 168, pajenn 6. Danevell.
Ar weladenn, Al Liamm, niverenn 219, pajenn 251. Danevell.
Pet o deus ?, Al Liamm, niverenn 236, pajenn 222. Studi.
Ar vuhez e bro ar Vigoudenn a-dreuz pezhioù-c'hoari Youenn Drezen, Al Liamm, niverenn 317, pajenn 35. Studi.

Levrlennadur

Lionel Henry, Dictionnaire biographique du mouvement breton, Coop Breizh, 2016, Pennad : Kergoat, Lukian.

Liammoù diavaez

Brezhoneg 21, 2007

Notennoù ha daveennoù

↑ Kontet gantañ e-barzh Pays de Bretagne, niv. 22, 1998, p.35.
↑ Emsav niv. 26, C'hwevrer 1969, p. 48 : "L. KERGOAD a zisplegas doareoù al labour gant K.D. : an enrolladur, ar gelennadurezh, an amzeriadur resis, ar genurzh strizh."
↑ Lionel Henry, Dictionnaire biographique du mouvement breton, 2016.

[1] Kontet gantañ e-barzh Pays de Bretagne, niv. 22, 1998, p.35.

[2] Emsav niv. 26, C'hwevrer 1969, p. 48 : "L. KERGOAD a zisplegas doareoù al labour gant K.D. : an enrolladur, ar gelennadurezh, an amzeriadur resis, ar genurzh strizh."

[3] Lionel Henry, Dictionnaire biographique du mouvement breton, 2016.

[1]

[2]

[3]