Plijidi

Lec'hiet eo ur pemzek kilometr bennak er c'hreisteiz da Wengamp, ur seizh kilometr bennak eus Boulvriag hag a zo er c’hornôg. Ar parrezioù all e-kichen a zo Sant-Rien, Sant-Pever, Senven-Lehard, Sant-Konan ha Magor. Emañ Plijidi war harzoù Bro-Gerne er su ha Bro-Oueloù er reter.
Lec'hiet eo Plijidi evel Gwengamp war bladenn Pentevr. He gorread a zo 2 579 ha. Treuzet eo gant an Trev, ur stêr a rae an disparti etre Plijidi-Treger, ar Plijidi a-vremañ, ha Plijidi-Goueloù, deuet da vezañ Senven. 250 m uhelder eo an dosenn uhelañ, hag ar bourk a zo en 207 m uhelder. 638 annezad a oa enni e 2006, 120 den ouzhpenn ma veze kontet tud Skolaj Diwan Bro-Dreger.

Anv

Ardamezioù

Régis de Saint-Jouan ː Plesidy en Goëllo, pe Plesidy Léhart evit ul lodenn, Plesidy en Treguer pe Plesidy-Kerpezre evit al lodenn all

Istor

Ragistor

Tud a zo o chom e Plijidi abaoe meur a vilved.
Peulvinier kozh-tre zo, en o zouez hini Kaelouan ha hini an Toull Du.

Henamzer

Romaned zo bet amañ rak kavet ez eus bet restajoù ur c'hamp roman war dachenn ar gumun.

VI^vet kantved

Er VI^vet kantved ez eo bet diazezet ar barrouz gant Sedi, ur manac'h breizhat dianavezet moarvat, hag en deus roet e anv d'ar vro. Plijidi a dalvez kement ha "ploue" pe parrouz an aotrou "Sedi" . Un anv eo hag a oa douget e Kembre gwechall-gozh ivez.

XIV^vet kantved

E 1371, e oa anvet Plijidi, Ploesedi. Bet eo anvet Plijidi-Treger goude se ivez.

Dispac'h gall

Aloubet e oa bet ar vro d’an 20 a viz C'hwevrer 1796 gant ar Chouanted.

XIXvet kantved

30 Mae 1886 ː maen diazez iliz Sant-Pêr.
2 Here 1887 ː lidet eo iliz Sant-Pêr.

XX^vet kantved

Brezel-bed kentañ

Mervel a reas 90 gwaz abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lavaret eo 5,27 % ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[3].

Eil Brezel-bed

Gant an arme alaman e voe aloubet ar gumun e-pad an Eil brezel-bed. Er savadur a zo ur skolaj bremañ e oa bet graet un ti-lojañ soudarded. E-pad ar brezel-se e oa kalz a dud eus ar vro o stourm a-enep dezhi, hag un emgann bras a zo bet nepell alese e Koad Malaouen.
Makiz Plijidi a zo bet savet d'ar Iñ a viz Genver 1944 (kabiten ː Branchoux). Taget eo bet gant an Alamaned d'ar 27 a viz Gouere 1944.
Kemeret e voe 12 002 Lur en ti-post, gant izili eus ar Rezistañs moarvat, d’ar 4 a viz Even 1944, hervez danevell sizhuniek Titouroù Hollek Sant-Brieg^[4].
Mervel a reas 21 den eus ar gumun abalamour d'ar brezel^[3].

Brezelioù didrevadennañ

Brezel Indez-Sina

Mervel a reas ur soudard eus ar gumun d’an 23 a viz Gwengolo 1947 en Hoa Binh Thanh en Annam er Viêtnam^[5].

Monumantoù ha traoù heverk

Ar c'halvar hag ar chapel.

Chapel ha kalvar Sant Erwan.
Maen-hir Kaelouan, bet enrollet e 1887;
Monumant ar re varv.
Kalvar Feunteun ar C'hlan
Maner Toull ar Golled, bet enrollet an 28 Mae1927;
Chapel Sant Alor
Chapel an Drinded (1779 evit ul lodenn), hag e groaz
Chapel Sant-Alor (fin XVIII^vet)
Chapel Sant-Erwan, gwechall Sant-Jakez (dismantroù), bet enrollet an 31 Meurzh 1926;
Kastell Medig (XVIII^vet), diskaret goude un tan-gwall eus 1960. Roet en devoa e anv d'ar familh Cormier du Médic.
Feunteun Sant-Pêr, e-kichen ar bourg;
Feunteun Santez-Anna e Kerhenry; o vont da get.
Monumant ar re varv e-tal an iliz katolik, luc’hskeudenn ha kartenn-bost^[6].
Plakenn ar re varv (1914-1918 ha 1939-1945) en iliz katolik, luc’hskeudenn^[7].
Monumant ar Rezistanted bet lazhet gant an Alamaned e miz Gouhere 1944, luc’hskeudenn^[8].

Emdroadur ar boblañs

Emdroadur poblañs Plijidi abaoe 1793

Buhez ar gumun

Div skol hag ur skolaj a zo e Plijidi: ur skol bublik gant tro-dro da 55 bugel enni, ur skol brevez (Sant-Jozef) gant war-dro 30 bugel ha Skolaj Diwan Plijidi gant 139 skolajiad (2008-2009) ha 202 e 2011-2012. E ti-kêr Plijidi ez eus pemp den o labourat.

Brezhoneg

Ar Brezoneg er Skol

1934-1936: ar c'huzul-kêr a savas a-du gant ar mennad skignet gant al luskad Ar Brezoneg er Skol (ABES) evit kelennadurezh ar brezhoneg er skol^[9].

Skolaj Diwan

Ur skolaj Diwan a zo eno abaoe 1995^[10]. Ar skolaj nemetañ eo er gumun^[11].
E distro-skol 2022 e oa enskrivet 207 skolajiad e skolaj Diwan Plijidi^[12].

Tud

Ardamezeg ar familhoù

	le Baezhre, Aotrounez Tananguen ha Lanlay	En argant e leon en gul krabanet ha teodet en sabel
	de Bégaignon Aotrounez Suzle	Plezek etre argant ha gul
	Cormier du Médic, aotrounez Medig

Levrlennadur

(fr)Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
(fr)Régis de Saint-Jouan : Dictionnaire des communes. Département des Côtes-d'Armor. Eléments d'histoire et d'archéologie. Conseil Général des Côtes d'Armor. Saint-Brieuc. 1990

Liammoù diavaez

Commons

Muioc'h a restroù diwar-benn

Plijidi

a vo kavet e Wikimedia Commons.

(br)Plijidi war lec'hienn Geobreizh

Notennoù ha daveoù

↑ (fr)[1]
↑ Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
↑ ^3,0 ha^3,1 (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb
↑ (fr)Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 279, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011
↑ (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
↑ (fr)Memorial Genweb
↑ (fr)Memorial Genweb
↑ (fr)Memorial Genweb
↑ (fr)Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936
↑ (br)Lec’hienn ar skolaj
↑ (br)Studiadennoù dre diriad Ofis Publik ar Brezhoneg
↑ (br)Distro-skol ar c’helenn "divyezhek"

[1] (fr)[1]

[2] Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA

[memorialgenweb.org-3] 3,0 ha^3,1 (fr)Monumant ar re varv - Memorial Genweb

[4] (fr)Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 279, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011

[5] (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb

[6] (fr)Memorial Genweb

[7] (fr)Memorial Genweb

[8] (fr)Memorial Genweb

[9] (fr)Marsel Guieysse, La langue bretonne : ce qu'elle fut, ce qu'elle est, ce qui se fait pour elle et contre elle, pajenn 266, Kemper, Nouvelles Éditions Bretonnes, 1936

[10] (br)Lec’hienn ar skolaj

[11] (br)Studiadennoù dre diriad Ofis Publik ar Brezhoneg

[12] (br)Distro-skol ar c’helenn "divyezhek"

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]